نیویورک تایمز: تلاش بایدن برای عادی‌سازی روابط ریاض با تل‌آویو ادامه دارد

به گزارش ایکنا به نقل از نیویورک تایمز، نمایندگان بایدن، رئیس جمهور آمریکا با میانجیگری برای برقراری روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و اسرائیل، علیرغم امتیازات قابل توجهی که پادشاهی سعودی درخواست می‌کند، تلاش خود را برای از سرگیری روابط در خاورمیانه ادامه می‌دهند.

بایدن، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی خود را در روزهای اخیر به عربستان سعودی فرستاد که دومین سفر او به عربستان سعودی در کمتر از سه ماه گذشته بود، زیرا مقامات آمریکایی زمینه را برای توافقی که دو دشمن تاریخی را گرد هم آورده و اساساً شکل منطقه را تغییر می‌دهد، آزمایش می‌کنند.

هیچ پیشرفتی اعلام نشد، اما این واقعیت که سالیوان خیلی زود پس از آخرین سفر خود در ماه مِی به عربستان بازگشت، نشان می‌دهد که دولت بایدن چشم‌اندازهای جدی برای دستیابی به توافق می‌بیند. از جمله موانع، اصرار عربستان سعودی بر یک پیمان امنیتی متقابل با ایالات متحده و توسعه یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی است که در آن این کشور می‌تواند اورانیوم خود را غنی‌سازی کند.

خلاصه‌ای از این نشست در بیانیه کاخ سفید نشان می‌دهد در این دیدار پیشرفتی حاصل نشده است. در بیانیه آمده است که سالیوان به جده سفر کرد تا درباره موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای، از جمله طرح‌هایی برای پیشبرد دیدگاه مشترک برای منطقه‌ای صلح‌آمیز، امن، مرفه و باثبات‌تر غرب آسیا که با جهان مرتبط باشد، گفت‌وگو کند.

اما مقامات آمریکایی که روز پنجشنبه، 5 مرداد در جده بودند به طور خصوصی به همکاران خود گزارش دادند که تعاملات به خوبی پیش رفت و ابراز خوش‌بینی محتاطانه‌ای کردند که با ادامه گفت‌وگوی دیپلمات‌های حاضر در میدان، پیشرفت‌هایی حاصل شود.

دولت بایدن همچنین تلاش کرده است تا عربستان سعودی را از همکاری خود با روسیه در زمینه قیمت انرژی دور کند تا فشار بر مسکو را در حالی که این کشور در حال جنگ در اوکراین است، افزایش دهد.

مذاکرات صلح در ریاض

وال استریت ژورنال در همین زمینه گزارش داد که رهبران سعودی در روزهای 5 و 6 آگوست (14 و 15 مرداد) مذاکرات صلح را با حضور نمایندگان اوکراین و ده‌ها کشور دیگر از جمله هند و برزیل که مانند عربستان سعودی به تلاش‌های غرب برای منزوی کردن روسیه نپیوسته‌اند، تشکیل خواهند داد. روسیه که از مذاکره امتناع کرده در این نشست شرکت ندارد. وال استریت ژورنال گفت که انتظار می‌رفت جیک سالیوان در این مراسم شرکت کند، اما شورای امنیت ملی آمریکا روز شنبه اظهار نظری نکرد.

برنامه عربستان برای میزبانی از چنین نشستی، مجموعه‌ای از پویایی‌های پیچیده و گاه متضاد را برجسته می‌کند. واشنگتن می‌خواهد ریاض را علیه روس‌ها تحریک و از نزدیک شدن آن به چین جلوگیری کند، عربستان را با اسرائیل متحد و علیه ایران هماهنگ کند، ریاض را متقاعد کند که در نهایت به جنگ در یمن خاتمه دهد و مانع از بالا رفتن قیمت بنزین در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شود.

بایدن هفته گذشته در گفت‌وگو با توماس ال. فریدمن، ستون‌نویس نیویورک تایمز، توافق احتمالی عربستان و اسرائیل را مجموعه‌ای از قطعات متحرک توصیف کرد که هر یک از آنها می‌تواند به راحتی چنین مذاکره پیچیده‌ای را به هم بزند، اما اگر محقق شود، پیامدهای گسترده‌ای خواهد داشت.

درخواست‌های عربستان برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل گسترده بوده است. از جمله، مقامات سعودی خواهان یک اتحاد در سطح ناتو با ایالات متحده هستند که در آن حمله به یکی، حمله به همه است. این درخواست مدت هاست یک تابو در میان سیاست گذاران آمریکایی است که نمی‌خواهند متعهد به دفاع از یک سلطنت غیر دموکراتیک در صورت جنگ باشند. از سوی دیگر سعودی‌ها خواهان یک برنامه هسته ای غیرنظامی هستند علیرغم مخالفت طولانی مدت اسرائیل و ایالات متحده و ترس آنها از راه افتادن مسابقه تسلیحات هسته‌ای در منطقه.

مقامات اسرائیلی که اخیراً با همتایان آمریکایی دیدار کردند، این تصور را داشتند که در حالی که مرحله اول مذاکرات هیچ درخواستی برای امتیازات قابل توجه اسرائیل در درگیری آنها با فلسطینی‌ها را شامل نمی‌شد، اکنون اعتقاد بر این است که یک توافق، مستلزم پیشرفت قابل توجهی در این موضوع است.

به گفته یک مقام دفاعی اسرائیل که به شرط ناشناس ماندن برای بحث درباره اطلاعات حساس در این باره صحبت می‌کرد، به مقامات اسرائیل گفته شد که ملک سلمان که اختیارات زیادی را به پسرش، ولیعهد محمد بن سلمان واگذار کرده، در مذاکرات مداخله کرد تا اصرار کند که هرگونه توافقی شامل حرکت واضح اسرائیل به سمت فلسطینی‌ها باشد.

بر اساس تصور اسرائیل، سعودی‌ها به وعده نتانیاهو مبنی بر عدم الحاق کرانه باختری راضی نمی‌شوند، چیزی که دولت کنونی آن را حتی تصور نمی‌کند. در عوض، آنها خواستار چیزهای زیادی خواهند بود.

بسیار بعید است که ائتلاف راست‌گرای کنونی اسرائیل اعطای امتیازات قابل توجه به فلسطینیان را تأیید و معلوم نیست فشار چنین پیشنهادی دولت را منحل کند. رهبران اپوزیسیون به شدت از پیوستن به هر دولتی به رهبری نتانیاهو امتناع کرده‌اند، اما در بحث با آمریکایی‌ها سؤالاتی در مورد اینکه آیا رهبران (اپوزسیون) ممکن است در صورت برقراری روابط دیپلماتیک با سعودی‌ها تسلیم شوند، مطرح شده است.

یک مقام ارشد اسرائیلی که با این مذاکرات آشناست، گفت که اسرائیل بخشی از مذاکرات نبود، اما به وعده آمریکا مبنی بر شفافیت کامل و به‌روزرسانی منظم تکیه می‌کند.

انتظارات آمریکایی‌ها از سعودی‌ها

طرف آمریکایی به سعودی‌ها فشار می‌آورد تا از پایان دائمی جنگ در یمن اطمینان حاصل کرده و آتش‌بس موقتی را که سال گذشته برقرار شد، تثبیت کند.

این مذاکرات در زمان اصطکاک بین ایالات متحده و اسرائیل انجام می‌شود، زیرا بنیامین نتانیاهو، قوانینی را برای محدود کردن اختیارات قضایی با هدف سرپیچی از بایدن و صدها هزار معترض در خیابان‌ها تصویب کرد.

برقراری روابط رسمی دیپلماتیک بین اسرائیل و عربستان سعودی یک پیروزی بزرگ برای نتانیاهو و تلاش‌های طولانی‌مدت او برای عادی‌سازی موقعیت کشورش در منطقه‌ای است که روابط با آن در طول تاریخ 75 ساله اسرائیل خصمانه بوده است.

 پیمان ابراهیم که تحت نظارت و میانجی‌گری دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سال 2020 منعقد شد، توافق امارات متحده عربی، بحرین و مراکش برای باز کردن روابط رسمی با تل‌آویو را در پی داشت و درها را به سوی منطقه‌ای دگرگون‌شده باز کرد.

عربستان سعودی در آن زمان در برابر پیوستن به این توافق مقاومت کرد. سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها در طول سال‌ها به‌دلیل نگرانی‌های مشترک درباره نقش ایران در منطقه، به‌طور غیررسمی به هم نزدیک‌تر شده‌اند و تغییرات فزاینده روابط در حال تحول آنها را نشان داده است، مانند مجوز عربستان برای پروازهایی که به مقصد و از تل‌آویو برای عبور از حریم هوایی عربستان ایجاد شده است.

در حالی که دولت بایدن در ابتدا نسبت به شانس مذاکره برای نزدیکی عربستان و اسرائیل خوش‌بین نبود، در جریان دیدار سالیوان در ماه مه، محمد بن سلمان تمایل بیشتری برای دستیابی به یک توافق ابراز کرد و بایدن تصمیم گرفت تلاش کاملی انجام دهد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه در ماه ژوئن به عربستان سعودی سفر کرد و پس از آن سالیوان به عربستان بازگشت.

ترجمه: محمدحسن گودرزی