لزوم تحلیل وقایع و شرایط حاکم بر جهان با استناد به قرآن

به گزارش ایکنا، جلسه تدبر در سوره‌های جزء سی‌ام قرآن که هر هفته به همت مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران در مسجد کوی دانشگاه تهران برگزار می‌شود، شامگاه یکشنبه 18 آذرماه نیز با سخنرانی هانی چیت‌چیان؛ کارشناس و مدرس قرآن  برگزار شد که البته با توجه به اتفاقات اخیر منطقه و سقوط حکومت بشار اسد در سوریه غالب آن اختصاص به این امر پیدا کرد.

 

چیت‌چیان در این جلسه با اشاره به جریانات اخیر سیاسی در سوریه گفت: طی چند ماه گذشته به شکلی فشرده و نفس‌گیر شاهد اتفاقات عجیب، تلخ و بعضاً شیرین در منطقه خاورمیانه بودیم اما در کمال تعجب در مواجهه با تمامی این مسائل، تحلیل‌ها از هر موضعی صورت گرفت غافل از اینکه یکی از این برخوردها و بررسی‌های تحلیلی می‌تواند با استناد به قرآن باشد.

 

وی ادامه داد: بیان می‌شود که داده‌های کنونی در زمینه اوضاع روزگار کنونی جهان و به ویژه تحولات منطقه به گونه‌ای نیست که بتوان آن را با آیات قرآنی تطبیق داد حال آنکه بی‌شمار تحلیل‌های جامعه‌شناسانه، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در این زمینه رخ داده است که در نگاه اول هیچ انطباقی با وقایع ندارد اما حرف و حدیث در مورد آنها زیاد است؛ پرسش اینجاست که چرا در عین عدم انطباق این تحلیل‌ها صورت می‌گیرد اما کوچکترین توجهی به قرآن، دستورالعمل و راهکارهای آن حداقل در نحوه رفتاری و واکنشی که می‌توانیم در مواجهه با این وقایع داشته باشیم، نمی‌شود.

 

این کارشناس و مدرس قرآن با اشاره به این نکته که اخیراً بازار تحلیل‌های آخرالزمانی در مورد رویدادهایی که به ویژه در عرصه سیاسی رخ می‌دهد داغ است و هر کدام حتی در مجامع دینی و ایمانی پیرامون این موضوع که شواهد و قراین حاکی از آن است که دیگر به پایان دنیا نزدیک می‌شویم و لذا باید انتظار فرج امام زمان(عج) را داشت و این در حالی است که قرآن بهترین و دقیقترین تحلیل‌ها را در این مورد دارد و راهکارهایی که به ویژه در زمینه برون‌رفت از چنین اوضاعی دارد، بسیار راهگشاست.

 

چیت‌چیان گفت: البته بنا نیست همیشه تاریخ و وقایع آن به شکلی مشابه تکرار شود اما آنچه که از برخی اشارات در سوره‌های قرآن می‌توان برداشت کرد، حاکی از این است که شرایطی مشابه آنچه امروز در حال تجربه آن هستیم، در زمان حیات مبارک حضرت رسول اکرم(ص) نیز به وقوع پیوسته و نتیجه آنکه شأن نزول برخی از آیات، به مثابه ارائه راهکار و دستورالعملی برای مواجهه صحیح با آن وقایع است.

 

وی به سوره «بقره» اشاره کرد و گفت: این سوره نخستین سوره‌ای است که پس از هجرت پیامبر از مکه به مدینه نازل شده است. در این سوره و به ویژه در آیه‌ای موسوم به آیة‌الکرسی صحبت از اجتناب از طاغوت است. این لازمه و مقدمه تشکیل یک حکومت اسلامی است. در ادامه ما با آیاتی از سوره مبارکه «حدید» روبرو هستیم آنجا که صحبت از اقامه قسط در جامعه اسلامی مطرح می‌شود، عدل و داد و قسطی که اتفاقاً وظیفه تحقق آن مردم هستند و خداوند این مأموریت را به ناس محول کرده است و بعد از آن هم در مورد تعیین تکلیف مردم در مواجهه با دستورات الهی به منظور اداره جامعه اسلامی با سوره «حجرات» روبرو هستیم.

 

این کارشناس و مدرس قرآن تأکید کرد: با نخستین مواجهه نظامی مسلمانان در جریان جنگ بدر و اینکه تکلیف آنها در  برابر این پیروزی و غنائمی که به دست آمده است، سوره «انفال» راهگشاست و می‌تواند در این زمینه تعیین تکلیف کند، اما این پیروزی سرمستی و غروری نیز به دنبال دارد که نتیجه آن در عین ناباوری شکست سنگینی است که جبهه اسلام در برابر مشرکان در جریان جنگ احد متحمل می‌شود.

 

وی افزود: اینجاست که سوره «آل عمران» با توجیهاتی منطقی و البته دلسوزانه سعی در برداشتن آوار سهمگین این شکست دارد و به نوعی این امر را تقدیر الهی معرفی کرده و می‌گوید که همواره نباید انتظار پیروزی داشت و ممکن است شکست نیز متوجه ما باشد و لذا جامعه اسلامی را به ویژه از نظر روانی آماده می‌کند که در مسیر تبلیغ کلام وحی باید توقع مخاطرات و سختی‌هایی را نیز داشت به ویژه اینکه در آن جنگ همچون شرایط مشابهی که امروز شاهد آن هستیم علاوه بر حمزه سیدالشهداء بسیاری از فرماندهان تراز اول لشکر پیامبر(ص) نیز به شهادت رسیدند و حتی حضرت علی(ع) نیز جراحت سختی برداشتند و ایشان را بیهوش از صحنه کارزار خارج کردند.

 

چیت‌چیان اظهار کرد: درست در شرایطی که جنگ‌های تسلیحاتی فروکش می‌کند، شاهد کینه‌توزی و اشکال دیگری از جنگ در صدر اسلام هستیم. خیانت‌های اقوام یهود که ابتدا از در مصالحه با جامعه مسلمین برخاسته اما در ادامه به خدعه و نیرنگ متوسل می‌شوند سر برمی‌آورد که در اینجا نیز سوره «احزاب» و راهکارهای آن کارساز است کماینکه در جنگ احزاب، شاهد وقوع جنگ و درگیری نظامی نیستیم و دو جبهه کفر و حق ماه‌ها چشم در چشم هم در دو طرف کانالی که کنده شده بود به هم خیره می‌مانند و البته یک لحظه غفلت کافی است که جنگ علیه یکی از این دو جبهه مغلوبه شود. اشاره سوره احزاب در این باره هوشمندی جبهه حق است که لحظه‌ای نباید از دشمن غافل شده و به آنها پشت کنند که البته در این زمینه سوره‌های «حدید»، «حشر» و «تغابن» نیز راهگشا هستند.

 

وی در ادامه گفت: صلح حدیبیه و همزیستی مسالمت‌آمیز با سران مکه از جمله مواردی است که سوره «فتح» به آنها اشاره شده است که البته این صلح از سوی مشرکان نقض شده و لطماتی نیز متوجه اسلام می‌شود و افراد زیادی به خاک و خون کشیده می‌شوند که در نهایت پیامبر(ص) تصمیم به فتح مکه گرفته که سوره «نصر» اشاره به آن دارد که فوج فوج مسلمانان به مکه وارد می‌شوند.

 

چیت‌چیان تصریح کرد: پس از استقرار حکومت اسلامی و ثبات آن است که تازه پیامبر(ص) تصمیم به تبلیغ دین و صدور آن به بلاد دیگر می گیرد که نمونه بارز آن نگارش نامه برای امپراطوری روم و ایران است که همه می‌دانید چه رفتاری با حاملان این نامه‌ها صورت می‌گیرد. این کار پیامبر در آن زمان یک ضرورت محسوب می‌شود که باید همه در مورد این امر از رسول خدا تمیکن داشته باشند هر چند که افرادی هم پیدا می شوند که به دنبال پست و مقام و دستیابی به مصادر هستند که در حکومت اسلامی به وجود آمده است که اتفاقاً سوره «توبه» در وصف حال این افراد است.

 

وی در پایان گفت: مشاهده می‌کنید که تا چه اندازه به شرط پرداختی دقیق به قرآن، می‌توان از این نسخه راهگشا در اوقات و مکان‌های مختلف برای مواجهه اصولی با مشکلات نسخه تجویز کرد، امری که غالباً اتفاق نمی‌افتد و معمولاً به دنبال تحلیل و تفاسیری عاری از هر نوع ادله و ارجاعات کارشناسی هستیم.