3 آسیب عمده تولید محصولات فناورانه در حوزه قرآن + صوت
معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور و هنر قرآنی جهاددانشگاهی با اشاره به چالش‌ها و آسیب‌های پیش روی تولیدکنندگان محصولات فناورانه در حوزه فرهنگی و به ویژه قرآنی گفت: امروزه این حوزه با سه چالش عمده روبرو شده است که یکی از آنها نداشتن ادبیات مشترک بین تولیدکننده نرم‌افزار و صاحب محتوا است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، برنامه افق رادیو قرآن امروز 28 آبان‌ماه با حضور کامیار محبوبیان، معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور و هنر قرآنی جهاددانشگاهی و با موضوع فعالیت‌های نوآوری و استارتاپی در حوزه قرآن با اجرای کارشناسی جواد نصیری به روی امواج این شبکه رادیویی رفت.
در ابتدای این برنامه کامیار محبوبیان به بیان توضیحاتی در مورد مراکز رشد واحدهای فناور پرداخت و گفت: اگر بخواهیم به طور کلی وضعیت مراکز رشد را تبیین کنیم، به این صورت است که در سیستم حاکمیتی و سیاسی کشور معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان متولی حاکمیتی مراکزی را برای اتصال بخش خصوصی ایجاد کرده است. این مراکز با عنوان تسهیل‌گرها مطرح هستند.
وی با اشاره به اینکه در تعریف فرایند ایجاد مراکز رشد اختلاف نظر داریم، افزود: به طور کلی مراکز تسهیل‌گر آمده‌اند تا یک سری خدمات را به شرکت‌های نوپا و دارای ایده ارائه دهند تا از این طریق فرایند تولید محصول و ارائه این محصولات به جامعه مخاطب را آسان‌تر کنند. این خدمات در حوزه، مشاوره، مربی‌گیری، هدایت و حمایت‌های مالی و تبلیغی برای تولید و ارائه محصول است.
محبوبیان تصریح کرد: مرکز رشد به انکوباتور معروف هستند، این واژه از اصطلاح جوجه‌کشی گرفته شده است، بنابراین مراکز رشد، مراکزی هستند که صاحبان ایده را جذب کرده و ایده‌های آنها را پخته می‌کنند. این فرایند منجر به ارائه یک نمونه اولیه از محصول شده و بعد آماده تجاری‌سازی می‌شود. یعنی امکان تبدیل یک ایده به محصول در مراکز رشد اتفاق می‌افتد.
معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور و هنر قرآنی جهاددانشگاهی با تأکید بر اینکه مراکز رشد، چالش‌هایی که ممکن است یک شرکت نوپا با آن مواجه شود کم می‌کنند، گفت: با این کار به نوعی از نابودی و به انحراف رفتن شرکت‌های نوپا جلوگیری می‌شود.
وی اظهار کرد: ما داریم راجع به اقبال مردمی به فضاهای فرهنگی و به خصوص قرآنی صحبت می‌کنیم؛ با توجه به تنوع محصولات فرهنگی و ورود فناوری به حوزه فرهنگ و تغییرات سریع این فضا آنچه احساس می‌شود و لازمه این فضاست وجود محصول به‌روز، خلاق، مشتری‌پسند و مطابق با سلیقه و تقاضای موجود در جامعه است. نوآوری ابزاری است که این پاسخ را فراهم می‌کند و اینجاست که ارتباط با فرهنگ معنادار می‌شود و ما اینها را صنایع خلاق می‌نامیم.
محبوبیان بیان کرد: آنچه می‌تواند اتصال محتوا به فضاهای تولید محصول خلاقانه را ایجاد کند همین فضاهای نوآور و نوآفرین است، لذا به جای اینکه بگوییم کمک می‌کنیم، می‌گوییم ما آماده‌ایم امکانات بازار به‌روز و فناوری‌های به‌روز دنیا را به محتوای موجود اتصال دهیم.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا برای ایجاد تحول در امور قرآنی کشور و حوزه‌های تبلیغ و ترویج و آموزش قرآن می‌توانیم روی این مباحث حساب کنیم؟ گفت: نکته‌ای که باید به آن برسیم یک بحث کلی در خصوص ابزار فرهنگی است. ما گاهی محصول فرهنگی را در تقابل با ابزار فرهنگی یکی می‌کنیم؛ مثلاً شما یک بازی تولید خارج را می‌آورید، این را به عنوان محصول معرفی می‌کنید بعد می‌گویید می‌شود بازی داخلی هم داشت، اینجا در مورد ابزار صحبت نمی‌کنیم. اینها را چون به عنوان محصول وارد کشور کرده‌ایم نگاه ابزاری به این فناوری و تبیین این ابزار برای صاحبان محتوا مغفول مانده است؛ یعنی ما نرفته‌ایم فعال قرآنی یا مدرس فضای حفظ را با ابزار آشنا کنیم.
معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور و هنر قرآنی جهاددانشگاهی بیان کرد: یعنی فعال قرآنی باید به استفاده از فناوری و صاحب فناوری نیز به معرفی فناوریِ ماهُوَ فناوری و نه محصول برسد. هر چقدر ما این دو را به هم نزدیک کنیم در تولید محصول بیشتر موفق خواهیم بود.
بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این برنامه علی‌اصغر سلطانی‌نژاد، مدیر نرم‌افزار حفظ قرآن روی خط تلفنی برنامه آمد و در ابتدا به معرفی نرم‌افزار حفظ قرآن پرداخت و گفت: سال 97 و 98 یک برنامه تلویزیونی با عنوان مدرسه حفظ تولید شد که در آن حفظ جزء 30 قرآن کریم در قالب ویدئوهای 15 دقیقه‌ای، بدون نیاز به کلاس و مراجعه به قرآن آموزش داده می‌شد، بینندگان با مشاهده این برنامه می‌توانستند قرآن را حفظ کنند.
وی افزود: بعد از پخش این برنامه یک بازخورد ویژه گرفتیم به طوری که از نگاه مخاطبان، این برنامه به یکی از بهترین برنامه‌های شبکه قرآن تبدیل شد. بر همین اساس ما به این سمت رفتیم که بتوانیم این برنامه را به صورت یک برنامه تعاملی در بستر فناورانه توسعه دهیم و به این سمت حرکت کردیم، از ماه رمضان امسال کار را با یک نسخه اولیه تولید کردیم و به نسبت استقبال خوبی از آن شد.
سلطانی‌نژاد در مورد چالش‌های پیش روی تولید این نرم‌افزار بیان کرد: یکی از چالش‌ها ناآشنایی مدیران قرآنی با این فضا هست. مدیران به جای اینکه به عنوان حاکمیت به فکر توسعه این کارها باشند، اولین چیزی که به ذهنشان می‌رسد، این است که وارد فضای رقابت شوند و خودشان به تولید کار بپردازند.
مدیر نرم‌افزار حفظ قرآن تصریح کرد: دوستان به صورت سازمانی دنبال این کار افتاده‌اند که بدون اینکه هیچ ذهنیتی نسبت به فضای مورد نیاز مردم داشته باشند، به تولید نرم‌افزار قرآنی اقدام کنند، بودجه کافی هم برای این کار دارند، از طرف دیگر وقتی ما برای توسعه نرم‌افزار مراجعه می‌کنیم صحبتی که می‌کنند این است که کارهای تولیدی ما و امثال ما مدنظر آنها نیست.
وی در پایان بیان کرد: احساس من این است که اگر نگاه درستی به این اتفاق داشته باشیم، حضور نرم‌افزارهای قرآنی متعدد در حوزه آموزش قرآن بسیار بیشتر از اینکه بخواهیم همه این نرم‌افزارها را در یک محصول حاکمیتی تجمیع کنیم، می‌تواند کمک‌کننده باشد. به صورت ضمنی و اجمالی همه ما می‌دانیم عموم مردم به قرآن علاقه‌مند هستند، اما نکته این است که در این فضای فناورانه هر چقدر بتوانیم نرم‌افزارها را توسعه دهیم، بازار را در حوزه فناورانه افزایش داده‌ایم و اینگونه نیست که با تولید یک نرم‌افزار جای نرم‌افزار دیگر تنگ شود.
بر اساس گزارش ایکنا، کامیار محبوبیان، معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور و هنر قرآنی جهاددانشگاهی با اشاره به اینکه ورود حاکمیت به امر تصدی‌گری در حوزه نرم‌افزارهای قرآنی ممنوع است، گفت: اسناد بالادستی اصلاً چنین اجازه‌ای نمی‌دهد، با وجود اینکه این آسیب وارد است، اما چرا به چنین وضعیتی می‌رسیم؟ به این خاطر که ما بلوغ کافی در فضای محصول و تولید نوآورانه نداریم، همین امر باعث شده تا این نگرانی را در حاکمیت مشاهده کنیم.
وی در ادامه به بیان برخی آسیب‌های موجود در حوزه تولید محصول نوآورانه در حوزه قرآن کریم پرداخت و گفت: ما در این عرصه در سه نقطه با خلأ مواجه هستیم. یک نقطه در حوزه محتوا هست، ما بازآفرینیِ محتوایی در فضای تولید نداریم و این انتظار را هم بر عهده بخش خصوصی گذاشته‌ایم. مثلاً در حوزه تولید پویانمایی وقتی محصولی می‌خواهد تولید شود، تولیدکننده بر روی کیفیت متمرکز است و همان تمرکز را بر روی محتوا لحاظ نمی‌کند. با توجه به اینکه به دنبال بازدهی زمانی است، تلاش می‌کند تا زودتر محصول را تولید کند، لذا بازآفرینی در سیستم نقص دارد.
محبوبیان اظهار کرد: نکته دوم در اتصال بین ادبیات و ابزار محتوا هست، ادبیات بین دارندگان علم و تخصص تولید نرم‌افزار و دارندگان ابزار یکسان نیست، امروز وقتی یک برنامه‌نویس برای تولید محصول پشت کامپیوتر بنشیند و در طرف مقابل او یک مربی قرآن نیز بنشیند، برای تولید محصول یک ادبیات مشترک نیاز است که این ادبیات الان وجود ندارد. نزدیک شدن این ادبیات به هم چالش بزرگی است.
وی عنوان کرد: آسیب سوم که شاید درد خیلی از تولیدکننده‌ها و مدیران هم باشد، حمایتی بودن تولید محصول فرهنگی در ایران است. ما پول می‌دهیم و می‌گوییم یک بازی ایرانی تولید کنید، این اتفاق فوق‌العاده بدی است که می‌تواند رخ دهد. نکته دوم حمایت از محصول است، الان با ادبیات جدید می‌گوییم باید خرید خدمت شود، اگر می‌خواهیم از تولیدکنندگان این عرصه حمایت کنیم باید بگوییم مثلاً به ازای هر حافظ که از محصول شما بیرون می‌آید، یک مبلغ خاصی حمایت هم صورت می‌گیرد. این همان حمایت بر اساس خرید خدمت است.
معاون فناوری مرکز رشد واحدهای فناور و هنر قرآنی جهاددانشگاهی در پایان به بیان راهکارهای عبور از این آسیب‌ها پرداخت و گفت: ای کاش بودجه‌ها و منابع و حمایت‌هایی که در سیستم حاکمیتی تعریف می‌کنیم، بر اساس خرید خدمت باشد. زمانی حمایت انجام شود که کالای با ارزش تولید و استقبال مردم از آن کالا هم مشاهده شود. اگر این صورت بگیرد می‌توانیم جهش خوبی را در تولید محصولات فرهنگی شاهد باشیم.
