بازتاب همدلی جامعه جهانی با مقاومت در دوسالانه کارتون‌ کتاب

به گزارش ایکنا، آیین اختتامیه و تقدیر از برگزیدگان «ششمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب»، عصر دوشنبه، 14 آبان با حضور مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگیِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدمهدی احمدی، مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرکل حوزه وزارتی، فرزانه فخریان، مشاور وزیر فرهنگ در امور کودک و نوجوان، علی رمضانی، مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر سی‌ودومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، سید مسعود شجاعی‌طباطبایی، دبیر ششمین دوسالنه کارتون کتاب، مسعود نجابتی، چهره برتر هنر انقلاب و تنی چند از مدیران و کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار شد.

امروز توجه جهان به مسئله فلسطین بیش از هر زمان دیگر است

مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این مراسم با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای ایران عزیز و به‌ویژه امام شهدا، گفت: در گذار و گذر انقلاب شکوهمند اسلامی دشمنان همواره بر این مسئله تأکید داشتند که هرچه از انقلاب بگذرد، یاد امام راحل(ره) کمرنگ‌تر می‌شود اما کسانی که با اخلاص پای انقلاب ایستادند و ادبیات و هنر متعهد را همسو با گفتمان فرهنگی انقلاب و منویات بنیانگذار انقلاب ادامه ‌دادند بر این مهم استوار بوده‌اند تا هیچ‌گاه نگذارند پرچم گفتمان عدالت‌خواه و مدافع مظلوم انقلاب اسلامی بر زمین بماند.

وی با تأکید بر آنکه فرصتی که از زبان هنر برای بیان دیدگاه‌های اجتماعی و انسانی استفاده می‌شود فرصتی بسیار مغتنم و محترم است، تصریح کرد: در گفت‌وگو با مسئولان فرهنگی همواره به این مسئله اشاره داشته‌ام که «ضرورت مسئله» در حوزه کتابخوانی تغییر کرده و اگر می‌خواهیم در حوزه ترویج کتابخوانی و معرفی کتاب به عنوان الگوی جریان‌ساز در توسعه و تعالی فرهنگ جامعه اثرگذار باشیم، باید این مهم را درک کنیم که زبان برای ارتباط‌گیری نسل جدید تغییر کرده است.

رمضانی با یادآوری آنکه در چنین بزنگاهی است که باید به تمامی مؤضوعات در حوزه ترویج کتابخوانی با مولفه تغییر زبان گفتمانی با نسل جدید بیش‌از پیش توجه داشته باشیم، خاطرنشان کرد: تغییر زبان گفتمانی نیازمند توجه به زبان‌های جدیدی مانند «کارتون» و «کاریکاتور» است.

مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور افزود: بسیاری مواجهه با کارتون و کاریکاتور را بیانی طنز می‌دانند؛ در حالی ‌که امروز کاریکاتور در جهان زبانی فراگیر و جدی است. زبانی که بسیاری از مؤلفه‌ها در حوزه مبانی آموزشی و بازتاب هنجارها و نقد ناهنجاری‌های اجتماعی بر این نگرش زبانی و گفتمانی استوار شده ‌است. اینجاست که رسالت «کارتون» و «کاریکاتور» در برنامه‌ریزی بیان گفتمان فرهنگی رُخ‌نمایی می‌کند.

وی با اشاره به بخش ویژه مقاومت در «ششمین دوسالانه جشنواره کارتون کتاب» یادآور شد: یکی از بخش‌هایی که چه در بُعد ملی و چه بین‌المللی مورد استقبال قرار گرفت، بخش غزه و محور مقاومت بود. باید توجه داشت که یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این فراز از مقاومت مردم مسلمان لبنان و فلسطین نسبت به بیش از 70 سال مقاومت در برابر وحشی‌گری‌ها و قساوت‌های رژیم اشغالگر قدس، همراهی بیش از پیش جامعه جهانی با مردم مظلوم فلسطین و لبنان است.

رمضانی تصریح کرد: در طول تاریخ 70 ساله مسئله مقاومت فلسطین ما هیچ‌گاه چنین قله توجه جامعه جهانی در حوزه همراهی و همدلی با مردم این کشور را شاهد نبودیم و باید از چنین ظرفیت‌هایی با زبان جهانی کارتون و کاریکاتور نهایت استفاده را ببریم.

زبان کاریکاتور زبانی صریح با دعوت به اندیشه است

محمدمهدی احمدی، مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرکل حوزه وزارتی به عنوان سخنران بعدی این مراسم با اشاره به آنکه کاریکاتور در عرصه زبان گفتمان امروزی، زبانی صربح است که پیام خود را در قالب کنایه به مخاطب منتقل می‌کند، گفت: در این زبان شاید مناسبت‌های گفتاری و زبانی را در ساحت و ماهیت ادبی آن‌ها شاهد نباشیم اما کاریکاتور در انتقال پیام صریح است و این صراحت را با دعوت مخاطب به اندیشه همراه کرده است.

وی ادامه داد: به ‌همین سبب است که زبان کاریکاتور را زبانی مردمی اما در عین‌حال فخیم، صاحب اندیشه و دعوت‌کننده به تعقل می‌خوانند.

مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان آنکه برخلاف تصور عموم کاریکاتور بنا ندارد که مخاطب را تنها بخنداند، تصریح کرد: زبان کاریکاتور مخاطب را به تأمل دعوت می‌کند و در این تأمل گاه مخاطب را به گریه و گاه به خنده مهمان می‌کند. اما فرا و ورای این خنده و گریه، همان تأمل، تفکر و تعقلی است که مخاطب در مواجهه با کاریکاتور به گفت‌وگو با اندیشه خود می‌نشیند و حاصل آن در حقیقت انتقال پیام مدنظر کاریکاتوریست و کارتونیست برای بیان دیدگاهش به مخاطب با زبان تصویر است.

احمدی با تأکید بر آنکه زبان کاریکاتور و کاربرد کاریکاتور در انتقال پیام بسیار مؤثر است، تصریح کرد: اما در این ‌میان باید نکته ظریفی را مدنظر داشت و آن اینکه زیست بشر نباید کاریکاتوری باشد. چون کاریکاتور به معنای خلق اثر هنری در قالب بر هم ریختن تناسب‌ها است؛ اما بنا نیست که زیست و زندگی طبیعی بشر در شکل معقول به تغییر مناسبت‌های خود دست بزند.

وی خاطرنشان کرد: برای قانون‌مداری باید مناسبت‌ها رعایت شود و مبانی اعتقادی ما هم بر این مسئله تأکید دارد که در حوزه انتقال معارف و مبانی اجتماعی و انسانی باید قوانین رعایت شود اما برای انتقال پیام می‌توان از کاریکاتور به عنوان زبانی هنرمندانه برای گفتمان استفاده کرد و با این هنر مناسبت‌ها را برهم زد تا فرد با تأمل به آن تغییر مناسبت‌های انسانی و اجتماعی به پیام اصلی هنرمند برسد.

زندگی انسان‌ها نباید کاریکاتوری شود!

مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: در مبانی دینی و زیست طبیعی نباید کاریکاتوری شویم و مناسبت‌ها را برهم بزنیم. دلیل آن این است که اگر چنین مسئله‌ای صورت گیرد ممکن است ما مسئله‌ای نامربوط را «اصل» و مبانی مربوط را به‌عنوان «عوامل فرعی» در نظر بگیریم.

احمدی گفت: حوزه هنر و انتقال پیام کاریکاتور بسیار تأثیرگذار است. زبان آن انسان را در شرایطی به سمت واقعیت سوق می‌دهد که مهم‌ترین عامل و بسترش نشستن بر حوزه اندیشه و تعقل مخاطب است.

مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سخنانش به بیان تفاوت کتاب و فضای مجازی پرداخت و خاطرنشان کرد: در فضای مجازی شاهد انتقال مطلب هستیم اما احساسی در آن وجود ندارد اما در کتاب احساس وجود دارد. انرژی به انسان منتقل می‌کند. به‌همین سبب است که هیچ‌گاه فضای مجازی نمی‌تواند جای کتاب را بگیرد. چرا که کتاب موجودی زنده است.

احمدی در پایان تأکید کرد: وقتی انسان به انس با کتاب عادت کند شروع به گفت‌وگو با این موجود زنده، پویا می‌کند و در این میان فعلیتی چون ردوبدل کردن اندیشه و تعقل صورت می‌گیرد. انتقال پیام در کتاب با حس صورت می‌گیرد. کاریکاتور نیز انتقال پیام را برعهده دارد اما شیوه‌اش به‌ صراحت کتاب نیست و شیوه آن بر دعوت از مخاطب به اندیشه و تعقل برای دریافت پیام خالق آن کارتون و کاریکاتور استوار است.

ارسال 2000 اثر از 74 کشور دنیا

آخرین سخنران این مراسم سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی، دبیر «ششمین دوسالانه بین‌الملیل کارتون کتاب» بود.

شجاعی‌طباطبایی با اشاره به آنکه طی گذار یک دهه از برگزاری این رخداد، امروز می‌توانیم بگوییم که جشنواره کارتون کتاب جایگاه خود را در عرصه بین‌المللی پیدا کرده است، گفت: شاهد این ادعا حضور کاریکاتوریست‌های شناخته‌شده جهان در این اتفاق است.

وی ادامه داد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به عنوان بانی این رویداد با بهره بردن از زبان گویا، بین‌المللی و قابل فهم کاریکاتور در حوزه ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی گامی به روز و جریان‌ساز در حوزه امر ترویج کتاب و کتابخوانی برداشته است.

شجاعی‌طباطبایی ششمین جشنواره دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب را از لحاظ کمی و کیفی قابل اثرگذاری و سنجش دانست و تصریح کرد: هنرمندان 74 کشور در این رویداد حضور داشتند که این نشان‌دهنده جایگاه مهم این جشنواره میان رخدادهای حوزه کتاب در عرصه بین‌الملل به شمار می‌رود. ارسال بیش از دو هزار اثر از 650 هنرمند سراسر جهان مُهر تائیدی بر شناخته شدن این رویداد در عرصه جهانی است.

دبیر ششمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب با اشاره به آنکه از گام پنجم این رخداد با وجود بررسی‌های مختلف و متنوع و به پیشنهاد آقای رمضانی، مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بخش آماتور نیز به جشنواره دوسالانه کارتون کتاب افزوده شد، خاطرنشان کرد: در گام پنجم با توجه به نوپا بودن این اتفاق آنگونه که انتظار داشتیم اثر به دست ما نرسید. اما ارسال آثار از سوی هنرمندان آماتور در گام ششم به‌حدی بود که می‌توانم بگویم برخی از برگزیدگان این دوره از جشنواره و افرادی که به عنوان نفرات شایسته تقدیر انتخاب شدند، به‌اتفاق آرای هیئت داوران از این بخش برگزیده شده‌اند.

شجاعی‌طباطبایی با بیان آنکه بخش آماتور دوسالانه کارتون کتاب می‌تواند بستری بسیار مهم در معرفی هنرمندان جوان و نوقلم در کشورمان جهت حضور آنها در دنیای حرفه‌ای میان هنرمندان سرشناس عرصه کارتون و کاریکاتور ایران و دیگر کشورهای جهان باشد، یادآور شد: شاید یکی از اصلی‌ترین برکات ششمین دوسالانه کارتون کتاب در کنار استقبال بالایی که در حوزه ارسال آثار به‌ویژه در بخش بین‌الملل از بخش ویژه مقاومت مردم فلسطین شد، به حضور پرقدرت هنرمندان آماتور و معرفی چهره‌های جوان در این عرصه باز می‌گردد.

در پایان این مراسم، ضمن معرفی نفرات برگزیده و شایسته تقدیر سه بخش رقابتی مسابقه حرفه‌ای، مسابقه آماتور و بخش ویژه «کتاب، فلسطین و مقاومت غزه»، از کتاب آثار برگزیده این رویداد با حضور مسئولان حاضر در این  مراسم اختتامیه رونمایی به عمل آمد.