چگونه حاجی بمانیم + فیلم

حج تجمیع و اوج عبادت اسلامی و فرصتی است که برای بیشتر انسان‌ها فقط یک بار فراهم می‌شود. فرصتی که باید از ذره ذره و لحظه لحظه آن بهره برد. برای این بهره‌مندی باید قبل از آغاز اعمال حج با ابعاد مختلف این مناسک و اسرار آن به خوبی آشنا شویم؛ هر قدر میزان آشنایی ما با حقیقت حج بیشتر باشد، بهره بیشتری از آن خواهیم برد.

بر همین اساس خبرگزاری ایکنا درس‌گفتار‌هایی را با حضور کارشناسان و پژوهشگران حوزه حج و زیارت تهیه کرده است تا طی دقایقی کوتاه اطلاعاتی فشرده اما مهم درباره اسرار و ابعاد عمیق حج تمتع به زائران عرضه شود.

در بخش ششم این درس‌گفتارها حجت‌الاسلام حمید احمدی، پژوهشگر و نویسنده حوزه حج و زیارت، به تشریح «مسئولیت‌های اجتماعی حاجی» پرداخته است که با هم می‌بینیم و می‌خوانیم.

خداوند حج را به عنوان یک عبادت جامع و دارای اضلاع، زوایا و ابعاد مختلف وضع کرده است. چنانچه امام خمینی(ره) می‌فرمایند حج دارای ابعاد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و معنوی است و تأکید می‌کنند که بدون تحقق معنویت در حج، ابعاد دیگر حج قابل تحقق نیست. این یک نگاه قرآنی به حج است یعنی زمانی ابعاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حج تأمین خواهدشد که معنویت در آن محقق شود.

حج بدون معنویت قطعاً به کار جامعه نمی‌آید و کاربرد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را نخواهد داشت. امام می‌فرمایند تحقق این معنویت منوط به این است که صورت شرعی حج را مو به مو انجام دهیم. این یعنی تعبد به شریعت و پایبند بودن به احکام الهی یکی از ثمرات حج است و ثمره دیگر حج نهادینه شدن توحید در وجود حاجی است.

توحید یعنی باور به این حقیقت که جهان در اختیار آفریدگار و پروردگار جهان است؛ چنانچه در دعا و اذکار نماز داریم که «لاحول ولا قوة الا بالله» بدانیم که همه حیات ما، ایستادن، نشستن، خوابیدن و ذکر گفتن به اذن و قدرت خداوند است و در حج این باید در قلب و جان حج‌گزار بماند.

وقتی حاجی از عرفات بازمی‌گردد بخشیده می‌شود و در وادی قرار می‌گیرد که با امام معصوم و با انسانی که عصاره خلقت است هم نفس می‌شود.

در چنین شرایطی حاجی سرمایه‌ای کسب کرده است و حج فرصتی بوده که معنویتی اندوخته و توشه‌ای به دست آورده است؛ اما آیا این توشه برای همین ایام است؟

پیامبر خدا(ص) بعد از عبادت ماه مبارک رمضان فرمودند: هر کسی در این روزها صدقه داده، روزه گرفته، ذکری گفته و ... درختی برای او در بهشت غرس شده است. همه خوشحال شدند پیامبر(ص) فرمودند، البته به شرطی که این درخت‌ها را آتش نزنید؛ پرسیدند چگونه ممکن است این درختان را آتش بزنیم؟ حضرت محمد(ص) فرمود: با تکرار گناهان و اعمال سابق و با برگشت به اعمال و رفتار سابق.

پس اگر بعد از حج، حاجی به رفتارهای سابق خود بازگردد و به همان شیوه‌های سابق برخورد کند و با غیبت، گناه، توجه نکردن به مردم، پایمال کردن حقوق دیگران و حق‌الناس، بی‌احترامی به مردم و پدر و مادر و ... گناه کند، ثواب حجش را آتش می‌زند.

احترام به والدین و مردم، رعایت حق‌الناس و ... همه آموزه‌های حج است؛ حجی که خداوند انجام آن را از ما خواسته باید آمیخته با یاد خدا و تلاش برای تأمین سلامت جامعه و تسریع ارزش‌های اسلامی در جامعه باشد و اگر حجاج اینگونه نباشند مصداق سخن پیامبر(ص) خواهند شد که فرمودند ثواب حج گاهی به منا نمی‌کشد و گاهی به مشعر نمی‌رسد و همانجا با یک غیبت، تعدی به حقوق دیگران، با قصد و نیت بد و ... همه ثمرات حج از بین می‌رود. پس حج عبادت بسیار ارزشمندی است که توحید را در جان ما می‌نشاند و همه وجود ما را خدایی می‌کند. معنویت ما را افزایش می‌دهد و ما را به حقوق دیگران بیدار و هوشیار می‌کند، اما به شرطی که پس از بازگشت آنها را حفظ کنیم و ارتقا ببخشیم و همیشه خود را در معرض حج و نفحات الهی بدانیم.

اگر این کار را نکنیم با هر گناه، کبریتی کشیده‌ایم بر اعمال ثواب گذشته خود و هر آنچه را در حج غرس کرده، کاشته‌ایم و به دست آورده‌ایم تباه کرده‌ایم و ممکن است در سرزمین وحی فریضه‌ای را انجام داده باشیم اما از ثمرات و آثار حج چیزی باقی نمی‌ماند.

ان‌شاءالله همه حاجی برویم، حاجی بازگردیم و حاجی بمانیم و با یاد و نام خدا هر کدام از حاجی‌ها با رعایت حقوق دیگران نمادی از تجلی توحید و رحمت الهی در جامعه باشند.