امام سجاد(ع) و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های مغفول جامعه

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی احمدی‌پرتو، پژوهشگر و مدرس تفسیر و علوم قرآن به مناسبت سالروز شهادت امام سجاد(ع) یادداشتی در اختیار ایکنا قرار داده است که می‌خوانیم؛

امام چهارم شیعیان، حضرت علی‌بن الحسین(ع) به خاطر برخی مطالب تاریخی نادرست، در اذهان مردم به شخصیت بیمار کربلا یا امامی که معمولا به دعا و راز و نیاز با خدا مشغول بوده و به دلیل فشارهای زیادی که به خاندان اهل بیت(ع) پس از حادثه عاشورا از طرف بنی‌امیه ایجاد شده منزوی و گوشه‌گیر بود، شناخته شده است و بس، اما فعالیت بی‌نظیر امام زین‌العابدین(ع) در طی  حدود ۳۴ سال امامت برای زمینه‌سازی و بسترسازی حرکت تشیع با وجود فشارهای بسیار زیاد دشمنان و جوّ خفقان و وحشتی که توسط بنی‌امیه ایجاد شده بود کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

حضرت زین‌العابدین(ع) در شرایطی امامت جامعه را به عهده گرفتند که به فرموده آن حضرت حتی ۲۰ نفر در مکه و مدینه نبودند که اهل بیت(ع) را دوست داشته باشند و افراد با صرف احتمالِ دوست داشتن یا گرایش به اهل بیت(ع) جانشان را از دست می‌دادند!

در این فضا امام سجاد(ع) یک ابتکار بی‌نظیر انجام دادند؛ خریدن و جمع‌آوری تعداد بسیار زیادی از بردگان و تربیت و بعد آزادی آنها در جامعه! با این کار بدون اینکه حساسیتی برای دشمنان ایجاد شود ضمن اینکه با آزادی برده‌ها فرهنگ بردگی و برده‌داری به تدریج از بین می‌رفت، با تربیت آن‌ها و دادن شخصیت انسانی و اسلامی به برده‌ها، آن‌ها را به شیعیانی برجسته تبدیل می‌کرد به‌طوری که بعضی از آنها مستجاب الدعوه شده و بعضی بعدها از شاگردان امام باقر و امام صادق(ع) شدند و به عنوان عالمان شیعی در نقاط مختلف کشورهای اسلامی به تبلیغ اسلام و مکتب اهل بیت(ع) پرداختند.

رفتارهای امام سجاد(ع) آنقدر با این برده‌ها صمیمانه و الهی بود که گاهی برده‌ها و غلامان را که در آن روزگار واقعاً ارزش اجتماعی پایینی داشتند با لفظ پسرم خطاب می‌کردند، با آنها هم سفره می‌شدند و به عنوان یکی از اعضای خانواده خود برخورد می‌کردند. 

امام سجاد(ع) سالانه در مناسبت‌های مختلف عده‌ای از این برده‌ها را آزاد و حتی به آن‌ها برای تشکیل خانواده کمک می‌کرد و امکانات در اختیارشان قرار می‌داد. بعضی از این افراد به عنوان مبلغان تشیع و مکتب اهل بیت(ع) در سراسر کشورهای اسلامی به تبلیغ می‌پرداختند و این طور مکتب اهل بیت(ع) با وجود فشارهای سخت و کمرشکن در دنیا منتشر می‌شد.

این هنر امام و مدل استفاده حداکثری از ظرفیت مغفول جامعه برای ایجاد تحول عمیق و اساسی بدون ایجاد حساسیت، بزرگترین درس و الگو برای ما به عنوان شیعیان آن حضرت در این عصر، برای جهانی‌سازی مکتب اهل بیت(ع) است.