رسانه‌ها؛ بازوی مهم فشار افکار عمومی بر اسرائیل

لیلا وصالی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) و کارشناس رسانه در گفت‌وگو با ایکنا درباره بازنمایی رسانه‌ای شهادت سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان گفت: مسلماً هر خبرگزاری و رسانه‌ای براساس سیاست‌های خود به پوشش اخبار می‌پردازد؛ بنابراین اگر از رسانه‌های خارجی انتظار داشته باشیم که سیاست‌های رژیم صهیونیستی را محکوم کنند، انتظار دقیقی نیست. به این دلیل که سیاست‌های آنها همواره خصمانه و رژیم صهیونیستی، محل ارتزاق این رسانه‌ها بوده و از طریق این رژیم تأمین می‌شوند و از آنها خواسته می‌شود که سیاست‌های اسرائیل را دنبال کنند. از این رو نوع تیترزنی‌ها و مصاحبه‌هایی که گرفته می‌شود و نوع گزارش‌هایی که منتشر می‌شود، همراه با بزرگنمایی، دروغ‌پردازی و القا یأس و نامیدی است و مخاطب باید متوجه باشد که یک خبر یا مطلب چقدر قابل اعتماد است و استدلال‌هایی که انجام می‌شود، چقدر قابل اعتنا هستند.

وی افزود: یکی از استدلال‌هایی که وجود داشت، این بود که ابتدا حزب‌الله به اسرائیل حمله کرده و رژیم صهیونیستی پاسخ آنها را داده است. نکته اینجاست که اساساً مدل درگیری‌های اسرائیل متفاوت است و در هر جنگی می‌بینید که هر دو طرف نظامی در یک برهه جنگی با امکانات نظامی با هم درگیر می‌شوند نه با مردم. حجم راکت‌هایی که از سوی حزب‌الله لبنان زده می‌شود را ببینید؛ آنها راکت‌های کوچک نقطه‌زن می‌زنند و مراکز نظامی را هدف قرار می‌دهند و اخباری که می‌رسد کشته‌های بسیار کمی است، اما در نقطه مقابل می‌بینید که رژیم صهیونیستی از بمب‌های یک تنی استفاده می‌کند، در واقع یک نفر مانند سیدحسن نصرالله با بمبی مورد هدف قرار می‌گیرد که کل منطقه شخم زده می‌شود. اساساً درگیری حزب‌الله لبنان بر سر کودک‌کشی‌ها و کشتن افراد غیرنظامی و بی‌گناه در فلسطین و غزه بوده است که مسلمانان نمی‌توانند نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.

وصالی ادامه داد: این دو طرف به هیچ وجه مساوی نیستند و این استدلال‌ها برای کسانی است که کودک‌کشی‌ها را می‌بینند، اما باز هم توجیه می‌کنند و صدایی از آنها مبنی بر محکوم کردن کشتار غیرنظامیان و تخریب خانه‌های مسکونی بلند نمی‌شود و محل‌هایی که جان پناه و نقطه امن اعلام شده است از سوی اسرائیل مورد توجه قرار نمی‌گیرد، مدارس، بیمارستان‌ها و سایر مراکزی که از نظر بین‌المللی نقاط امن تلقی می‌شوند، به راحتی کوبیده می‌شوند و این جنگ‌افروز، پایبند هیچکدام از معاهدات بین‌المللی نبوده و هیچ کدام از مصوبات بین‌المللی را رعایت نکرده است.

کشتار خبرنگاران

این استاد ارتباطات تصریح کرد: بحث کشتن خبرنگاران یکی از موضوعاتی است که نه فقط در بمباران‌ها بلکه به صورت نقطه‌زنی مورد هدف قرار گرفته‌اند. این موارد نشان می‌دهد که با سیاست رسانه‌ای کور مواجه هستیم، یعنی سیاست درز نکردن اخبار و اطلاعات و اینکه صرفاً یک کانال برای انتقال اطلاعات ایجاد شود و آن طور که آنها می‌گویند، اطلاع‌رسانی شود. یعنی غیر از اسرائیل صدای دیگری نباشد و اخبار آنگونه که مدنظرشان است به دنیا مخابره شود. از این رو شاهد سانسور‌های خبری شدیدی در رابطه با جنایاتی که رخ می‌دهد هستیم و آنچه از فلسطین بازتاب پیدا می‌کند، ناقص است و دسترسی به اینترنت نیز از مردم گرفته شده است و خبرنگاران، فیلم‌ها و کلیپ‌های ۳۰ ثانیه‌ای، ۱۰ ثانیه‌ای و نهایتاً یک دقیقه‌ای ارسال می‌کنند تا آنچه رخ می‌دهد را بازتاب دهند.

وی در ادامه بیان کرد: انتظار اینکه دیگران مداخله نکنند و اجازه دهند نسل‌کشی کنند، انتظار نابجایی است که رسانه‌های غربی با تمام توان آن را توجیه می‌کنند. البته برخی از رسانه‌ها در تیترزنی‌هایشان به نکاتی اشاره می‌کنند که حائز اهمیت است. مثلاً یکی از روزنامه‌های یهودی درباره شهادت سیدحسن نصرالله اعلام کرده، اگرچه سیدحسن نصرالله را کشتید، اما این روند متوقف نخواهد شد و این نشان می‌دهد که این اتفاقات از چشم جهان دور نمی‌ماند و این مدل جنایات جنگی در هیچ یک از قالب‌های جنگی مورد پذیرش مردم دنیا نیست، هر چند اگر مسلمان یا معتقد به ارزش‌های اسلامی نباشند.

عملیات رسانه‌ای برای مقابله

وی در ادامه در پاسخ به اینکه چه عملیات رسانه‌ای برای مقابله با این جریان باید داشته باشیم، گفت: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری فرمودند، هر کس با تمام توان خود باید به مردم مظلوم و بی‌دفاع غزه کمک کند؛ امروز بحث رسانه‌ها قوی‌تر از جنگ‌های زمینی محسوب می‌شوند و جنگ‌های رسانه‌ای می‌توانند به شدت تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند؛ از این رو فشار افکار عمومی می‌تواند کمک کند که بسیاری از ظلم‌ها متوقف شود. در چند ماه گذشته اعتراضاتی که از سوی دانشجویان امریکا و سایر کشور‌ها انجام شد، تأثیر گذار بود و توانست حرکت‌هایی را در جهان ایجاد کند. آنچه اتفاق می‌افتد و سیاستی که اسرائیل می‌خواهد، براساس آن پیش برود، ایجاد مرجع تعیین‌کننده برای خود است و می‌بینیم که وارد مجلس امریکا می‌شوند و با بیان یکسری موضوعات، افراد هم‌نظر برای آنها دست می‌زنند و با این فعالیت‌ها می‌خواهند پایگاهی برای تأیید جنایت‌هایشان فراهم کنند. اگر نقاط مقابله از سوی رسانه‌ها رژیم صهیونیستی به قدری زیاد شود که نتواند در برابر فشار افکار عمومی مقاومت کند، مسلماً مجبور می‌شود، از حجم فشار‌هایی که روی مردم فلسطین و غزه می‌آورد، بکاهد؛ از این رو رسانه‌ها بازوی مهم فشار افکار عمومی بر اسرائیل هستند.

وصالی با بیان اینکه رسانه‌ها می‌توانند افکار عمومی را جهت‌دهی کنند، بیان کرد: هر چند می‌بینیم اسرائیل تلاش می‌کند، رسانه‌های اجتماعی را کنترل کند و تصاویری که در اینستاگرام از سوی کاربران به نمایش گذاشته شده، حذف می‌شوند و همچنین می‌دانیم توییتر و اینستاگرام و بسیاری از شبکه‌های اجتماعی در خدمت اسرائیل هستند تا سیاست‌های او را پیش ببرند، اما به هر حال هم رسانه‌های رسمی و هم مردمی می‌توانند به صورت انسان رسانه عمل کنند و با دور زدن الگوریتم‌های هوش مصنوعی که بر روی کلمات خاصی تنظیم شده است و به شما اجازه اشتراک‌گذاری تصاویر و برخی مطالب را درباره فلسطین نمی‌دهد، به صورت غیرمستقیم به بیان و انعکاس جنایات اسرائیل بپردازند. البته اگر هوش مصنوعی هم بخواهد درباره فلسطین و غزه اطلاعاتی به شما بدهد، آن را موضوعی پرخطر و غیرقابل انتشار نتیجه اعلام می‌کند و در صورت تکرار حساب شما مسدود خواهد شد؛ بنابراین تا این اندازه امریکا سعی کرده تکنولوژی را در خدمت اسرائیل درآورد.

رویایی و تقابل انسان با ماشین

وی افزود: رویایی و تقابل انسان با ماشین این تفاوت را ایجاد می‌کند که انسان بهتر از ماشین است و امکان این را دارد که با استفاده از کلمات غیر مستقیم همان معنا را در جهان گسترش دهند. رسانه‌ها با ایجاد چالش‌های مختلف و ... می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند و این چالش‌ها و موضوعات به قدری زیاد و متنوع باشد که امکان شناسایی وجود نداشته باشد. در واقع تیم طراحی رسانه‌ای به صورت قوی در این زمینه ظاهر شود تا افکار عمومی را مطلع کنند. در کشورمان رسانه‌هایی داریم که از غزه و لبنان برای ما خبررسانی می‌کنند، در حالی که بسیاری از کشور‌ها در این زمینه در بایکوت خبری هستند و بازنمایی اخبار این منطقه در کشورشان وجود ندارد. تنها مسیر اطلاع‌رسانی به افکار عمومی جهان، شبکه‌های اجتماعی هستند. همانطور که در بهار عربی هم شاهد بودیم که در فیسبوک اطلاع‌رسانی می‌شد. اکنون هم این شبکه اجتماعی برای اطلاع‌رسانی در این زمینه مناسبتر است و تیک تاک که امریکا تسلط کمتری بر روی آن دارد نیز مناسب است؛ از این شبکه‌ها باید استفاده کرد تا این ماشین انسان‌کشی و نسل‌کشی که با خونخواری تمام، افراد بی‌پناه را از بین می‌برد متوقف شود. برخی تصاویر بسیار تکان‌دهنده است. انتشار همین تصاویر و کلام کوبنده یک کودک می‌تواند هر وجدان بیدار و هر انسان آگاهی را تحت تأثیر قرار دهد.

پروژه ایران هراسی

این کارشناس رسانه با اشاره به پروژه ایران‌هراسی در دنیا از سوی رسانه‌های بیگانه گفت: آنها می‌خواهند بگویند که یک جاسوس ایرانی به حزب الله نفوذ کرده و اخبار و اطلاعات را در اختیار اسرائیل قرار داده است که این استدلال خنده‌دار است. اینکه حتی اگر یک ایرانی این کار را کرده باشد، باید ببینیم این جاسوس در اختیار سیاست‌های چه کسی بوده است. چه کسی کار نهایی را انجام داده است. اینکه اسرائیل کل زادگاه سیدحسن نصرالله را با بمب‌های چند تنی شخم می‌زند و یک جنایت جنگی به راه می‌اندازد، مسئول این اقدامات است. اینکه یک جاسوس مربوط به هر ملیتی باشد، یا حتی سرویس‌های جاسوسی اسرائیل نفوذ کرده باشند، شاید چندان اهمیت نداشته باشد، اما باید به این مسئله توجه کرد که اسرائیل به صورت یک حمله نظامی، نسل‌کشی یا وحشی‌گری غیر قابل توجیه برخورد می‌کند. کاری که با شهید اسماعیل هنیه در ایران انجام دادند هم یک جنایت جنگی بود، فردی را در مسئولیت سیاسی در کشور دیگری که مهمان است، می‌کشند. یعنی هم مرز‌های کشور ما را از بین می‌برند و هم فردی که در حالت غیرنظامی است، مورد هدف قرار می‌دهند.

وی یادآور شد: این موارد نشان می‌دهد اسرائیل برای رسیدن به اهدافش از هر وسیله‌ای استفاده می‌کند و اصلاً جان انسان‌ها برایش اهمیتی ندارد. البته عدم تناسب ادوات جنگی با هدف مورد نظر چیزی نیست که از چشم رسانه‌های جهان دور بماند. آنچه رسانه‌های وابسته به غرب اعم از فارسی زبان و غیر فارسی زبان انجام می‌دهند، فرافکنی‌هایی است که می‌خواهند اذهان و افکار عمومی را از آنچه رخ می‌دهد، دور کنند. 

گفتگو از سمیه قربانی