تقویت همزیستی ادیان نیازمند همکاری مؤثر دولت‌ها و نهادهای دینی است

به گزارش ایکنا، در شرایطی که جهان از عواقب همه‌گیری ویروس کرونا در حال بهبود است، قزاقستان، ۲۲ تا ۲۴ شهریورماه میزبان اجلاس کنگره هفتم رهبران ادیان جهانی و سنتی بود. این کنگره فرصتی مغتنم برای تسهیل فضای جهانی صلح و مدارا ارائه داد. در این میان، چندین رهبر مذهبی عالی‌رتبه از جمله پاپ فرانسیس، شیخ الازهر احمد الطیب و بسیاری از رهبران روحانی دیگر در کنگره هفتم شرکت کردند.

جمهوری اسلامی ایران به ‌عنوان کشور پیشرو در جهان اسلام با شرکت هیئتی بلندپایه به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری ادیان جمهوری اسلامی ایران، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، مجید صمدزاده صابر، سفیر ایران در قزاقستان و خانم زهرا رشیدبیگی، رئیس گروه گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدکس و پروتستان مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌ها‌ در این کنگره حضور داشت.

با توجه به ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی و وظایف ذاتی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان متولی دیپلماسی فرهنگی کشور براي برقراری روابط فرهنگی بين‌المللی و اینکه این سازمان سال‌هاست برنامه گفت‌وگوی دینی و فرهنگی با سایر ادیان و نخبگان جهان را برای برقراری صلح و عدالت اجتماعی دنبال می‌کند، با علی‌اکبر ضیایی، رئیس مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و کارشناس مسائل منطقه و جهان اسلام به گفت‌وگو پرداختیم که حاصل آن از نظر می‌گذرد:

ایکنا ـ ابتدا از اجلاس کنگره هفتم رهبران ادیان جهانی و سنتی قزاقستان بگویید.

اجلاس رهبران این کنگره هر سه سال یکبار در شهر آستانه، پايتخت جمهوري قزاقستان برگزار می‌شود که در نوبت هفتم این اجلاس با حضور 50 کشور جهان در قالب 150 هیئت دینی و فرهنگی در کاخ استقلال شهر آستانه برگزار شد و بیش از 484 خبرنگار از رسانه‌های بین‌المللی از جمله سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و ده‌ها تن از نمایندگان رسانه‌های گروهی کشور میزبان، پوشش این اجلاس را بر عهده داشتند.

نخستین كنگره رهبران اديان جهانی و سنتی در سپتامبر 2003 ميلادی به ابتكار دفتر همكاری‌های اديان در پايتخت جمهوری قزاقستان توسط نورسلطان نظربايف، رئیس جمهور این کشور با هدف توسعه گفت‌وگوی ميان مذاهب مختلف برگزار شد. دومين كنگره رهبران اديان جهانی و سنتی با عنوان «دين، جامعه و امنيت بين‌المللی» شهريورماه 1385، سومین کنگره رهبران اديان جهانی و سنتی در تيرماه 1388، چهارمين كنگره رهبران اديان جهانی و سنتی مهرماه 1391 و پنجمين كنگره خردادماه 1394 در کاخ صلح، ششمين كنگره رهبران اديان جهاني و سنتی این اجلاس در مهرماه 1397 برگزار شدند. همه اجلاس‌های رهبران دینی جهان با سخنرانی رئیس‌جمهور وقت قزاقستان و رئیس وقت مجلس سنای قزاقستان و رئیس دبیرخانه اجلاس آغاز به کار کرده است.

اجلاس کنگره هفتم رهبران ادیان جهانی و سنتی قزاقستان (۲۲ تا ۲۴ شهریورماه) با عنوان «نقش رهبران مذاهب جهانی و سنتی در رشد معنوی و اجتماعی بشر در دوران پسا کرونا» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری ادیان جمهوری اسلامی ایران، پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، شیخ احمد الطیب، شیخ الازهر مصر، نماینده پاتریارک کریل، اسقف اعظم روسیه، نماینده علی ارباش، رئیس سازمان دیانت ترکیه و الله شکور پاشازاده، رئیس اداره مسلمانان قفقاز و سایر نمایندگان ادیان و مذاهب مختلف در شهر آستانه برگزار شد.

ایکنا ـ چه موضوعاتی در هفتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی قزاقستان بررسی شد؟

در این کنگره، رهبران معنوی ادیان جهانی و سنتی از اسلام، مسیحیت، بودیسم، یهودیت، هندوئیسم، تائوئیسم، زرتشتی، شینتوئیسم و ​​شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی، نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی، کارشناسان مذهبی و علمای دینی به‌ویژه از جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند که نقش ادیان در تقویت ارزش‌های معنوی و اخلاقی در جهان مدرن، نقش تربیت و روشنگری دینی در ترویج همزیستی مبتنی بر احترام بین ادیان و فرهنگ‌ها و عدالت و صلح، تقویت گفت‌وگوی جهانی بین ادیان و صلح، مقابله با افراط‌گرایی و تروریسم، سهم زنان در رفاه جامعه و توسعه آن و نقش گروه‌های دینی در حمایت از جایگاه اجتماعی زنان را بررسی کردند.

رهبران ادیان جهانی و سنتی تأکید کردند: تروریسم، قتل و کشتار، خشونت و افراط‌گرایی هیچ تناسبی با ادیان ندارد، چراکه پیام همه ادیان، صلح و آرامش و دوستی است.

در این کنگره همچنین مطرح شد، تنها با همگرایی و همزیستی مسالمت‌آمیز می‌توان ریشه‌های تروریسم و خشونت قومی و مذهبی را خشکاند.

«پیام‌آوران صلح و اتحاد»؛ شعار پاپ در قزاقستان

در مراسم افتتاحیه هفتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی که در کاخ استقلال شهر آستانه برگزار شد، قاسم ژورمات توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان و شیخ احمد الطیب، مفتی اعظم الازهر مصر، سخنرانی کردند. «پیام آوران صلح و اتحاد» شعار پاپ فرانسیس در سفر به قزاقستان بود.

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان و قاسم ژورمات توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان در سخنرانی خود، تنها راه کاستن از خشونت‌های دینی و مذهبی، تروریسم و افراط‌گرایی را همگرایی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان و نقش آفرینی رهبران دینی برای بازگرداندن صلح و امنیت در جهان اعلام کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در اجلاس عمومی سخنرانی داشتند. نوروز بای حاجی تاغان اولی، مفتی اعظم و رئیس اداره دینی مسلمانان قزاقستان، خاخام‌های یهودی، رهبران بودایی از هند، ژاپن، چین، نپال و چند تن از رهبران مذهبی و ادیان سنتی شرکت‌کننده در این کنگره، سخنرانان نشست عمومی صبح و عصر بودند.

حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور در سخنرانی خود اظهار کرد: نیاز بشر امروز به «دین» و ارزش‌های الهی بیش از پیش قابل درک و لمس است و نقش رهبران ادیان در این میان بسیار اهمیت دارد.

وی تأکید کرد: ادیان باید بتوانند در کنار معرفی و جایگزینی ارزش‌های والای الهی با ارز‌ش‌های خود ساخته بشری، کارکرد خود را در عرصه سیاست، فرهنگ،‌ سبک زندگی و حتی اقتصاد به اثبات برسانند و تنها در این صورت است که انسان عصر حاضر، برای حل مسائل و مشکلات خود به دین روی خواهد آورد.

لزوم همکاری رهبران دینی و سیاستمداران

همچنین، حجت‌الاسلام والمسلمین شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز از دیگر شرکت‌کنندگان این کنگره جهانی با تأکید بر لزوم همکاری رهبران دینی و سیاستمداران در ارتقای گفت‌وگوی جهانی بین الادیانی گفت: دستیابی به «صلح جهانی» و «سبک نوین زندگی» نیازمند همکاری همه جانبه تمامی کشورهای جهان است.

آیت‌الله مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری هم در سخنرانی خود بر نقش مهم ادیان در توسعه و تعمیق معنویت و اخلاق در جهان مدرن تأکید کرد.

زهرا رشیدبیگی، رئیس گروه گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت ارتدکس و پروتستان مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌ها در بیستمین اجلاس دبیرخانه‌ای کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی قزاقستان اظهار کرد: پیمان مدینه پیامبر(ص) یکی از بهترین الگوهای عملی برای همزیستی ادیان و مذاهب است.

چهار نشست‌ تخصصی در حاشیه این اجلاس دو روزه با محور «نقش ادیان در تقویت ارزش‌های معنوی و اخلاقی در دنیای مدرن»، «نقش تربیت و روشنگری دینی در تقویت همزیستی محترمانه ادیان و فرهنگ‌ها»، «کمک رهبران دینی و سیاستمداران به ترویج گفت‌وگوی بین‌المللی و صلح جهانی»، «مقابله با افراط‌گرایی، رادیکالیسم و تروریسم به‌ویژه در زمینه‌های مذهبی»، «کمک زنان به رفاه و توسعه پایدار جامعه و نقش جوامع مذهبی در حمایت از موقعیت اجتماعی زنان» برگزار شد و در آن صاحب نظران در این موضوع، مقالات خود را ارائه دادند.

ایکنا ـ با توجه به تأکید جمهوری اسلامی ایران بر فعال‌سازی و افزایش سهم و نقش ظرفيت‌های فرهنگی در عرصه بین‌الملل و حاکم‌کردن عقلانیت و اعتدال در روابط بين‌المللی و منطقه‌ای، آیا هیئت ایرانی شرکت‌کننده کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی قزاقستان در این زمینه رایزنی و گفت‌‌وگویی داشتند؟

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حاشیه این سفر با هماهنگی سفارت و رایزنی فرهنگی کشورمان در قزاقستان با سیاسات نوربیک، وزیر علوم و آموزش عالی قزاقستان، درخان قواندیق اولی قدرعلی، وزیر اطلاع‌رسانی و توسعه اجتماعی قزاقستان، یرلان صدیقوف،رئیس دانشگاه ملی اوراسیا، نوروز بای حاجی تاغان اولی، مفتی اعظم قزاقستان، دائورن آبایف، وزیر فرهنگ و ورزش جمهوری قزاقستان، متروپلیتن آنتونی ولوکولامسک، رئیس دپارتمان روابط خارجی کلیسای ارتدوکس روسیه و هیئت همراه و هیئت چینی از اداره‌کل امور ادیان ملی چین دیدار و گفت‌وگو داشتند.

در این دیدارها، نگاه جمهوری اسلامی ایران به گسترش روابط فرهنگی و تنوع بخشی به تعاملات و همکاری‌های بین‌المللی  با کشورهای مختلف در اقصی نقاط جهان مطرح شد.

اهدای مدال گفت‌وگوی دینی به رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

همچنین، در جریان برگزاری هفتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در کاخ استقلال پایتخت قزاقستان، قاسم ژورمات توکایف، رئیس‌جمهور این کشور جایزه بین‌المللی آستانه برای مشارکت فعال در گفت‌وگوی ادیان و نشان افتخار به برخی رهبران دینی فعال در این حوزه اهدا کرد.

این جایزه به حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری ادیان به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران برای فعالیت‌های موثر و با سابقه طولانی در حوزه گفت‌وگوی دینی اهدا شد.

این اجلاس با صدور بیانیه‌ای که مورد تأیید اکثریت شرکت‌کنندگان قرار گرفت، به کار خود پایان داد. در این بیانیه صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان مورد تأکید قرار گرفت و از همه رهبران دینی دعوت شد با توجه به آموزش و پروش جوامع دینی به اشاعه آن بپردازند.

ایکنا ـ به نظر شما آیا عدالت، همزیستی ادیان و صلح بین ملت‌ها از طریق گفت‌وگو و روابط فرهنگی محقق می‌شود؟

در کشور ایران که تاریخی هفت هزار ساله دارد، همیشه پیروان ادیان همزیستی مسالمت‌آمیز و برادرانه‌ای داشته و دارند. پیروان همه ادیان ابراهیمی اعم از زرتشتی، یهودی، مسیحی و مسلمان در کنار یکدیگر با صلح و مدارا زندگی می‌کنند و نسبت به هم با محبت و احترام می‌نگرند.

عامل فرهنگ به عنوان بخش كلان ارزش‌های جوامع متمدن، دربرگيرنده بنيادهای اجتماعی، سياسی، اعتقادات و رسوم و سنت‌ها نيز در شناخت هويت ملل و گرايش‌های آنها نقشی پايه‌ای دارد و امروز، گفت‌وگو برای همفكری میان نخبگان یک ضرورت محسوب می‌شود.

برای انجام فعالیت‌های فرهنگی در عرصه بین‌الملل باید به گونه‌ای عمل شود که ضمن مقبولیت این فعالیت‌ها در قالب چارچوب‌های دیپلماتیک، بتوان دولت‌ها را هم متأثر این تحولات و آثار تبعی آن کنیم و دولت‌ها و نهادهای دینی با یکدیگر همکاری کنند. در این میان لازم است نخبگان فرهنگی با یکدیگر گفت‌وگو کنند و یافته‌هایی را که از گفت‌وگوها منتج می‌شود، با همفکری و گسترش همکاری‌ها، از قوه به فعل درآورند.

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همواره تلاش می‌کند با هدف گفت‌وگو و توسعه روابط فرهنگی بین ملت‌ها، به مبانی مشترک دست یابد و بر این اعتقاد است که تنها در صورت درک و احترام به عقاید یکدیگر است که زمینه لازم برای رفع سوء برداشت‌ها و کاهش نزاع‌ها و در نهایت بسترهای فهم مشترک محقق خواهد شد.