ملیحهسادات موسوی، مسئول مؤسسه بانوان قرآنپژوه طی یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داد، با اشاره به سابقه شکلگیری همایش بانوان قرآنپژوه، به گوشهای از دستاوردها و آثار آن در معرفی بانوان فعال در حوزه قرآن کریم پرداخت، که در ادامه میخوانید؛
«همایش بانوان قرآنپژوه از دهه ۸۰ در اوج دوران توسعه فرهنگی کشور آغاز به کار کرد. امروزه بعد از گذشت ۱۶ دوره از آن و ۲۱ سال از آغاز فعالیت این حرکت، در حوزه قرآنی کشور و جهان اسلام شناخته شده است.
در آغاز پیگیر این ایده بودهایم که جمعی از بانوان قرآنی کشور را گرد هم آورده تا دستاورد انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران در این حوزه روشن شده و زمینهای شود تا به بهانه آن از فعالان حوزههای مختلف تجلیل و با همافزایی به تقویت آن کمک شود. هرگز چنین چشماندازی وجود نداشت که برنامهریزی برای یک همفکری و برگزاری ۱۵ دوره همایش بانوان قرآنپژوه داشته و بیش از ۱۰ همایش تخصصی در دیگر موضوعات منجر شود.
امروزه پس از دو دهه برگزاری این همایش مفتخریم، اعلام کنیم که فعالیتهای قرآنی بانوان در تمامی حوزهها در جمهوری اسلامی ایران بین تمامی کشورهای جهان بینظیر و بدون مورد مشابه است. این موضوعی است که موجب خشنودی مقام معظم رهبری (حفظه الله) و تمجید و تأکید معظم له و تقویت ادامه این مسیر شد.
آنچه برگزارکنندگان و دستاندرکاران این همایش را دلگرم کرده و در طول همه این سالها با فراز و نشیبها و اتفاقات تلخ و شیرین فراوان همچنان مصمم و مُصِر باقی بمانند، نتیجه این فعالیت بلندمدت بوده است.
وقتی یک بانو از دورترین نقاط کشور و جهان از سوی این همایش شناسایی و مورد تجلیل قرار میگیرد، موجب معرفی و شناخته شدن او و تشویق به ادامه مسیر میشود.
در اینجا باید به این نکته اذعان کرد که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، زنان در عرصههای مختلفی ظهور و بروز داشتهاند، یکی از آن عرصهها قرآن کریم بوده است. بانوان علاوه بر قرآنخوانی، قرآندان، قرآنشناس، قرآنپژوه، قرآناندیش، قرآندوست و قرآنآرا هستند و اینها همه به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است که به کرامت و شخصیت انسان مخصوصاً زنان، اهتمام ویژه داشته است و در موارد متعدد به پاسداشت شخصیت انسانی زن به عنوان مادر و محور خانواده و موقعیتی که زن برای انسانسازی و رشد شخصیت افراد دارد، تأکید داشته است.
اسلام به انسان بودن زن و مرد در آفرینش از دیدگاهی واحد مینگرد و برای آنان جایگاهی یکسان قائل است. از همان ابتدا خداوند در برابر تمامی ملائکه اعلام میکند: «إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً» و در آیات بعدی از تعلیم اسماء به آدم و سپس سجده ملائکه به او خبر میدهد. تعلیم اسماء نیز که دلیل شایستگی آدم بر خلافت است، مختص او نخواهد بود و این دانش در انسانها اعم از زن و مرد به ودیعه نهاده شده است.
قرآن در مسلمانی، ایمان، اطاعت خداوند، راستگویی، صبر و شکیبایی، خشوع، انفاق، روزه، پاکدامنی و بسیار به یاد خداوند بودن، مرد و زن را یکسان مورد خطاب قرار میدهد. جنسیت، در حقیقت ذات انسان جایگاهی ندارد و مردانگی و زنانگی را موجب تمایز نوع انسان ندانسته است و این دو صفت هیچکدام مایه شرافت و افتخار و برتری نیست.
این در حالی است که اسلام در روزگار و سرزمینی ظهور کرد که زن به لحاظ حقوقی و اجتماعی در موقعیتی فروتر از مردان قرار داشت. پیامبر اکرم(ص) طی ۲۳ سال رسالت خویش کوشید تا تحولی بنیادین در فرهنگ جامعه جاهلی آن روز ایجاد کند تا از سویی زمینه رشد و تعالی همه جانبه زنان را فراهم سازد و از سوی دیگر دیدگاه جامعه را نسبت به آنان متحول نماید. این امر در عصر آن حضرت به نحو چشمگیری محقق شد.
مفسرین مرد زیاد بودند و کسانی که با قرآن کار میکردند، نامشان در تاریخ زیاد بود در صورتی که ما بانوان قرآنپژوه در ادوار مختلف از گذشته تا حال داشتهایم. بانوانی که در سرزمینهای عرب و به خصوص سرزمین مصر زندگی میکنند، مانند «بنت الشاکی» علاوه بر تاریخ، تفسیر هم کار کرده است و چه بسیار بانوان ایرانی همچون خانم منیره گرجی که کار تفسیر انجام میدهند، این ایده به ذهنمان خطور کرد تا چنین بانوانی را مطرح و بهترینها را معرفی کنیم به حول و قوه الهی موفق هم بودیم و توانستیم بانوان را در همه رشتههای قرآنی اعم از هنرمندان قرآنی، مدیران، پژوهشگران، حافظان، داوران را به سوی قرآن جذب کنیم.
دستاوردهایی که در این پانزده دوره همایش داشتیم بانوانی در سراسر جهان اسلام هستند که بر روی تفسیر و زندگی و سیره اهلبیت(ع) کار میکنند. معرفی این افراد باعث تلاش مضاعف بانوان برای بالاتر بردن علم خود شد و همین هم باعث شد محل مراجعه دیگران شوند و این به پیشرفت بانوان کمک کرده است.
بسیاری از بانوان قرآنپژوه نواندیش هم هستند، از جمله این بانوان نواندیش که به زیبایی قرآن را بیان کردهاند، خانم دکتر «فاطمه دوستقرین» است که تفسیر نورا را نوشتهاند، چنین اندیشمندانی پس از معرفی در همایش بانوان قرآنپژوه روز به روز بر اشتهار آنها افزوده شده و محل مراجعه مردم در تفسیر قرآن و سیره اهل بیت (ع) شدهاند.
در این همایشهایی که برپا میشود بر روی مفاهیم قرآنی بسیار کار شده است، به عنوان مثال وقتی در قرآن آمده است که زنان کشتزار شما هستند، این کشتزار قبلاً به گونهای معرفی میشد که یک رابطه زناشویی را نشان میداد، اما الان میبینیم، مفهوم آن خیلی فراتر از این است. در آیه «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ» قبلاً به این تعبیر میشد که مردان نسبت به زنان برتری دارند، اکنون مشخص شده است که به هیچ وجه این گونه نیست، فقط آیه نفقه را میرساند، لذا هیچ برتری وجود ندارد. قرآن کریم برتری را عمل صالح میداند «مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثَى». در همایشها افرادی را معرفی کردیم که روی واژههای قرآنی به خصوص واژههایی که به نوعی به زنان مرتبط میشود، به عنوان مثال «ارث»، «شهادت دادن» و ... کار کردهاند.
خوشبختانه در این همایشها افراد قرآنی در همه رشتههای قرآن کریم با هم آشنا میشوند و این آشنایی باعث میشود کتابهایی که شخصی به فارسی نوشته است، پس از کسب مجوزهای لازم به زبانهای دیگر نیز ترجمه شود. به عنوان مثال کتاب «همتای بیهمتا» در مورد حضرت خدیجه کبری(س) نوشته است، این کتاب در یکی از همایشها که در سال ۹۶ برگزار شد، به عنوان اثر برگزیده معرفی شد، در ادامه یکی از اساتید لبنانی این کتاب را به زبان انگلیسی ترجمه کرد.»
یادآور میشود، شانزدهمین همایش بینالمللی بانوان قرآنپژوه و دومین همایش تکریم بانوان مبلغ و محفلدار قرآنی پنجشنبه، ششم دیماه در برج میلاد تهران برگزار میشود.
انتهای پیام