ملی‌گرایی در نگاه اسلام، رذیله اخلاقی است
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در دولت اسلامی، فرصت رشد خلاقیت‌ها و گسترش آرامش و آسایش مورد تاکید و اهتمام است از این رو اسلام نه تنها ناسیونالیزم بلکه هر مؤلفه دیگری را که بخواهد خلاف مسیر رشد مسلمانان باشد نمی‌پذیرد و از این منظر با ملی‌گرایی مخالف است و آن را رذیله اخلاقی می‌داند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 24 اردیبهشت ماه در نشست «حکمرانی در قرآن»، گفت: پیامبر(ص) وحی را به مردم ابلاغ فرمود و با وحی و ابلاغ آن به مردم، امت شکل می‌گیرد، پس ابتدا رهبر سپس وحی و در نهایت امت ایجاد می‌شود و رهبر با کمک امت برای اجرای شریعت و تامین امنیت عادلانه برای مردم اقدام می‌کند. یعنی در اسلام، دولت دستگاهی است که مجری عدالت است و اگر عدالت ایجاد شد امنیت هم برقرار خواهد شد.
لکزایی بیان کرد: از نظر قرآن کریم دین و رهبری اسلامی مرز جغرافیایی ندارد، اسلام از آغاز تکوین حتی در دوره مکه هم جهانی بوده است؛ استاد شهید مطهری در اسلام و مسئله ملیت بر این نکته تاکید فرموده است؛ همچنین در آیه 198 سوره اعراف آمده است: قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ. همچنین به اعراب خطاب کرده است که فکر نکنید اگر شما به اسلام عمل نکردید خداوند کاری از پیش نمی‌برد بلکه گروه دیگری را به جای شما می‌آورد که پایبندتر از شما به دین هستند. در آیه 89 انعام هم فرمود: أُولَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلَاءِ فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَيْسُوا بِهَا بِكَافِرِينَ.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه اسلام برای نژاد و قوم و زبان و مکان خاصی نیست، تصریح کرد: در سوره محمد(ص) هم فرموده است: هَا أَنْتُمْ هَؤُلَاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ وَمَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّمَا يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِيُّ وَأَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ. یا در سوره مائده فرمودند: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ.
چرا اسلام میانه خوبی با ناسیونالیسم ندارد؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: بنابراین ما باید تکلیف خود را با بحث ناسیونالیسم در دولت اسلامی روشن کنیم؛ استاد مطهری معتقد است که اسلام به دلایل مختلف نمی‌تواند ناسیونالیسم را بپذیرد و مهمترین دلیل آن، غیراخلاقی بودن است؛ زیرا جنبه خودخواهانه و خودپرستانه دارد. اگر خودخواهی و خودپرستی به یک ملت سرایت یابد به صرف انتساب به یک خاک (فرانسوی، انگلیسی، ایرانی و امریکایی، عرب وترک و ...) می‌توان گفت بر سر دیگران هر چه آمد، آمد. مانند امپریالیسم که می‌گوید ما به دنبال تامین منافع خودمان هستیم ولو به قیمت نابودی دیگران.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: در ماجرای حضرت نوح(ع)، از جمله در سوره هود وقتی خداوند ایشان و پیروانش را نجات داد؛ نوح گفت که پسر من اهل من است نجات بده ولی خدا فرمود که او اهل تو نیست. (لیس من اهلک انه عمل غیرصالح) یعنی چیزی که باعث می‌شود کسی عضو خانواده نوح باشد یا نباشد اعتقادات است. از نظر حقوق بین‌الملل هم پذیرفته شده که هیچ یک از ادیان الهی، مرز ندارند و فرد می‌تواند اهل هر کشوری باشد و مسیحی و یا مسلمان باشد.
هدف دولت اسلامی؛ دستیابی به کمال و عدالت
لکزایی بیان کرد: البته دولت به معنای سامانه اداره جامعه مرز جغرافیایی دارد ولی حق ندارد وارد پدیده‌هایی مانند استعمار و امپریالیسم و ظلم به کشورهای دیگران شود. رویکرد دولت اسلامی، عدالت‌محور و مبتنی بر توحید است. دولت اسلامی در ظل رهبری اسلامی، هدایت‌محور است و اگر جامعه اداره می‌شود برای هدایت است و در هدایت، پیشرفت و ترقی اصل است و این پیشرفت تا لقای الهی تداوم دارد. هدف، به سمت سلوک و هجرت از خودخواهی به دیگرخواهی و هجرت از فضایل به سمت رذائل است.
لکزایی با بیان اینکه در رویکرد ناسیونالیستی و ملی‌گرایانه و نژادپرستانه، هدف ماندن و بودن و مقیم شدن در دنیاست و اصلا به عقبی توجه نمی‌شود، اضافه کرد: دولتی که رسول الله تشکیل داد یک دولت بود و دوره خلفای سه‌گانه هم همینطور و اولین باری که اقدام برای دوگانه‌سازی دولت اسلامی شد، حکومت امام علی(ع) بود؛ وقتی ایشان به معاویه نامه نوشت و او را به بیعت دعوت کرد معاویه به جای بیعت و رفتن به مدینه نامه‌ای به زبیر نوشت و او را به عنوان امیرالمؤمنین خطاب کرد و گفت تو صلاحیت خلافت داری و بعد از تو طلحه و تو اگر بصره و کوفه را بگیری بیعت اهل شام با من.
وی افزود: در اینجا طلحه و زبیر نزد امام(ع) رفتند و حکومت طلحه و بصره را از حضرت درخواست کردند تا نقشه شوم خود را پیاده کنند ولی امیرالمؤمنین(ع) متوجه این طرح شدند و در نهایت منجر به توطئه جمل شد و نامه‌هایی که بین امام(ع) و زبیر رد و بدل شد در نهج‌البلاغه آمده است و از حرف‌های عجیب زبیر این بود که بیعت من با علی(ع) ظاهری بود نه قلبی.
معاویه و اقدامات او برای تجزیه جهان اسلام
لکزایی ادامه داد: امام علی(ع) هم فرمودند: اینکه می‌گویی بیعت کردی مسلم است ولی اینکه بیعت قلبی نبوده نیازمند برهان و دلیل است. معاویه به این مسیر ادامه داد و تسلیم نشد و این اولین حرکت برای تجزیه جهان اسلام بود. امام(ع) برای جلوگیری از تفرقه به آیه 9 سوره مبارکه حجرات استناد فرمودند: و ان طائفتان من المؤمنین. روش امام این بود که مانند پیامبر هرگز آغازگر جنگ نبودند ولی وقتی جمل به او تحمیل شد به فردی فرمود برو و این آیه را بخوان و بدان تو را خواهند کشت و مسلم بن مجاشه رفت و شهید شد.
لکزایی اظهار کرد: طبق حکم اولیه اسلام یک دین و دولت اسلامی هم یک دولت است و نمی‌تواند چند دولت باشد کما اینکه رهبر اسلامی نمی‌تواند چند رهبر باشد؛ قبله و پیامبر و کتاب یکی است و فشردگی و پیوستگی آحاد امت اسلامی باید رخ دهد؛ امت باید در هم تنیده شوند تا چیزی بین آنها فاصله نیندازد ولی امرزو تفرقه و اختلاف در سراسر امت اسلامی وجود دارد و بسیاری از کشورهای اسلامی سلطه کفار را پذیرفته‌اند در صورتی که قرآن تاکید دارد خداوند راهی برای سلطه کفار قرار نداده است.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: ولایت یک بعد خارجی هم دارد؛ در زمینه روابط خارجی، اسلام دنبال وحدت مؤمنان و مسلمانان در برابر کفار محارب و معاند است؛ این موضوع براساس آیه 9 سوره ممتحنه «إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ» بیان شده است زیرا فرموده است فقط خدا شما را از دوستى با كسانى باز مى‌دارد كه در [كار] دين با شما جنگ كرده و شما را از خانههايتان بيرون رانده و در بيرون راندنتان با يكديگر همپشتى كرده‌‌اند و هر كس آنان را به دوستى گيرد آنان همان ستمگرانند.
ملی‌گرایی رذیله اخلاقی است
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: قرآن کریم در درون جامعه اسلامی، تولی و در بیرون علیه کفار معاند، تبری را تجویز کرده است. با توجه به اهتمام اسلام بر حق باوری، آخرت‌گرایی، فضیلت‌گرایی و عدالت‌محوری، خانواده گرایی، تکاثرستیزی و نهادینه کردن عقلانیت می‌توان گفت در دولت اسلامی، فرصت رشد خلاقیت‌ها و گسترش آرامش و آسایش مورد تاکید و اهتمام است از این رو اسلام نه تنها با ناسیونالیزم بلکه هر مؤلفه دیگری که بخواهد خلاف مسیر رشد مسلمین باشد نمی‌پذیرد و از این منظر با ملی‌گرایی مخالف است و آن را رذیله اخلاقی می‌داند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: حضرت امام(ره) رأی وحدت مسلمانان، پیشنهاد تشکیل اتحاد جماهیر اسلامی را دادند. جمهوری اسلامی هم نظامی مبتنی بر مشارکت حداکثری مردم و رضایت الهی است و اصل، بر عدم انجام امور خلاف خداوند است ولی در حوزه مباحات و منطقة الفراغ رأی مردم دخیل است.
وی تأکید کرد: البته از نظر اعتقادات ما، حکومت مطلوب اسلامی مطلوب با ظهور حضرت حجت(عج) محقق می‌شود و پایان کار طبق وعده قرآن با عباد صالح خداوند است و مهمترین ابزار در این زمینه هم مشارکت مردم و افزایش آگاهی ایشان است.
انتهای پیام
