قرآن کتاب ادب، تربیت و اخلاق است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد شریفانی؛ رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی در سلسله درس‌گفتارهایی که به مناسبت ماه مبارک رمضان با عنوان ویژه برنامه طرح قرآنی «برگی از نامه نور» از سوی پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می‌شود، به تبیین آیه شریفه «ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ؛ [مردم را] با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن، و با آنان به نیکوترین شیوه به بحث [و مجادله] بپرداز، یقیناً پروردگارت به کسانی که از راه او گمراه شده اند و نیز به راه یافتگان داناتر است.» پرداخت.

همانطور که در بخش‌های قبل گفته شد قرآن کتاب قواعد زندگی است و یکی از قواعد زندگی، چگونگی دعوت مردم به حق و قرآن است؛ قرآن، سراسر کتاب دعوت است و با همه آیاتش مردم را به حق و پرهیز از باطل دعوت کرده است؛ در آیه مورد بحث به شیوه دعوت مردم به سوی حق تاکید و اشاره فرموده است: ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ...

مفاد آیه این است که اول، طرف را ارزیابی و مخاطب‌شناسی کن؛ برخی مخاطبان فهم خوب و هم نفس سالمی هم دارند و با انسان فهیم باید با زبان تعقل و حکمت و اندیشه با او حرف بزنیم زیرا فکر خوب و دل سالم دارد؛ ممکن است از عوامی باشد که دلش سالم و از سلامت نفس برخوردار است ولی اندیشه و درک بالایی ندارد که اکثریت مردم اینگونه هستند.

بنابراین باید با موعظه حسنه و شیوه نصحیت با آنان سخن گفت و دعوت به حق کرد. عموم مردم به موعظه نیاز دارند و حتی پیامبر گرامی اسلام(ص) به ابن عباس می‌فرمودند که قرآن بخوان تا من گوش کنم؛ شنیدن مواعظ الهی برای همه انسان‌ها اعم از عالم و جاهل  و کامل لازم است؛ امام علی(ع) فرمودند موعظه دل انسان را زنده می‌کند؛ پس قرآن، کتاب موعظه و کتاب عامه انسان‌ها است.

اقلیتی هم  در جامعه هستند که از درک و فهم درستی برخوردار نیستند و نفس و قلب سلیمی هم ندارند یعنی نقطه مقابل گروه اول است؛ این افراد قلب مریض دارند و قرآن فرموده است که با آنان جدال احسن داشته باش؛ قرآن، کتاب ادب و تربیت و اخلاق است و هیچ وقت نفرمود با زشتی جدال کن؛ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ.

پس ما در برخورد با افراد باید مخاطب‌شناسی کنیم و اگر از سطح بالای جامعه است با حکمت و اگر در سطح عموم انسان‌ها است با موعظه حسنه و اگر در سطح پایین فکری و سلامت نفسانی است جدال احسن داشته باشیم.