بازی و جنب و جوش کودکان، یک فعالیت مهم و حیاتی در هر دوره از رشد آنهاست. بازی را میتوان غذای روح و روان کودک دانست، بنابراین نوع بازی و اسباببازی که در اختیار کودکانمان قرار میدهیم، تأثیر مستقیم در رشد ذهنی و افزایش مهارتهای حرکتی او دارد. کودک در جریان بازی پرورش فکری، عاطفی، جسمی و اجتماعی مییابد، زیرا بازی راهی برای نشان دادن احساساتش است و میتواند از طریق آن مهارت زندگی کردن و مقابله با مشکلات را فرابگیرد.
ایکنا بنابر رسالت آموزشی خود نسبت به ارائه بستههای آموزشی برای خانوادهها در رابطه با موضوع «کودکان در دنیای بازیها» اقدام کرده است تا والدین را با ظرفیتهای بازی و اسباببازی آشنا کند. در این درسگفتارها حامد تأملی، کارشناس علوم تربیتی به بیان نکاتی مهم در موضوع یادشده میپردازد.
حامد تأملی در قسمت پنجم از این مجموعه به موضوع «اهمیت ردهبندی سنی اسباب بازی» پرداخته است که مشروح آن را در ادامه مشاهده میکنید و میخوانید.
یک کودک محصولات مختلف فرهنگی و آموزشی در اطراف خود دارد که یا ما آنها را خریداری میکنیم و یا در مهدکودکی که حضور دارد و یا در مهمانی با آنها مواجه میشود. آیا هر محصول فرهنگی را میتوانیم در اختیار کودکمان قرار دهیم؟ باید چه شرایطی برای آنها درنظر بگیریم؟ آیا یک محصول که برای کودک ۹ ساله است، برای کودک ۳ سال هم میتواند مورد استفاده باشد؟ آیا میتواند همان فرایند آموزشی یا اثربخشی که مدنظرمان هست را برای یک کودک ۱۲ ساله هم ایجاد کند؟ پس آنچه مهم است و شاید اولین نکتهای باشد که در انتخاب یک محصول فرهنگی برای کودکمان باید در نظر بگیریم، بحث ردهبندی سنی آن محصول است.
ردهبندی سنی محصولات کودک و نوجوان بستگی به نوع قالبی که میتواند اسباببازی، کتاب، نوشتافزار، انیمیشن، فیلم و ... باشد، معمولاً در ساختارهای مختلفی تعریف میشود. مثلاً درباره انیمیشن کودک یک نوع ردهبندی سنی داریم و یا در بحث بازیهای ویدئویی و رایانهای ردهبندی سنی مختلفی تعریف شده است. در اسباببازی هم این ردهبندی سنی وجود دارد.
وقتی وارد یک فروشگاه اسباببازی میشوید، باید اولین چیزی که توجه کنید، اینکه اسباببازی مورد نظرتان مناسب سن کودک هست یا خیر؟ که معمولاً در اغلب اسباببازیها این ردهبندی سنی رو یا پشت جعبه اشاره شده است و باید سعی کنیم براساس آن انتخاب کنیم. البته باید توجه کنیم که در ردهبندی سنی شاخصها و عوامل مختلفی نقش دارند و ممکن است بعضی از اسباببازیهایی که در بازار میبینید، شاید از یک نمونه خارجی کپی شده است و عیناً همان ردهبندی سنی که در آن کشور وجود داشته را لحاظ کرده باشد. آیا لزوماً همان ردهبندی سنی که در آن کشور در نظر گرفته شده است، در کشور ما اعتبار دارد یا خیر؟ اینها مواردی است که باید به آن توجه کرد، اما به عنوان یک والد و مربی غیر از این اطلاعات دیگری نداریم.
اکنون در فضای مجازی سایتهایی وجود دارد که اسباببازیها را ارزیابی کرده و تلاش میکنند براساس یک ارزیابی درست، روانشناسانه و تربیتی ردهبندی سنی را پیشنهاد کنند و لزوماً این ردهبندی سنی آنچه روی جعبه درج شده، نیست.
حالا چرا ردهبندی سنی مهم است؟ خیلی از مواقع شده که یک اسباببازی را برای کودک خود خریدهایم و به ردهبندی سنی آن توجه نکردهایم. کودک با آن بازی میکند و زود دلزده میشود و یا نمیتواند ارتباط خوبی با آن بگیرد. اگر ما آگاهی مناسبی از این ماجرا نداشته باشیم، ممکن است انگهایی را به کودک خودمان بزنیم. مثلاً یک بازی را خریدهایم که مناسب بالای ۵ سال است، اما برای کودک 3 ساله خود خریدیم و او نتوانسته با آن ارتباط بگیرد. اولین مسئلهای که به ذهن ما میآید، این است که کودک ما یک اختلال جدی دارد و نتوانسته است با این اسباببازی ارتباط بگیرد. پس در ذهن خودمان به طور ناخودآگاه و حتی در خانوادههایی که چندان آگاه نیستند، ممکن است این انگزنی به صورت عینی هم اتفاق بیفتد و حتی کودک سرزنش شود. این مسئله میتواند در پس زمینه ذهنی ما یک طرحوارهای را شکل دهد که کودک من از نظر هوشی مشکل دارد و یا ممکن است، اختلالی داشته و نیاز به مراجعه مشاور باشد.
اینها اهمیت بحث ردهبندی سنی را بیشتر نشان میدهد و ممکن است تولیدکننده اسباببازی به دلیل فروش بیشتر، گروهبندی سنی را عامدانه پایینتر زده باشد. پس به همین دلیل باید دقت کرده و تلاش کنیم اسباببازی را براساس ردهبندی سنی کودک خودمان انتخاب کنیم.
اسباببازیها فارغ از اینکه براساس ردهبندی سنی این امکان را ایجاد میکنند که کودک به راحتی با آنها بازی کند، چون دربردارنده مفاهیم آموزشی و فرایندهای یادگیری هستند، اگر مناسب ردهبندی انتخاب شوند، میتوانند در ارتقا مهارتهای کودک نقش جدی داشته باشند و هدف طراحی اسباب بازی که براساس آن شکل گرفته نیز محقق میشود. اگر این ردهبندی سنی مورد توجه نباشد، متأسفانه شاهد این ارتقای مهارتی نخواهیم بود و با خرید این اسباببازی هزینهای اضافه شده و کودک خیلی زود دلزده میشود. بنابراین والدین هرگز به دلیل اینکه کودک نمیتواند با یک اسباببازی، بازی کند و یا علاقهای به آن ندارد و یا در تعامل با آن مشکل دارد، به سمت انگ زدن به کودک و ایجاد نگرانیهایی برای کودک و خود بروند و سعی کنند براساس انتخاب درست از طریق سایتهای مجازی که در فضای وب وجود دارد، درباره اثربخشی اسباببازی و ردهبندی درست آن خرید مناسبی داشته باشند.
انتهای پیام