علاقه وافر کودکان و نوجوانان به دیدن انیمیشن و فیلم بر کسی پوشیده نیست اما فیلمها، سریالها و انیمیشنهای تولید شده در کشورهای مختلف جهان چه تأثیری بر کودکان ایرانی دارد؟ آیا این فیلمها و انیمیشنها با توجه به محتوای خشونت آمیز و داستانهای مبتنی بر فرهنگی متفاوت میتواند تأثیر تخریبی بر ذهن و روان بچههای ما داشته باشد؟ اگر بله؛ چطور میتوان این آسیبها را به حداقل رساند و یا از بروز آنها پیشگیری کرد.
خبرگزاری ایکنا، برای رفع نگرانی و دغدغه خانوادههای ایرانی در این زمینه به تولید کلیپهای تخصصی آموزشی اقدام کرده است. حسین حقپناه، کارشناس سواد رسانهای طی 12 جلسه به بیان دانستنیهای انیمیشنی برای خانوادهها میپردازد.
حسین حقپناه در چهارمین قسمت از این مجموعه به موضوع «خشونت در نظام ردهبندی سنی» پرداخته که مشروح آن را در ادامه میخوانید و مشاهده میکنید.
در گفتوگوی قبلی درباره نظامهای ردهبندی سنی و تجربیات جهانی صحبت کردیم. میخواهیم به این توجه کنیم که خیلی از این نظامهای ردهبندی به نظارت و همراهی والدین توصیه میکنند که درباره آن گفتوگو شد. اینکه آنها چه شاخصهایی را به کار میبندند و کدام موارد را ما در فضای بومی خود و متناسب با فرهنگمان میتوانیم استفاده کنیم نیاز به گفتوگو دارد.
خوب است بدانید که در ایران هم مجموعههایی هستند که این کار را انجام میدهند. تنها نظام رسمی ردهبندی کماکان فعال، متعلق به بازیهای رایانهای است. بنیاد ملی بازیهای رایانهای نظامی را به نام «اسرا» دارد که در آن هر بازی را ارزیابی، تحلیل و ردهبندی سنی میکند. بقیه مجموعههایی که اخیراً در یک دهه اخیر در این موضوع فعال شدند افت و خیزهایی داشتند که مواردی را که بنده عرض میکنم مبتنی بر تجربیات «کدومو» است که خانوادههای عزیز میتوانند این سایت را جستوجو کنند و ردهبندیهای سنی، توصیههای تربیتی و اینکه بچهها چه چیزی را ببینند و چه چیزی را نبینند را مشاهده کنند.
این شاخصها از این فضا استخراج شده است و پژوهشی در همان مجموعه انجام شده است که نظامهای ردهبندی حدود 13 کشور دنیا با هم مقایسه شده است و از دل این گفتوگو میخواهیم ببینیم که کدام یک برای ما مناسب است.
جالب است بدانید که ما تنها نیستیم و پدر و مادرهای ایرانی عزیز ما که ممکن است زیست متدینانه داشته باشند با بسیاری از والدین دغدغهمندی که در سرتاسر جهان نگران تربیت فرزندشان هستند، متفاوت نیستند. زیرا برخی از مسائل فطری و نیازهای اصلی کودکان و نوجوانان و آسیبهایی که ممکن است آنها ببینند در ادیان و فرهنگهای مختلف علیرغم افتراقات و تفاوتها مشترک است اما در حوزه کودک و نوجوان توافقات ویژهای در دنیا وجود دارد. پس ما میتوانیم از بخشی از این تجربهها استفاده کنیم.
اولین شاخص خشونت است و بیشترین توافق را در کشورهای مختلف دنیا بر این مبنا دارند که اگر در فیلم و انیمیشن خشونت نمایش داده شود و به فرزندان منتقل شود برای کودک و نوجوان آسیبزاست.
خشونت سه لایه اصلی فیزیکی، روانی و کلامی دارد که و والدین باید به این توجه کنند که اگر فیلم یا انیمیشنی صحنههای خشونتبار فیزیکی مانند دعوا، شکنجه و خونریزی دارد، کودکان نباید آن را ببینند و هرچه سن کودکان و نوجوانان پایینتر میآید ممکن است هم اثر بخشی آن و هم ترس و اضطرابی که ایجاد میکند بیشتر باشد. نکته استثنا در این موضوع خشونتهای فانتزی است. خشونت فانتزی مانند انیمیشن تاموجری یا انیمشین میگمیگ و گرگ بدشانس که در آنها مدام نوعی از خشونت فانتزی بین دو شخصیت اصلی وجود داشت، است. باید به این دقت کرد که خشونت فانتزی آسیب کمتری را به فرزندان میرساند یعنی خشونتی که بین شخصیتهایی که یا انسان نیستند یا روابط واقعی نیست و شاهد خشونت عریان نیستیم.
مثلاً ما لحظه تصادف، خونریزی یا چیزهایی از این دست را که نمیبینیم یا به صورت فانتزی همراه با طنز است، آسیب کمتری را برای ما دارد اما اگر این خشونتها عریان هستند و توجیه میشود به شدت برای فرزند ما آسیبزاست.
انتهای پیام