ترجیح منافع خود بر دیگران در جامعه امام زمانی وجود ندارد + فیلم

از روزی که امام عصر(عج) از دیده‌ها نهان شدند تعیین وقت ظهور از مهمترین مباحث چالشی شیعه بوده است. ویژگی مردم در دوران ظهور و اینکه جامعه امروز چقدر با وضعیت یک جامعه امام زمانی منطبق است نیز از موضوعاتی است که در مجامع علمی و عمومی مورد بحث است.

 

خبرنگار ایکنا به مناسبت نیمه شعبان با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی، استاد حوزه قم به گفت‌وگو کرده است که در ادامه آن را می‌خوانیم؛

 

 

طبق روایات فراوان شیعه و سنی، پیامبر و اهل بیت(ع) همگی بشارت ظهور حضرت حجت(عج) را داده‌اند؛ روایات حاکی است که آن حضرت متولد شده‌اند و در پرده غیبت کبری به سر می‌برند و روزی ظهور خواهند کرد؛ پیام ادیان هم این است که موعودی خواهد آمد و جهان را از عدل و داد پر خواهند کرد؛ در دوره غیبت صغری و آغاز غیبت کبری، علما کتبی را در این مورد نوشته و بحث کرده‌اند که آیا غیبت امام امکان دارد و اینکه ایشان عمر طولانی داشته باشند؟ 

 

 

آنچه در مورد امام زمان(عج) مهم است این که ما حق نداریم زمان برای ظهور تعیین کنیم و حتی بزرگان هم نمی‌توانند مدعی شوند که مثلا امام زمان(عج) این جمعه ظهور خواهند کرد؛ توقیت مذمت شده است؛ مثلا مرحوم شیخ صدوق که متولد 351 قمری است بعد از غیبت کبری زیست کرده است یعنی در 50 سال اول غیبت کبری.

ایشان نوشته است علامت ظهور امام زمان نزدیک است؛ مرحوم نجاشی آورده است شیخ صدوق وارد بغداد شد در حالی که 50 سال سن داشت گفت من به دعای امام زمان(عج) به دنیا آمد‌ه‌ام و درست هم هست زیرا امام زمان(ع) برای پدر بزرگوارش دعا کردند و خداوند دو فرزند به ایشان عنایت کرد؛ که یکی ابوجعفر محمدبن بابویه قمی بود؛ او گفت ظهور نزدیک است یعنی فکر نمی‌کردند که غیبت اینقدر طول بکشد و هزار سال بگذرد، لذا کسی حق ندارد برای ظهور امام زمان(عج) وقت تعیین کند. همه کسانی که ما را به سمت‌وسوی این سوق می‌دهند که ظهور نزدیک و در فلان سال و هفته است از روایات دور هستند.

 

 

در مورد ظهور، علائمی ذکر شده است که برخی آن را به ملاحم و فتن و آخرالزمان تعبیر می‌کنند و در نوشته‌های یهودیان و مسیحیان هم هست؛ نویسندگان یهودی و مسیحی داریم که با موضوع ملاحم و آخرالزمان و فتن کتاب نوشته‌اند. 

اما نباید ظهور امام را به یکسری علائم منحصر کنیم؛ این حق را نداریم؛ بنیاد علمی مطالبی که در مورد امام زمان(عج) رسیده است با مسئله تضاد دارد؛ برخی در طول تاریخ هجمه‌ها و خونریزی‌های خود را به علائم پیوند زده‌اند ولی زمان گذشت و سخن آنان محقق نشده است لذا مسائلی مانند سفیانی و دجال را نمی‌توان تطبیق کرد و وظیفه این کار را هم نداریم.

 

 

بسیاری در دوره حضور پیامبر(ص) بودند که از نظر فیزیکی به ایشان نزدیک بودند ولی از نظر معنوی دور بودند و برعکس صحابی هم داشتند که از نظر فیزیکی از ایشان دور بودند ولی از نظر معنوی نزدیک بودند؛ در روایات آن چیزی که مورد تاکید بوده این است که از نظر معنوی ما به امام نزدیک شویم و شکل و شمایل پیامبر(ص) و امام عصر(عج) را بگیریم.

 

استاد حکیمی در  کتاب الحیات حدیثی را نقل و بعد آورده است که کجای کار ما به پیامبر شبیه است؛ زن خواننده‌ای نزد پیامبر(ص) آمد و ایشان به او فرمود تو سالیان درازی در مکه بودی و خوانندگی می‌کردی و او گفت بله در آنجا وضع خوبی داشتم و به مجالس دعوت می‌شدم و کمک شما هم به من زیاد بود؛ یعنی پیامبر(ص) به یک خواننده هم کمک می‌کرده است؛ پیامبر(ص) به او فرمود الان آمدی که اسلام بیاوری؟ او جواب داد خیر ولی کار من در مکه خیلی کساد شده است و آمده‌ام باز از شما کمک بگیریم و پیامبر دستور دادند که به ایشان کمک شود. پیامبر(ص) اصلا به وی اصرار نکردند که تو اسلام بیاور؛ استاد حکیمی در ذیل این روایت می‌نویسد کجای عمل ما به پیامبر(ص) شبیه است.

 

در روایات بیان شده است که در زمان ظهور گرگ و میش در کنار هم زندگی می‌کنند و گرگ‌صفتان به جایی می‌رسند که ملایم می‌شوند یعنی اینقدر امنیت و امانت و بزرگواری برقرار است که اگر کسی نیازی دارد نیازش را از جیب دیگری برمی‌دارد و دوباره بر می‌گرداند. در  دوره امام زمان مردم ولو اینکه در ظاهر فقیر باشند ولی سیر هستند؛ الان خیلی از افراد غنی هستند ولی هر چه غنی هستند گداصفت‌ترند و خود را به صورت فقیر نشان می‌دهند و ما مسلمین هم از این قاعده مستثنی نیستیم. در دوره امام زمان(عج) مردم حالت غنای نفسی دارند که هیچ‌وقت دستشان را پیش کسی دراز نمی‌کنند.

تلویزیون این داستان را نشان داد؛ چند وقت قبل زلزله‌ای در اصفهان آمد و مردم بیرون از خانه‌ها و در پارک بودند؛ آقای پاکبانی وقتی نظافت می‌کرد با کیفی مواجه شد که پول و طلای زیادی در آن وجود داشت؛ این مرد پاکدست کیف را به صاحبش برگرداند و وقتی صاحب کیف آن را بررسی کرد دید که یک ریال از آن کم نشده است؛ صاحب کیف، کیف را باز کرد و به پاکبان گفت هرقدر دلت می‌خواهد برای خودت بردار ولی پاکبان گفت من نیاز ندارم؛ این یک نمونه کوچک از وجود یک انسانی است که غنای درونی دارد.

در احوالات سیدرضی نوشته‌اند که وی بچه‌دار شد و وزیر آل بویه هم به این مناسبت طبقی از دینار هدیه فرستاد ولی سیدرضی برگرداند و هدیه را قبول نکرد؛ وزیر گفت که طبق را به قابله و شاگردان بدهید و نزد شاگردان گذاشت و گفت هر کسی نیاز دارد بردارد ولی فقط یک طلبه یکی از آن را برداشت و آن هم از روی قرض و برای اینکه روغن برای چراغی بخرد که با آن مطالعه کند. 

 

 

در دوره امام زمان(عج) چنین وضعی وجود دارد که مردم به هم اعتماد دارند و حقه‌بازی و سر مردم کلاه‌گذاشتن ثمری ندارد؛ امانت در جامعه حرف اول را می‌زند؛ اعتماد به یکدیگر حرف اول را می‌زند، مردم به همدیگر احترام می‌گذارند. الان ما مدعی پیروی از امام زمان هستیم لذا هر چه بیشتر باید به ایشان نزدیک شویم.

 

 

 

بله. قرآن هم بر روی اشخاص خیلی تاکید ندارد بلکه بر اعمال تاکید دارد لذا نام پیامبر(ص) در قرآن کم آمده است و بیشتر شاخصه‌های زندگی و حیات طیبه و اعمال انبیاء را بیان کرده. این‌ها اسوه بودند؛ اگر ما به جایی برسیم که عملمان امام زمانی باشد کاری کرده‌ایم وگرنه اینکه مدام برای امام بگرییم و مدام سینه بزنیم ولی وقتی از مسجد و حسینیه بیرون آمدیم سر دیگران کلاه بگذاریم و روند نادرستی طی کنیم، ثمری ندارد. 

 

اگر اختلاف و پرونده دادگاهی داریم باید دعا کنیم هر چه که خیر است رخ دهد نه اینکه به هر دلیلی ما بر دیگران غالب شویم. مرحوم فیض کاشانی می‌گوید در مقام مناظره، طرفین باید مانند مادر و دیگرانی باشند که دنبال بچه گم‌شده می‌گردند چون مادر و چه غیر مادر وقتی بچه را پیدا کنند خوشحال خواهند شد و طرفین مناظره هم باید دنبال حق بگردند. 

 

داستانی از قدیم تعریف کنم که نشان می‌دهد کار برخی افراد چگونه امام زمانی بوده است و در جنگ هم نمونه‌های زیادی از آن داشتیم. مرحوم والد ما تعریف کرد دو نفر در مورد یک زمین اختلاف داشتند، والد ما را برای حل اختلاف دعوت کردند و مجلس در منزل صاحب زمین تشکیل شد ولی نتیجه این شد که زمین به طرف مقابل او واگذار شد؛ یعنی این نوع افراد در زمان امام زمان زیاد خواهند شد که وقتی فهمید زمین برای دیگری است به راحتی واگذار می‌کند ولی الان فضای ما اینطور نیست.

 

نمونه دیگر در عملیات والفجر هشت است که بنده در کسوت مبلغ در آن حضور داشتم؛ برخی غواصان به این دلیل شهید شدند که مجاز نمی‌دانستند حتی سرفه کنند تا مبادا عملیات لو برود یا با جانفشانی خود را روی سیم خاردار و مین می‌انداختند تا بقیه عبور کنند؛ در دوره امام زمان(عج) همه در کار نیک بر همدیگر سبقت می‌گیرند و همه مشتاق هستند تا کارها را انجام دهند. 

 

در روایاتی که در مورد امام زمان(عج) آمده است بیشترین تاکید بر این است که فرد امام زمانی اهل گرانفروشی و غل و غش در معامله و ... نیست. ما ممکن است دعا زیاد بخوانیم و سینه بزنیم و جلسه زیاد برویم ولی منافع شخصی خود را بر دیگران مقدم بداریم. در دوره امام زمان هیچ کسی منفعت شخصی خود را بر عموم مردم مقدم نمی‌دارد. در قرآن کریم از کسانی تجلیل شده است که دیگران را بر خود مقدم می‌کنند در حالی که به آن نیاز دارند. 

 

 

 

در دوره امام زمان(عج) جامعه‌ای تبلور پیدا می‌کند که در آن معرفت انسان‌ها کامل شده است؛ در دوره امام زمان وزن معنوی انسان‌ها بالا رفته و عارف به حق امام زمان و سایر مردم می‌شود و اگر انسان عارف به حق دیگران شود جامعه گل و گلاب خواهد شد؛ الان رساله حقوق امام سجاد(ع) در ژاپن یک متن درسی است؛ این رساله در زمان امام زمان(عج) پیاده خواهد شد و هر انسانی حق خدا، امام و طبیعت و مردم را به خوبی رعایت خواهد کرد نه اینکه کسی نفت پای درختی بریزد تا خشک شود. زمان امام زمان همه به حیوانات و درختان کمک می‌کنند. 

 

اینکه گفته‌اند گرگ و میش در آن دوره کنار هم زندگی می‌کنند شاید مجازی است یعنی جراره‌ها از طبیعت متکبر خود دور شده و ضعفا هم رشد می‌کنند و ممکن است این معنا را هم داشته باشد که وقتی کسی سیر و غنی شد متعرض مال و جان دیگران نخواهد شد.

 

بنابراین روایاتی در مورد بشارت به وجود امام زمان داریم و برخی آیات هم منطبق با ایشان است؛ بنده کتابی را نوشته و تاویل 40 آیه را به امام زمان(عج) بیان کرده‌ام که اهل بیت(ع) فرمودند فلان آیه شریفه در دوره امام زمان محقق خواهد شد؛ تولد امام زمان(عج) قطعی است؛ البته بسیاری از اهل سنت وجود ایشان را قبول دارند ولی تولدشان را نمی‌پذیرند.

 

گفت‌وگو از محسن مسجدجامعی