چرا نتانیاهو در این برهه زمانی با آتشبس موافقت کرد؟
توافق آتشبس که با وساطت قطر و حمایت‌های بین‌المللی انجام شد، جنجال گسترده‌ای را درباره دلایل و زمان آن ایجاد کرد به ویژه که دولت نتانیاهو با فشارهای بسیاری از داخل و خارج مواجه است.
به گزارش ایکنا، پس از ۴۷۱ روز جنگ خونین در نوار غزه، سرانجام ساعت هشت و ۳۰ دقیقه (به‌وقت محلی) صبح روز یکشنبه ۱۹ ژانویه (۳۰ دی) مرحله نخست آتشبس جدید میان رژیم صهیونیستی و مقاومت فلسطین در نوار غزه اجرایی شد.
این آتشبس نه تنها برای پایان موقت درگیری‌ها طراحی شده است، بلکه به عنوان ابزاری برای مبادله اسرا و آغاز یک مسیر پیچیده به سوی برقراری ثبات در منطقه، اهمیت ویژه‌ای دارد.
آتشبس جدید میان رژیم صهیونیستی و حماس، که تحت نظارت مصر، قطر و آمریکا به توافق رسیده، قرار است به مدت شش هفته در مرحله نخست اجرایی شود و در صورت پایبندی تمامی طرف‌ها به تعهدات خود وارد مرحله دوم و سوم شود. این توافق در ابتدا به گونه‌ای طراحی شده که اسرای هر دوطرف آزاد شوند.
طبق گزارش رسانه‌های فلسطینی و عبری، در مرحله نخست قرار است ۳۳ اسیر صهیونیست آزاد شوند. منابع صهیونیستی نیز شمار اسرای فلسطینی که قرار است آزاد شوند را در روز جمعه ۷۳۷ نفر اعلام کردند. این رقم اما از سوی مقامات مصری در روز شنبه یک هزار و ۸۹۰ نفر اعلام شد.
در همین راستا، اسکای نیوز عربی در یادداشتی به بررسی علل موافقت نتانیاهو با این آتشبس پرداخته است. ترجمه این یادداشت در ادامه از نظر می‌گذرد:
در جریان تداوم درگیری‌ها در نوار غزه و وارد شدن خسارات سنگین به طرفین درگیری، توافق آتشبس بین اسرائیل و جنبش حماس اعلام شد تا سؤالات اساسی درباره انگیزه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در زمینه موافقت با این آتشبس در این موقعیت حساس مطرح شود.
توافق آتشبس که با وساطت قطر و حمایت‌های بین‌المللی انجام شد، جنجال گسترده‌ای را درباره دلایل و زمان آن ایجاد کرد به ویژه که دولت نتانیاهو با فشارهای بسیاری از داخل و خارج مواجه است.
در این یادداشت به بررسی مهمترین نظرات و تحلیل‌ها درباره دلایل سیاسی و نظامی نتانیاهو در اتخاذ این تصمیم می‌پردازیم.
فشارهای بین‌المللی و نقش ایالات متحده آمریکا
در دولت جو بایدن، رئیس جمهور سابق آمریکا، ایالات متحده تمایل خود را به پایان سریع درگیری‌ها در غزه نشان داد، به خصوص که این درگیری‌ها موجب کشتار شمار زیادی از فلسطینیان و تخریب‌های گسترده در غزه شده است.
تام هارپ، مدیر ائتلاف آمریکایی خاورمیانه برای دمکراسی، به اسکای نیوز عربی گفت که فشارهای بین‌المللی اعمال شده از سوی واشنگتن در مجبور کردن نتانیاهو به این توافق تعیین کننده بود.
هارپ تأکید کرد که دولت آمریکا از دستاوردهای دولت گذشته ترامپ که در تسریع رسیدن به این توافق سهیم بود، استفاده کرده است.
با این وجود، هارپ گفته است که این توافق پایان درگیری نیست بلکه آغاز مرحله جدیدی برای بازسازی غزه با مشارکت بین‌المللی خواهد بود.
وی افزوده است که اسرائیل مجبور است با توجه به خسارات میدانی فزاینده، از گزینه نظامی پرهزینه خود عقب‌نشینی کند.
خسارات نظامی اسرائیل
علی الهیل، استاد علوم سیاسی و رسانه، در گفت‌وگو با اتاق خبر اسکای نیوز عربی گفت: اسرائیل در روزهای اخیر خسارت‌های بسیاری را چه از نظر نیروی انسانی و چه از نظر تجهیزات، متحمل شده است. سربازان اسرائیلی هدف اصلی مقاومت هستند و این مسئله فشار را بر مسئولان اسرائیلی جهت موافقت با آتشبس بیشتر کرده است.
الهیل همچنین اشاره می‌کند که مقاومت فلسطین تمام توان نظامی خود را از دست نداده است بلکه با وجود تفاوت زیادی که در قدرت نظامی آنها با اسرائیل وجود دارد به دستاوردهای استراتژیکی دست یافته است. این خسارت‌ها باعث شده که ساکنان فلسطین اشغالی خواستار پایان این درگیری‌ها شوند زیرا نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که 58 درصد اسرائیلی‌ها خواستار عقب‌نشینی از غزه هستند.
بن‌بست سیاسی داخلی در اسرائیل
اما رونی شاکید، پژوهشگر مؤسسه صلح ترومن در دانشگاه عبری اسرائیل عقیده دارد که نتانیاهو بین فشارهای داخلی و خارجی محاصره شده است. وی می‌گوید: نتانیاهو از ترس فروپاشی دولت خود، در زمینه موافقت با آتشبس تردید داشت اما پس از اینکه روشن شد که راه‌حل نظامی او را به اهدافش نخواهد رساند، مجبور به موافقت شد.
وی می‌افزاید: در زمان کنونی، مخالفت سیاسی در سرزمین‌های اشغالی ضعیف است و همین امر به نتانیاهو فرصت مانور داد. با این وجود، تنش‌های موجود در درون دولت نتانیاهو به‌ویژه از سوی جریان راستگرای افراطی که خواستار گسترش شهرک‌نشینی در غزه هستند، همچنان چالشی برای نتانیاهو محسوب می‌شود.
محال بودن نابودی حماس
در همین راستا، محمد عز العرب، رئیس واحد مطالعات عربی و منطقه‌ای مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک الاهرام، تأکید کرد که حماس طی ماه‌های اخیر با حملات وحشیانه‌ای روبه‌رو بوده است تا جایی که تعداد زیادی از فرماندهان و نیروی نظامی خود را از دست داده است.
وی می‌افزاید: اسرائیل بر روی خستگی حماس شرط‌بندی کرده بود اما فهمید که نابودی کامل حماس بدون هزینه هنگفت انسانی و مالی محال است. همچنین آتشبس به نتانیاهو فرصت می‌دهد که خواسته‌های سیاسی خود را از طریق بازگرداندن اسرای خود محقق سازد.
بازسازی غزه و آینده آن
در مورد بازسازی غزه، کارشناسان می‌گویند که توافق آتشبس چالش‌های لجستیک و سیاسی مهمی را ایجاد خواهد کرد.
الهیل در این باره عقیده دارد که غزه نیازمند حمایت گسترده بین‌المللی برای بازسازی زیرساخت‌های آن است. با این وجود این سؤال همچنان مطرح است که چه کسی مدیریت نوار غزه را بر عهده خواهد گرفت؟
تام هارپ در این زمینه به احتمال تشکیل یک نیروی داخلی یا بین‌المللی برای اداره غزه اشاره کرده است، با وجود اینکه ادامه تسلط مطلق حماس بر غزه بعید به نظر می‌رسد.
وی اضافه می‌کند که توافق آتشبس، ممکن است آغاز مرحله جدیدی از مذاکرات درباره آینده نوار غزه باشد.
نقش ترامپ و تأثیر آن بر این معادله
بسیاری از کارشناسان به تأثیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا در تصمیم اسرائیل برای برقراری آتشبس اشاره می‌کنند.
رونی شاکید این توافق را «توافق ترامپ» توصیف کرده و توضیح می‌دهد: فشارهایی که ترامپ در گذشته اعمال کرده است، در آماده‌سازی فضا برای این توافق نقش داشته است. وجود ترامپ در بسیاری از مسائل برای اسرائیل مفید بود اما فشارهای کنونی آمریکا نتانیاهو را مجبور به همکاری کرده است.
زمان موافقت نتانیاهو با آتشبس نشان‌دهنده تداخل عوامل پیچیده‌ای از جمله فشارهای بین‌المللی، چالش‌های داخلی و خسارات نظامی است. نتانیاهو علی‌رغم انتقاداتی که از دولتش می‌شود، به نظر می‌رسد که در تلاش است تا از این توافق برای کاهش تنش‌های داخلی و تقویت جایگاه سیاسی خود سوء استفاده کند.
با این وجود، مادامی که دوطرف به یک راه‌حل همه‌جانبه برای تضمین حقوق فلسطینیان و جلوگیری از تنش‌ها در منطقه نرسیده‌اند، احتمال ادامه درگیری‌ها در غزه همچنان باقی است.
ترجمه از فرشته صدیقی
انتهای پیام
مطالب مرتبط
