افراد بالغی که روزه بر آنان واجب نیست

«روزه از مهم‌ترین برنامه‌های خودسازی در ادیان آسمانی است و بر امت‌های پیشین نیز واجب بوده است. از دستاوردهای آن، پیدایش حالت‌های معنوی و صفای باطن، چشیدن طعم گرسنگی و تشنگی، بیداری حس همدردی با محرومان، تقویت اراده و خویشتن‌داری در برابر خواسته‌های نفس و یادآوری عطش و گرسنگی قیامت است.

نقش روزه در سلامتی و تنظیم سوخت‌وساز دستگاه‌های بدن نیز ثابت شده است. حدیث نبوی «صُومُوا تَصِحُّوا» به همین تاثیر اشاره دارد و علاوه بر این موارد، خداوند اجر عظیمی به روزه‌داران خواهد داد. از طرف دیگر تاثیر روزه بر کاهش فشار غریزه جنسی، همچنین ورزیدگی و تمرین برای تحمل شرایط دشوار و محدودیت‌های غذایی و تربیت‌ انسان‌های بااراده، خودساخته، مقاوم و قانع از برکات دیگر این عبادت به شمار می‌رود که در ماه مبارک رمضان انجام می‌گیرد.»

این‌ عبارات بخشی از مقدمه«رساله نماز و روزه؛ مطابق با فتاوای مرجع عالی‌قدر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» در بخش «روزه» است. ایکنا به انگیزه آغاز ماه مبارک رمضان و بهره‌مندی بیشتر مخاطبان محترم روزه‌دار، هر روز یک نکته از نکات مهم و کاربردی این کتاب را انتخاب و منتشر می‌کند.

درست است که روزه هم‌چون نماز بر همه افراد مکلف شده واجب است، اما روزه به دلیل شرایط ویژه و ارتباط آن با توان جسمی فرد مکلف، استثنائاتی دارد و تحت شرایط خاص و در برهه‌ای از زندگی افراد مکلف واجب نیست.

مثلا در مسئله 954 «رساله نماز  روزه» درباره برخی از افرادی که روزه بر آنان واجب نیست، می‌خوانیم:

«زن بارداری که زایمان او نزدیک است؛ اگر می‌ترسد که روزه برای جنین یا خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و در صورت اول - یعنی ضرر برای جنین - باید برای هر روز یک مُد طعام یعنی گندم یا جو و مانند این‌ها به عنوان فِدیه* به فقیر بدهد و بعد از ماه رمضان نیز قضای آن را به جا آورد.

در صورت دوم که برای خودش ضرر دارد، باید روزه‌هایی را که نگرفته، قضا نماید و بنا بر احتیاط فدیه نیز بدهد.

در مورد زنی که زایمان او نزدیک نیست، پرداخت فدیه مبنی بر احتیاط وجوبی است.»

*فِدیه؛ مقدار مال معینی است که برای جبران عبادتی که از روی عذر انجام نشده، پرداخت می‌شود.

همچنین در مسئله 956 تاکید شده است:

«اگر زن شیرده - خواه مادر بچه یا دایه - به دلیل ترس از کم یا خشک شدن شیر، می‌ترسد روزه برای کودک ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز فدیه بدهد و قضای روزه را هم بعدا بگیرد؛ اما اگر روزه برای خود زن ضرر داشته باشد، بنا بر احتیاط فدیه واجب است.»

طبق مسئله 958 هم:

«پیرمرد یا پیرزنی که گرفتن روزه برایشان مشقت دارد، گرفتن روزه بر آنان واجب نیست و باید برای هر روز یک مُد طعام - مانند گندم، جو، برنج - به فقیر فدیه بدهند.»

افراد بالغ و مکلف دیگری هم هستند که تحت شرایطی روزه بر آنان واجب نیست که افراد و شرایط آن در «رساله نماز و روزه» به اختصار و ساده بیان شده است؛ برای اطلاع آن می‌توان به متن اصلی کتاب مراجعه کرد.

«رساله نماز و روزه»، مطابق با آخرین فتاوای مرجع عالی‌قدر، آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله‌العالی) در مسائل مربوط به ابواب فقهی نماز، روزه و اعتکاف در قالب ۱۰۰۹ مسئله شرعی تنظیم شده است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های این رساله این است که علاوه بر ساده‌نویسی، برای تسهیل در فهم، برخی مسائل دشوار و اصطلاحات فقهی نیز در انتهای کتاب فصل مستقلی با عنوان اصطلاح‌نامه فقهی در نظر گرفته شده است.

همچنین، علاقه‌مندان برای تهیه این رساله موضوعی و خلاصه که در ۱۸۲ صفحه گردآوری و با بهای ۲۵ هزار تومان  از طرف انتشارات انقلاب اسلامی روانه بازار شده است، می‌توانند به سایت انتشارات به نشانیkhameneibook.ir  مراجعه، یا با شماره‌های ۰۲۱۶۶۴۹۳۵۴۸ و ۰۲۱۶۶۴۸۳۹۷۵ فروشگاه مرکزی، ۰۲۵۳۷۷۰۲۸۵۲ فروشگاه قم و ۰۵۱۳۲۲۸۱۲۲۵ فروشگاه مشهد مقدس تماس بگیرند.