عالم هستی در نگرش قرآن مسجد است + اینفوگرافیک

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و‌المسلمین علی رجبی؛ حافظ کل و مدرس تدبر در قرآن کریم در جدیدترین اینفوگرافیک قرآنی خود با نام «هستی مسجد است» که به مناسبت هفته بزرگداشت مسجد منتشر شده است با استفاده از آیات قرآن به منزل جایگاه مسجد به عنوان مکانی که ابنای بشر فارغ از منیت‌ها به آن پناه برده و خضوع و تضرع خود را در پیشگاه خداوند به منصه ظهور می‌رساند، اشاره کرده است. متن توضیحات این اینفوگرافیک به شرح زیر است:

واژه مسجَد(سجد) به معنای اِنحنا و میل به پایین است. در اصطلاحِ قرآنی، اصل «سجده» فروتنی و اظهار تذلل در مقابل یک شیء دانسته شده که در فرهنگ قرآن  برای عبادت خداوند اختصاص یافته است.

این واژه، در قرآن جانشین مفهومی و معنایی دارد که برخی از آنها چون صومعه، بِیَع، صَلَوات(حجّ/40)، بَیت(آل‎عمران/96)، اَرض ‎مُقدّس(مائده/21)، مُصلّی (بقره /125)، جانشین معنای کلّی مسجد شده و برخی دیگر مانند محراب (ص/21) و باب(بقره/58) اشتراک در یک مولفه مفهومی با مسجد دارد از این رو جانشین جزئی مسجد هستند.

مسجد و مشتقّات آن 92 مرتبه در 32 سوره و 81 آیه در قرآن به کار رفته، با تدبّر در استعمال متعدّد این کلمه در سوره‌‎های مکّی و مدنی، خلاصه کارکرد هدایتی و تربیتی مسجـد این می‌شود: حقیقت مسجد به پهنای هستی و همه آفاقِ پیدا و ناپیدای آن می‎باشد، چرا که نیاز به مسجد چندبعدی (فطری و اجتماعی) می‌‎باشد و لازمه ایمان و شرط حیات جمعی است.

در نگرش قرآن، هستی خود مسجدی بس بزرگ است که موجودات در آن به طلب فیض و هدایت یا اِنابه و استغفار و تسبیح الهی مشغول هستند. این گونه نیست که مسجد محدود به مکانی خاص باشد، بلکه شرق و غرب هستی، همه مسجد است(بقره/115) و مؤمن باید خود را همواره در این مکان مقدّس ببیند، زیرا هستی، مکان زیست است که خداوند برای انسان آفریده و همواره نظاره‌گر او در این مکان است.

به شرطی زمان و مکان عبادت یک فرد شایسته اطلاق مسجد حقیقی است که وی مولفه‌های سجده مقبول را رعایت کرده باشد، لذا سجده راستین سه مولّفه بنیادین دارد(اسراء/109):

1/ مولّفه صوری (نهادن پیشانی بر زمین، گفتن ذکر)
2/ مولّفه باطنی(خشوع و خضوع درونی)
3/ مولّفه پذیرش(رخ دادن حالت شوق و گریه عاشقانه)

آگاهی: واژه «مسجد» 22 مرتبه و «مساجد» 6 مرتبه در قرآن بکار رفته است.

آموزه‌های هدایتی و پیام‌های تربیتی آیات مکی با حذف مکرّرات:

1-  ابلیس، نماد گریز از مسجد 
2 - سجده، شاخص ایمان و سعادت 
3- سجده بر غیر خدا، انحـرافی در اُمَم پیشین 
4 - سجده سایه‌ها 
5 - سجده هنگام قرائت قرآن 
6 ـ پیشینه مسجد در ادیان 
7- مسجد پایگاه بعثت و عبادت نبوی 
8 - مساجد فقط برای خدا 
9 - خضوع در همه مساجد 
10 - زینت‌‌‌گرایی در مسجد 
11 - مسجد الاقصی
12 - مسجد اصحاب کهف 
13 -مسجد الحرام، آغاز معراج نبوی.

آگاهی: آیات در 13 ساله بعثت نبوی - جزء سال 5 و 10- به مسجد و سجده پرداخته‌اند‎ که نشانگر نقش کاربردی مسجد در هویّت دینی و حیات معنوی فرد و جامعه است.

آموزه‌های هدایتی و پیام‌های تربیتی آیات مدنی:

1 ـ هستی سجدگاه آفریدگان 
2 - ابلیس، نماد گریز از مسجد 
3 - ابراهیم (ع) و تطهیر مسجد 
4 - تعمیر و عمران مسجد 
5 - ممنوعیت ورود مشرکان به مسجد 
6 - عبادت مریم (س) در مسجد 
7- کارکرد معنوی، سیاسی، اجتماعی مسجد 
8 - اعتکاف در مسجد 
9- تخریب مساجد و عبادتگاه‌های تفرقه‌انگیز(لانه جاسوسی منافقان)
10- مسجد تقوا(قُباء) و مسجد ضِرَار

آگاهی: آیات در همۀ 10سالۀ نزول مدنی، جزء در سال پنجم توزیع شده‌‎اند.

(منابع مورد استفاده: مسجد در آینه ثقلین، جلد اوّل - جایگاه مساجد در فرهنگ اسلامی و...)

هستی  مسجد است! [تدبّر در  آیات المسجد، همزمان با روز جهانی مسجد)