سفر به قطر؛ آغازگر مسیر توسعه روابط با کشورهای جنوبی حوزه خلیج فارس

به گزارش ایکنا، عبدالرضا فرجی راد، عضو هیئت علمی گروه ژئوپلیتیک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان، در یادداشتی به بررسی ابعاد و اهمیت سفر رئیس جمهور به قطر پرداخته که متن آن به شرح ذیل است:

در شش ماه گذشته که دولت جدید ایران قدرت اجرایی را در اختیار گرفته تلاش‌هایی به عمل آمده که رابطه جمهوری اسلامی با همسایگان را گسترش دهد. در همین راستا در این مدت آقای رئیسی چندین سفر به کشورهای همسایه و حوزه پیرامونی ایران داشته که می‌توان گفت این سفرها بیشتر به سرزمین‌های شمالی مرزهای جمهوری اسلامی بوده است. در این میان سفر به روسیه، ترکمنستان و تاجیکستان قابل ذکر است که سفر به روسیه علی رغم حاشیه‌های آن، توسط مقامات ایرانی مثبت و موفقیت‌آمیز ارزیابی گردید هر چند که در این میان گفت‌وگوهای رئیس جمهور در عشق آباد و دوشنبه ملموس‌تر بوده است، زیرا روابط با این دو کشور در سال‌های اخیر به ترتیب به خاطر بعضی مسائل اقتصادی و سیاسی با نوعی سکون و رکود مواجه شده بود که این سفرها کمک کرد مشکل اختلافات مالی مربوط به صادرات گاز ترکمنستان و انتقال آن به کشور حل و فصل گردد و بی‌اعتمادی‌هایی که بین ایران و تاجیکستان بوجود آمده بود نیز تا حد قابل توجهی کاهش یابد. به طوری که بعد از چندین سال وقفه، هنرمندان تاجیک چندین برنامه هنری را در تهران به نمایش گذاشتند و فعالیت‌های اقتصادی و رفت و آمد مقامات نیز سرعت گرفته است.

سفر آقای رئیسی به قطر اولین سفر خارجی رئیس جمهور به یک کشور حوزه شورای همکاری خلیج فارس است که با استقبال خوبی نیز همراه بوده است. از زمان محاصره قطر از سوی بعضی دوستان خود در شورای همکاری خلیج فارس روابط ایران با این کشور رو به توسعه گذاشت و نوعی اعتماد متقابل بین دو کشور برقرار گردید.در این مدت رهبری قطر علاوه بر اقدام به توسعه روابط دو جانبه نقش قابل توجهی نیز به عنوان میانجی میان ایران و غرب و به ویژه آمریکا و کاهش تنش‌ها داشته است؛ نقشی که قبلا فقط عمانی‌ها برای سال‌ها به عهده داشتند ولی اخیرا علاوه بر عمان، قطر نیز تلاش می‌کند که نقشی سازنده داشته باشد.

با توجه به یکدست شدن قوا در ایران به نظر می‌‌رسد که کشورهای جنوبی حوزه خلیج فارس علاقمندی بیشتری را برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران از خود نشان دهند. به ویژه آنکه چشم انداز امیدوارکننده مذاکرات وین انگیزه بیشتری را به این کشورها خواهد داد که بدون نگرانی بر توسعه رابطه خود با ایران اقدام نمایند.

در همین رابطه وزیر امور خارجه عربستان سعودی در نشست کنفرانس امنیتی مونیخ تمایل بیشتری را نسبت به گذشته برای گفت وگو با جمهوری اسلامی نشان داد و به نظر می رسد که مذاکرات دو کشور در آینده نزدیک در سطح بالاتری برگزار شود. مذاکراتی که در صورت موفقیت‌آمیز بودن آن، دو کشور بحرین و کویت را به ادامه راه عربستان تشویق می‌کند زیرا که وابستگی سیاسی این دو کشور کوچک عرب حوزه خلیج فارس به عربستان کاملا مشهود است.

در این میان نباید از توسعه رابطه با کشور مهم امارات عربی متحده غفلت کرد. کشوری که هر روز بر نقش منطقه ای و بین‌المللی آن افزوده می شود و بر اساس گزارش مسئولان اقتصادی کشورمان قرار است تا پایان سال حجم روابط اقتصادی ایران و امارات به ۲۰ میلیارد دلار برسد. البته معلوم نیست که چقدر این برآورد قابل تحقق باشد ولی ظرفیت اقتصادی و تجاری دو کشور بسیار بیشتر از رقم ذکر شده است. در صورت داشتن یک راهبرد برای توسعه روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس و به ویژه با سه کشور قطر، امارات و عمان در مرحله اول و سه کشور دیگر در مرحله بعدی می‌توان با اعتمادسازی و پیگیری‌های مستمر تحولی را در روابط به وجود آورد و این توسعه روابط می تواند نقش مخرب رژیم صهیونیستی را که با هدف تخریب روابط ایران با همسایگان جنوبی خودنمایی می‌کند تا حد قابل توجهی کاهش یابد.