بایدها و نبایدهای آموزش مباحث اعتقادی به کودکان + فیلم

آموزش مباحث اعتقادی به کودکان از جمله مهمترین وظایف والدین و مربیان است؛ چراکه این آموزش‌ها پایه‌های فکری و معنوی کودک را شکل می‌دهند. در این فرآیند، باید به سن، درک و ظرفیت ذهنی کودک توجه شود. استفاده از روش‌های ساده، جذاب و متناسب با دنیای کودکان، مانند داستان‌های آموزنده، بازی‌های تعاملی و تصاویر جذاب، می‌تواند مفاهیم اعتقادی را به شکلی مؤثر و ماندگار به آنها منتقل کند. همچنین، ایجاد فضایی امن و صمیمی برای پرسش و پاسخ، به کودک کمک می‌کند تا با علاقه و کنجکاوی بیشتری به یادگیری بپردازد.

در آموزش مباحث اعتقادی به کودکان، رعایت باید‌ها و نباید‌ها از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار است. هدف اصلی این آموزش‌ها، پرورش نسلی با ایمان، آگاه و مسئولیت‌پذیر است که بتواند با درک عمیق و قلبی از اعتقادات خود، در زندگی فردی و اجتماعی موفق عمل کند.

در این راستا ایکنا بنابر رسالت رسانه‌ای خویش همزمان با ماه مبارک رمضان با انتشار مجموعه درس‌گفتار‌های «آموزش مباحث اعتقادی به کودکان» با حضور سیده معصومه طباطبایی، استاد حوزه و دانشگاه، کارشناس ارشد روانشناسی و دکتری فلسفه و کلام و سطح ۳ تفسیر علوم قرآنی به تشریح شیوه آموزش و آشنایی کودکان با مباحث اعتقادی و دینی پرداخته است.

در ادامه قسمت نخست از مجموعه درس‌گفتارهای آموزش مباحث اعتقادی به کودکان» با موضوع «باید‌ها و نبایدها» را می‌بینید و می‌خوانید.    

موضوع سلسله مباحث ما، موضوعی بسیار مهم در حیطه تربیت کودکان است. تفاوت این مسئله تربیتی با مباحث دیگر در این است که می‌خواهیم در رابطه با تکنیک‌های تربیت دینی و تربیت اعتقادی کودکان، راهکار‌هایی را با هم مرور کنیم.

یکی از مهم‌ترین مباحثی که شاید بسیاری از والدین با آن دست و پنجه نرم می‌کنند یا در موقعیت‌های مختلف دچار بحران و سؤال می‌شوند، بحث معرفی مباحث اعتقادی به صورت تکنیکال به کودکان است. اینکه چگونه مباحث اعتقادی را با فرزندانمان مرور کنیم، دغدغه بسیاری از والدین دین‌دار و مذهبی است؛ والدینی که نگران آینده فرزندانشان هستند و می‌خواهند بدانند چگونه این مفاهیم را به خوبی به کودکان بیاموزند تا آنها با علاقه یاد بگیرند و عمل کنند، بدون اینکه نیاز به نظارت دائمی والدین باشد یا اینکه والدین مجبور باشند پیوسته مطالب را به آنها گوشزد کنند.

از مهم‌ترین مواردی که در آموزش مباحث اعتقادی به کودکان باید در نظر بگیریم، این است که گام اول، پدر و مادر خود باید به مباحث اعتقادی پایبند باشند. تا زمانی که ما یک مسئله را به درستی نپذیرفته‌باشیم و به آن اعتقاد نداشته‌ باشیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم فرزندمان در فضای خانه و خانواده آن مطلب را ببیند یا آن روش عبادی و اعتقادی را به صورت ملموس تجربه کند. در چنین شرایطی، درخواست از کودکان برای مقید بودن و انجام مسائل اعتقادی با علاقه، درخواستی نابجا خواهد بود.  

مسئله بعدی، زیباسازی مسائل اعتقادی است. در سلسله مباحث، این نکات را به صورت جزئی‌تر بررسی خواهیم کرد که چطور می‌توان مفاهیم اعتقادی را برای کودکان زیبا، ملموس و جذاب کنیم، به گونه‌ای که حتی اگر پدر و مادر حضور نداشته باشند یا مشغول کاری باشند، خود کودکان تمایل داشته باشند این مسائل را انجام دهند. چون کودکان به عنوان ارکان اساسی خانواده و جامعه، در دوران کودکی که دوران طلایی رشد آنهاست، نیازمند آموزش‌های مناسب هستند. در آموزه‌های دینی و سیره اهل بیت(ع) نیز همواره به این موضوع تأکید شده است که دوران کودکی بهترین زمان برای آموزش و به ویژه آموزش مباحث اعتقادی است. همان‌طور که گفته شده است، آنچه در دوران کودکی آموخته می‌شود، مانند حکاکی روی سنگ، ماندگار و جاودانه است و به این سادگی‌ها از بین نمی‌رود. پس بیایید با همدیگر مرور کنیم و از خود کودکان کمک بگیریم تا مسائل را برای آنها ملموس و دل‌انگیز کنیم.

گام بعدی، صبوری است. باید دقت کنیم که در آموزش یا در فرایند انجام تکالیف فرزندان، عجله و سخت‌گیری نکنیم. در آموزه‌های دینی و کلام نورانی قرآن داریم که می‌فرماید: «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا؛ خانواده‌ات را به نماز دعوت کن و بر آن صبر کن». این آیه به صبر و بردباری در مسیر آموزش تأکید می‌کند. درواقع باید لغزش‌های کودکان را بپذیریم، راهبر و راهنما و همراه و همدل آنها باشیم. قرار نیست توقع داشته باشیم فرزندی که تازه به سن تکلیف رسیده یا در شرف تکلیف است یا تجربیات جدیدی را در زمینه اعتقادی کسب می‌کند، مانند ما که سال‌ها در این مسیر بوده‌ایم، تمام مسائل عبادی را به طور کامل رعایت کند و به این مسائل ملتزم باشد.  

نکته اساسی و کلیدی پایانی این است که نه سهل‌گیر باشیم و نه سخت‌گیر. یعنی نه به راحتی از مسائل عبادی بگذریم و بگوییم: «اشکال ندارد نمازت را نخواندی» یا «اشکال ندارد روزه‌ات را خوردی» یا «اشکال ندارد حجابت را رعایت نکردی» و نه آن‌قدر سخت‌گیری کنیم که کودکان از این مسائل وحشت کنند، منزجر یا ناراحت شوند و وقتی کنترل‌گری والدین بیش از حد باشد، ممکن است کودکان تمرد کنند، کار‌ها را پنهانی یا ناقص انجام دهند.  

پس با توکل بر خدا و توسل به اهل بیت(ع)، در کنار همدیگر مباحث اعتقادی را مرور کنیم. گام اول، تذکر به خودمان و گام دوم، کمک به نسل آینده و فرزندانمان است تا در این مسیر ثابت‌قدم باشند و بندگان خوبی برای خداوند متعال شوند.

به این امید، شما را به خداوند متعال می‌سپارم. در پناه خدا باشید.