تأثیر خودگویی منفی + فیلم

تاب‌آوری یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که کودکان و نوجوانان باید آن را آموزش ببیند تا در زندگی روز‌مره از این مهارت استفاده کنند. «عزت نفس» نیز یکی از سرفصل‌های مهم و تأثیرگذار در تاب‌آوری است که ابتدا باید آن را بشناسیم و سپس با عواملی که سبب کاهش و افزایش عزت نفس می‌شود آشنا شویم تا بتوانیم مهارت تاب‌آوری را در خود تقویت کنیم.

خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت رسانه‌ای خویش، در ادامه انتشار درس‌گفتارهای «مهارت‌های تاب‌آوری» به موضوع «عزت نفس در نوجوانی» با تدریس لیلا افضلی، روانشناس حوزه کودک و نوجوان، پرداخته است. در اولین بخش از این سلسله درس‌گفتارها موضوع «خودگویی منفی» را می‌خوانیم و مشاهده می‌کنیم.

اگر به یاد داشته باشید در درس گفتارهای قبلی درباره تاب‌آوری صحبت کردیم و ویژگی‌های آن را برشمردیم که به عنوان یک نوجوان تاب‌آور باید چه ویژگی‌هایی را به دست بیاورم و چگونه آنها را تقویت کنم؛ همچنین درباره مهارت بسیار مهم «مسئولیت پذیری»، «جهت‌گیری آینده» و «نحوه ارتباط با همسالان» نیز صحبت کردیم. 

در این قسمت می‌خواهیم به بحث بسیار مهمی بپردازیم؛ در دنیای رقابتی امروز که میزان رقابت بسیار زیاد است، فشار خیلی زیادی را تحمل می‌کنیم که این فشار می‌تواند ناشی از همسالان، انتظارات زیاد والدین، معلمان مدرسه، خودگویی‌های شخصی، مسائل تحصیلی و شخصی باشد. شما نوجوانان بابت این فشارها آسیب بسیاری می‌بینید. موضوعی که در این بین به شما آسیب می‌زند، این است که همه این فشارها باعث کاهش عزت‌نفس شما در مهارت تاب‌آوری می‌شود.

همانطور که می‌دانید تاب‌آوری یک مهارت بسیار مهم است و باید اول از هر چیزی خودم را بشناسم؛ یعنی برای اینکه بدانم چقدر تاب‌آور هستم یکسری ویژگی‌ها را باید در خود ارزیابی کنم. یکی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها بررسی میزان عزت نفس است. 

گفتیم فشارهایی که از طرف جامعه به سمت شما وارد می‌شود عزت نفس شما را کاهش می‌دهد؛ یعنی عزت نفس شما را در معرض خطر قرار می‌دهد. یکسری عوامل برای اینکه بدانیم عزت نفس پائینی داریم یا خیر، وجود دارد.

این عوامل و نشانه‌ها که باید درون خود به عنوان یک زنگ خطر دید عبارت است از اینکه جملاتی که به خود می‌گویم خوب نیستند؛ مثلاً وقتی اشتباه می‌کنم مرتب خود را سرزنش می‌کنم و در ذهن می‌گویم «این دفعه هم مثل همیشه خراب کردی، هیچ وقت کاری را درست انجام نمی‌دهی، چرا حواست نیست و اینقدر سر به‌ هوا هستی؟» متأسفانه از جملاتی که مرتب در فکرم می‌آید آگاه نیستم؛ این جملات به قدری با همه وجود من عجین شده است که نمی‌دانم آنها وجود دارند و مرتب در ذهنم می‌آید. 

بنابراین یکی از عوامل مهمی که می‌تواند در شناسایی میزان عزت نفس به ما کمک کند بررسی میزان خودگویی‌های خودم است. اول، میزان خودگویی‌ها و دوم، نوع خودگویی‌های، یعنی مثبت یا منفی بودن آن است که یا مدام بر سر خود می‌زنیم یا از خود تعریف می‌کنیم. 

در درس گفتار بعدی می‌خواهیم از عوامل دیگری که در بررسی عزت نفس به ما کمک کند صحبت کنیم.