لزوم تغییر نگاه در اعزام قاریان به حج

به گزارش ایکنا، برنامه افق رادیو قرآن امروز اول مردادماه با حضور قاسم رضیعی، قاری بین‌المللی و رئیس کاروان قرآنی نور اعزامی به سفر حج و همچنین مسعود نوری، از اعضای کاروان نور و نماینده ایران در مسابقات بین‌المللی قرآن کشور مالزی و اجرای کارشناسی غلامرضا احمدی، به روی امواج این شبکه رادیویی رفت.

قاسم رضیعی، در ابتدای این برنامه رادیویی با اشاره به اینکه در این کاروان به عنوان سرپرست حضور داشته است، گفت: من تاکنون حدود هفت بار به سرزمین وحی اعزام شده‌ام که یک بار در گروه پزشکی و شش بار هم در گروه قاریان بوده است. کاروان امسال یکی از استثنایی‌ترین کاروان‌ها بود و گروه اعزام شده واقعاً یک گروه انحصاری بود.

حضور نمایندگان 10 استان در کاروان نور 

رضیعی در ادامه به معرفی اعضای گروه پرداخت و افزود: در این گروه 21 نفر از 10 استان کشور که 17 نفر حج‌اولی بودند، حضور داشتند. ابتدا قرار بود 20 نفر اعزام شود اما در ادامه و با پیگیری‌های شورای عالی قرآن، یک نفر دیگر به اعضای گروه تواشیح اضافه شد و این گروه که از شهر آبادان حضور یافته بود، با حضور شش عضو در این سفر حضور یافت. همچنین 14 نفر قاری و یک نفر حافظ کل قرآن کریم بود، با توجه به اینکه این فرد از قاریان توانمند نیز بود لذا از ظرفیت تلاوت وی در اجراها نیز استفاده کردیم.

وی، قاسم مقدمی از خوزستان، مسعود نوری از تهران، سیدحمیدرضا مقدسی از قم، هادی موحدامین از تهران، امیرحسین رحمتی از گلستان، علیرضا بیژنی از خراسان رضوی، مجتبی پرویزی از تهران، مهدی کرمی از زنجان، مهدی سعادتی کیا از لرستان، حمید حق طلب از خراسان رضوی، علیرضا مکاری از اصفهان، سیدمحمد طا‌هایی از مازندران، یوسف جعفرزاده از هرمزگان، رضا گلشاهی از خراسان رضوی و گروه تواشیح مصباح الهدی متشکل از عدنان مؤمنین، رسول مظفری وانانی، امین میمندی، احسان سوری دمقی و سیدمحمد هاشمی از خوزستان را اعضای کاروان اعزامی امسال عنوان کرد و گفت: امیرحسین رحمتی از استان گلستان، جوان‌ترین عضو کاروان بود.

فلسفه اعزام قاریان به حج 

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه برنامه قاسم رضیعی، سرپرست کاروان قرآنی اعزام به حج در مورد فلسفه این اعزام‌ها، گفت: مکه به هر حال سرزمین نزول قرآن است،‌ اعضای کاروان برای نزدیکی با خدا دو راه دارند، یکی عبادت‌ به صورت نماز و ادعیه و دیگری تلاوت قرآن کریم در قالب کاروان است. پرداختن به عبادت و ادعیه بعد شخصی دارد اما برای قرآن باید فضایی فراهم باشد تا این ندای ملکوتی به گوش مخاطب برسد.

وی با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران از حیث تلاوت قرآن جزء ظرفیت‌های منحصر به فرد جهان اسلام است، گفت: یکی از بهترین نقاطی که این ظرفیت می‌تواند خود را نشان دهد، سرزمین وحی است. تلاوت قرآن کریم در سرزمینی که قرآن نازل شده است، حس و حال دیگری دارد که شاید در هیچ جای دیگری قابل تکرار نباشد.

اهمیت مضاعف اعزام قاریان بعد از بیانات رهبری 

رضیعی با تأکید بر اینکه قرآن فصل مشترک تمام مذاهب اسلامی است، به بیانات مقام معظم رهبری در جمع کارگزاران حج امسال اشاره و بیان کرد: مقام معظم رهبری امسال برای اولین بار در جمع کارگزاران حج، از ظرفیت قاریان قرآن و استفاده از آن‌ها نام برد. همین موضوع یعنی تبدیل شدن این اعزام‌ها به یک راهبرد و موضوعیت بخشیدن به آن است، مانند همان اتفاقی که در بحث برائت از مشترکین در کنگره حج رخ داد. الان بحث برائت از مشرکین به یک امر محوری در حج تبدیل شده است و با صحبت‌های امسال مقام معظم رهبری، بحث اعزام قاریان نیز می‌تواند چنین جایگاهی پیدا کند.

وی بیان کرد: گرچه سالیان زیادی است که قاریان به حج اعزام می‌شوند اما استفاده راهبردی از تلاوت بعد از سخنان مقام معظم رهبری، یک راهبرد جدید پیدا کرده و بر همین اساس باید با رویکرد جدیدی به اعزام قاریان در سنوات آتی نگاه شود تا از این ظرفیت بیشتر بهره برده شود.

رضیعی در ادامه به برنامه کاروان قرآنی نور اعزامی به سفر حج برای بزرگداشت مقام شهدای منا اشاره کرد و گفت: در ایام حج وضعیت به گونه‌ای بود که گویی شهدای فاجعه منا حضور فیزیکی داشتند، به خصوص اینکه دوستان نزدیک شهید حسنی کارگر در بین اعضای کاروان حضور داشتند و علاوه بر آن گروه تواشیح حاضر در گروه نیز از شهرستان آبادان اعزام شده بود. این وضعیت باعث شده بود تا حضور شهدا را در جمع خودمان احساس کنیم. اعضای گروه تواشیح مصباح‌الهدی در یکی از جلسات اثری از گروه باقرالعلوم که سه نفر از اعضای آن در فاجعه منا شهید شده بودند را بازخوانی کردند.

سرپرست کاروان قرآنی نور اعزامی به سفر حج با تأکید بر اینکه برای برگزاری مراسم‌ها سختی‌‌های زیادی کشیدیم، بیان کرد: یکی از مشکلاتی که امسال وجود داشت، این بود که قبل از اعزام، هیچ جلسه معارفه‌ای با مسئولان نداشتیم، حتی به دوستان گفتم قبل از اعزام باید در تهران جلساتی را برگزار می‌کردیم تا با همفکری و هم‌افزایی، پروژه‌هایی را تعریف می‌کردیم.

وی به فراهم کردن مقدمات تلاوت نماینده ایران در مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی اشاره کرد و افزود: برای اینکه مسعود نوری تلاوت خوبی در مرحله مقدماتی این مسابقات داشته باشد، برنامه ویژه‌ای داشتیم چرا که معتقد بودیم این مسئله ـ که نماینده ایران در یک مسابقه بین‌المللی تلاوت خود را از سرزمین وحی انجام دهد ـ دیگر اتفاق نخواهد افتاد. لذا همه هماهنگی‌ها و صحبت‌های مقدماتی که رئیس برگزاری مسابقات با نماینده ایران انجام داد را از طریق مترجم انجام دادیم.

تلاوت نماینده ایران در مسابقات مالزی از مکه 

در بخش دیگری از این برنامه‌ مسعود نوری، از اعضای کاروان قاریان اعزامی به سرزمین وحی و نماینده ایران در مسابقات بین‌المللی قرآن کشور مالزی به بیان برخی نکات پرداخت.

وی با اشاره به اینکه ایام حج امسال همزمان با مرحله مقدماتی مسابقات بین‌‌المللی قرآن مالزی شده بود، گفت: امسال مرحله مقدماتی مسابقات مالزی به صورت آنلاین برگزار شد و این توفیق را داشتم تا با راهنمایی استاد رضیعی از مکه به صورت آنلاین در این مرحله از مسابقات حضور پیدا کنم. خوشبختانه تلاوت نسبتاً خوبی از آیه 10 به بعد سوره مبارکه انجام دادم. مرحله مقدماتی مسابقات قرآن مالزی در واقع فیلتری برای مرحله نهایی است. مرحله نهایی نیز مهرماه امسال به صورت حضوری برگزار خواهد شد.

نوری بیان کرد: داوران مرحله مقدماتی وقتی متوجه شدند از مکه این تلاوت را انجام می‌دهم، بسیار تعجب ‌کردند و این امر باعث شد با روی بازتری برخورد داشته باشند.

چرا تلاوت‌های قاریان در سفر حج در عین ماندگاری ضبط نمی‌شود

مسعود نوری، در ادامه صحبت‌های خود در مورد دلایل ضبط نشدن تمامی تلاوت‌های انجام شده در سفر حج، گفت: یکی از دلایلی که امکان ضبط فراهم نشد، این بود که انبار مربوط به سمعی و بصری که تمام وسایل مربوط به ضبط مراسم‌ها در آن انبار شده بود، را خالی کرده بودند و هیچگونه امکاناتی برای ضبط برنامه‌ها وجود نداشت به همین دلیل تقریباً چاره‌ای جز فیلمبرداری با موبایل و ... نبود.

بر اساس این گزارش در ادامه قاسم رضیعی نیز در پاسخ به سؤالی در مورد دلایل ضبط نشدن تلاوت‌های ماندگاری که در سرزمین وحی صورت می‌گیرد، گفت: هماهنگی ابتدایی قبل از اعزام وجود نداشت و همین امر باعث شد تا بسیاری از تلاوت‌هایی که انجام شد، با گوشی اعضای کاروان ضبط شود.

وی افزود: البته در گروه اعزامی از سوی صدا و سیما افرادی بودند که بر اساس علاقه شخصی خود برنامه تلاوت‌ها را می‌پرسیدند تا برای ضبط حضور یابند. اتفاقاً چند تلاوت هم ضبط و در فضای مجازی بسیار دیده شد. برخی تلاوت‌ها هم در شبکه‌های مختلف و از جمله شبکه اول و شبکه قرآن پخش شد. برای ضبط این برنامه‌ها مشکلات و سختی‌های زیادی داشتیم به طوری که حدود شش بار اعضای گروه از سوی مأموران امنیتی سعودی بازداشت شدند. اما چون انگیزه بالا بود همه اعضای گروه با جان و دل این تلاوت‌ها را ضبط می‌کردند.

نحوه ضبط یک اجرا که بسیار پربازدید شد 

در ادامه این برنامه قاسم رضیعی در پاسخ به سؤالی در مورد اجرای اسماءالحسنی که در مسجدالنبی اجرا و بسیار دیده شد، گفت: این یکی از اجراهای عجیب اعضای گروه بود. در این مکان اجازه تلاوت هم داده نمی‌شود و لذا امکان اجرای تواشیح هم نیست، در یکی از روزها پشت قُبه و در فضای باز مسجد تلاوت کردیم؛ بعد از پایان تلاوت، زمان را برای اجرای تواشیح اسماء‌الحسنی مناسب دیدیم، این اجرا انجام شد نزدیک فراز آخر بودیم که همه اعضا در محیط پراکنده شدند تا از دست مأموران امنیتی در امان باشند.

قاسم رضیعی در ادامه در مورد برنامه‌های اعضای کاروان نور در ایام حج نیز گفت: کاروان نور دو گروه برنامه دارد، یک گروه برای ایرانی‌ها و یک گروه برای غیرایرانی‌ها؛ تلاوت قرآن برای زائران ایرانی نیز دو دسته است، یک سری برنامه‌های مدون داخل بعثه و یک سری هم برنامه‌های مدون در کاروان‌ها هست.

وی بیان کرد: یکی از کارهای ماندگاری که اعضای کاروان نور امسال انجام دادند، بحث آموزش تلاوت ترتیل و تصحیح نماز در بین اعضای کاروان‌ها بود، حجم فعالیت‌ها به گونه‌ای بود که برخی روزها بیش از 20 برنامه اجرا می‌شد.

در ادامه این برنامه مسعود نوری در مورد میزان تأثیر تلاوت قاریان ایرانی با زائران دیگر کشورها، گفت: با توجه به اینکه قرآن فصل مشترک همه مسلمانان است، قطعاً تلاوت در این فضا اثرگذاری خاص خود را دارد. استقبال از تلاوت در این فضا از سوی زائران به حدی زیاد است که اگر تلاوت در هنگام طواف نیز باشد، بسیاری به طرف صدای تلاوت باز می‌گردند.

ایجاد جو امنیتی شدید

نوری اظهار کرد: با توجه به اینکه امسال جو امنیتی و محدودیت مضاعفی ایجاد شده بود، فشار مضاعفی هم بر روی قاریان بود و همین محدودیت باعث بالا رفتن انگیزه و روحیه قاریان برای اجراهای بیشتر و ماندگارتر شد. یکی از سیاست‌های کاروان این بود که به عنوان مستمع در حلقه‌های آموزش قرآن حضور پیدا کنیم و تلاوت داشته باشیم. در یکی از حلقه‌ها استاد رضیعی یک تلاوت بسیار زیبا و فصیح از سوره مبارکه حمد اجرا کرد که موجب تعجب و تشویق بسیار زیاد استاد جلسه قرار گرفت.

این عضو کاروان قرآنی نور اعزامی به سفر حج در پایان اظهار کرد: در زمان تلاوت، هنگامی که زائران متوجه می‌شدند تلاوت یک قاری ایرانی را شنیده‌اند، باور نمی‌کردند و این نشان می‌دهد هنوز هم تبلیغات منفی صورت‌گرفته در مورد ایران بی اثر نشده است. هنوز در برخی کشورها قرآن شیعیان را متفاوت از دیگر قرآن‌ها می‌دانند و برای همین برخی زائران قرآن خود را برای تلاوت به قاریان ایرانی می‌دادند.