نمایش‌های رمضانی ترکیه؛ فرصتی برای مرور آیین‌های ملی
آیین‌های رمضان در ترکیه با قدمتی به طول قرن‌ها شامل مسحراتی، خیمه‌های افطار و روزه ویژه کودکان است؛ در این میان نمایش عروسکی «قره گُز» در ماه رمضان فرصتی برای مرور آیین‌های اسلامی و ملی است که در فضاهای باز برای کودکان اجرا میشود.
به گزارش ایکنا به نقل از ترکیه پدیا، نظافت خانه یک سنت باستانی ماه رمضان در ترکیه است. هر خانه‌ای در ماه رمضان و در ایام جشن تمیز نگه داشته میشود. پاکیزگی به معنای برکت و فراوانی است. آماده‌سازی وعده‌های غذایی با ظرافت خاصی انجام میشود. بشقاب‌ها، کاسه‌ها، ظروف، کارد و چنگال و لیوان‌ها همه کاملاً تمیز می‌شوند.
ظروف غذاخوری که قبلاً استفاده نشده است از گنجه‌ها خارج میشود و اولویت در این ماه با ظروف و وسایلی است که در حالت عادی از آن استفاده نمی‌شود.
روکش مبل‌ها، فرش‌ها و حتی حوله‌های ویژه وضو که خاص مهمان‌ها است نیز کاملاً شسته و تمیز میشود تا خانه زیباتر و تمیزتر به نظر برسد.
علاوه بر این مایحتاج ماه رمضان نیز به طور کامل خریده میشود، خانواده‌هایی که از وضعیت مالی خوبی برخوردار هستند نیز برای فقرا خرید می‌کنند.
رمضان برکت را به سفره‌های همه از جمله خانه‌های فقرا می‌آورد.
محیا، زیبنده مساجد ترکیه
محیا کلمات معلقی است که با چراغ‌های روغنی پر از روغن زیتون در مساجدی با مناره‌های دوتایی نوشته میشود و نشانه رمضان است. این سنت از دوره عثمانی به ارث رسیده و تاکنون تداوم داشته است.
در قدیم فرارسیدن ماه رمضان را به این صورت به مردم اعلام می‌کردند. مساجدی که در ماه رمضان می‌درخشند همچنان حاکی از شور و نشاط این ماه است.
مسحراتی در ترکیه
مسحراتی یکی از قدیمی‌ترین و شادترین رسوم ماه مبارک رمضان بوده و منحصر به ترکیه است.
در قدیم در ماه رمضان طبل‌نوازان ماه رمضان با چند نفر در خیابان راه می‌رفتند و به نوبت در مورد رمضان می‌خواندند.
امروزه مسحراتی به تنهایی در خیابان‌ها حرکت می‌کند با این حال طبل نواختن در سحر و آواز خواندن همچنان مانند سابق است.
تفریحات رمضان
پس از روزه‌داری تمام روز، صرف افطاری که با دقت تمام آماده شده و اعیاد بعد از نماز تراویح آغاز میشود. این تفریحات که از عصر تا سحری ادامه دارد بسیار جالب است.
قهوه‌خانه‌ها در این ماه در شب‌ها مملو از افرادی است که روز خود را به روزه‌داری گذرانده و شب را برای خوردن قهوه ترکی و معاشرت با دوستان می‌گذرانند.
قره‌گُز، هنر نمایشی کهن در ترکیه
برخی از قهوه‌خانه نیز محیطی خانوادگی دارد. کودکان از دیدن نمایش عروسکی سنتی قره گُز هیجان‌زده می‌شوند این نمایش‌ها از دوره عثمانی تاکنون جایگاه مهمی در میان هنرهای مردمی ترکیه داشته است.
نمایش عروسکی سنتی قره گُز یا تئاتر سایه در ترکیه یکی از مهمترین و پرمخاطب‌ترین گونه‌های نمایش سنتی در زمانه امروز است که میان مردمان این کشور شناخته میشود و پیش از ظهور و بروز در کشوری مانند ترکیه در کشورهای مبدأ و مرجعی مانند هند، ایران و یونان متولد شده، شکل گرفته و میان مخاطبان رواج پیدا کرده است.
اما در میان گونه‌های نمایش عروسکی سایه بی‌هیچ تردیدی قدیمی‌ترین اجرای عروسکی که نوع ابداع، تولد و حیات آن را می‌توان به کشور ترکیه در زمان تاریخ امپراتوری عثمانی ارجاع داد نمایش «قره گُز» (سیاه چشم) است.
سنت اطعام مهمانان
پخت غذای عید فطر نیز با تشریفات خاصی و معمولاً با گرد آمدن در خانه همسایه‌ها و یا منزل خویشاوندان تهیه میشود. در این مراسم باقلوا و دیگر شیرینی‌های خاص نیز توزیع میشود.
بر مبنای سنت اطعام که به دوره عثمانی بازمی‌گردد، افراد ثروتمند با برپایی ضیافتی در خانه خود، درهای آن را به روی عموم مهمانان باز می‌گذارند. به این مهمانان اصطلاحاً «مهمانان خدا» گفته میشود و با شور و اشتیاق فراوان مورد استقبال قرار می‌گیرند. مهمانان پس از صرف غذا و ترک خانه، هدایای مختلفی نیز دریافت می‌کنند. اعتقاد بر این است که این مهمانان خیروبرکت را برای میزبان به همراه دارند.
شلیک توپ در حین افطار
این سنت یعنی شلیک توپ سحر و افطار در زمان عثمانی و ابتدا در قلعه روملی آغاز شد و سپس در تمام ترکیه مرسوم شد. امروزه در تمام ترکیه برای آگاه ساختن مردم از وقت سحر و افطار توپ شلیک میشود.
نمایشگاه‌ها و جشن‌ها
در گذشته رویدادهایی مانند جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها در ماه رمضان برگزار می‌شد. این سنت امروزه نیز در برخی از شهرها و مناطق زنده است. بر مبنای این سنت میدان‌ها به نمایشگاه تبدیل شد و تا پایان نماز تراویح، برنامه‌های سرگرمی مختلفی در این نمایشگاه‌ها برگزار می‌شد. اگرچه سنت تماشای نمایش‌های قره گُز رو به فراموشی است، اما فعالیت‌های دیگر در این نمایشگاه‌ها همچنان تداوم دارد.
خیمه افطار
در این ماه خیمه بزرگی برای صرف افطار مسلمانان برپا میشود که به خیمه افطار معروف است. این خیمه‌ها در نقاط مهم شهرها برقرار میشود و شهرداری‌ها، انجمن‌ها، نهادها و خیرین هزینه‌های خیمه افطاری را بر عهده می‌گیرند. صرف افطار از سوی هزاران نفر در این خیمه‌ها، احساس تعلق و برابری به آنها خواهد داد.
ارتباط با خانواده، خویشاوندان و دوستان
ماه رمضان زمانی است که مسلمانان می‌توانند ایمان خود را تقویت و بر امور معنوی متمرکز شوند. با این حال بخشی از سنت‌های این ماه به تقویت جنبه‌های اجتماعی زندگی فرد نیز اختصاص دارد. مردم ترکیه در این ماه وقت بیشتری را به ارتباط با خانواده، خویشاوندان و دوستان خود اختصاص می‌دهند. رواج شبکه‌های اجتماعی و دیگر ابزارهای ارتباطی این امر را تسهیل کرده است.
روزه‌اولی‌ها
در ماه رمضان کودکان ترکیه بنا به سنتی چند صد ساله به شیوه‌ای خاص روزه می‌گیرند. در این روزه که «تکنه اروجو» نامیده میشود، کودکان می‌توانند شادی و معنویت ماه رمضان را بدون آنکه سلامتی آنها آسیب ببیند تجربه کنند. در این شیوه که ویژه کودکان و سالمندان است، در ظهر امکان صرف غذا و آب وجود دارد. علاوه بر این کودکانی که برای نخستین بار در این ماه روزه می‌گیرند، هدایای خاصی دریافت می‌کنند.
خوراکی‌های ویژه ماه رمضان
نان پیده
این نان که یکی از رایج‌ترین و مطبوع‌ترین خوراکی‌های ویژه ماه رمضان است که جایگاه ویژه‌ای در میان سفره‌های افطار مردم ترکیه دارد. این نان که به شکل گرد یا بیضی پخته میشود، از دوره عثمانی در ترکیه رایج بوده است.
گولاچ
یکی از خوراکی‌هایی که دیدن آن برای مردم ترکیه با رسیدن ماه رمضان تداعی میشود، گولاچ است. در این ماه می‌توان آن را از قنادی‌ها و نانوایی‌ها تهیه کرد. گولاچ یک دسر شیرین است که با شیر و اندکی شکر درست شده و با پسته، انار و میوه‌های فصل تزئین میشود.
این شیرینی خاص با طعم فوق‌العاده خود در ماه رمضان، کام روزه‌داران ترکیه را شیرین می‌کند.
انتهای پیام
