تفکر انتقادی و گفت‌وگو راه‌حل چالش‌های اجتماعی ایران است

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم اختتامیه سیزدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان امروز، ششم خردادماه در سالن همایش‌های بین‌المللی دانشگاه علم و فرهنگ تهران برگزار شد.

علی منتظری‌مقدم، رئیس جهاددانشگاهی طی سخنانی در این مراسم بیان کرد: وظیفه خود می‌دانم از تمامی دانشجویان و برگزارکنندگان این مسابقات به ویژه سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی و دانشگاه علم و فرهنگ قدردانی کنم. همچنین، از رئیس‌جمهور محترم نیز که با پیام خود این مسابقات را مزین کردند، تشکر می‌کنم.

منتظری‌مقدم تصریح کرد: به تمامی شرکت‌کنندگان گرامی این مسابقات عرض می‌کنم که بنده و مجموعه جهاددانشگاهی در خدمت شما هستیم و درب‌های جهاد همواره به روی شما باز است. از وجود یک یک شما در حوزه‌های علمی و فرهنگی استقبال می‌کنیم. 

وی اظهار کرد: شخصاً در خدمت دانشجویان گرامی هستم و به وجود همه شما عزیزان افتخار می‌کنیم. مجموعه جهاددانشگاهی همواره قدردان و سپاسگزار تمامی دانشجویان و پیروان راه علم و فرهنگ بوده و خواهد بود. 

گفت‌و‌گو؛ از نیاز‌های مهم جامعه ایران

در ادامه، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنانی بیان کرد: توفیق دارم که امروز در خدمت دانشجویان و آینده‌سازان این مرز و بوم هستم. بنده در این سال تحصیلی برای دومین بار است که در این مسابقات شرکت می‌کنم و از نزدیک شاهد شور و شوق دانشجویان در این مسابقات بوده‌ام. موضوع این مسابقات بسیار جذاب است؛ چراکه گفت‌و‌گو یکی از نیاز‌های مهم جامعه ایران است و به سهم خود از مسئولان جهاددانشگاهی که این مسابقات را تداوم داده‌اند، قدردانی می‌کنم.

صالحی گفت: امروز از جهات و مناظر مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی و ... نیاز به گفت‌و‌گو داریم. همچنین، تفکر در ایران گرفتار آفت‌هایی همچون حافظه‌محوری و تصویرگرایی محض شده است و اگر بخواهیم بازگشت به تفکر داشته باشیم، این تفکر باید از یک فرایند گفت‌گویی حاصل شود یعنی باید حرف‌ها را بشنویم، اما به سادگی نپذیریم.

گزارش تصویری این برنامه را اینجا ببینید!

وزیر ارشاد ادامه داد: تفکر انتقادی نیاز جامعه ایران امروز در مقابل فضای گسترده‌ای از داده‌های متنوع است. همچنین، از منظر انسان‌شناسی نیز به صورت ویژه به گفت‌و‌گو نیازمند هستیم. با گفت‌و‌گو است که ابعاد وجود و مساحت و ابعاد شناختی ما تغییر می‌کند. انسانی که در خود فرو رفته و با دیگران سخن نمی‌گوید، با چالش‌های فراوان مواجه است.

وی تصریح کرد: اعتلای ظرفیت انسانی باید طبق اعتلای گفت‌و‌گو محور با دیگری باشد. متأسفانه امروز گرفتار فردگرایی‌های منقبض شده‌ایم و اگر هم با دیگری سخن می‌گوییم، این سخنان بیشتر در حاشیه است. امروز از منظر اخلاقی نیز نیاز به گفت‌و‌گو داریم. بخشی از فضائل اخلاقی انسان در مسیر گفت‌و‌گو حاصل می‌شود. انسانی که قدرت شنوایی بیشتری از قدرت گفتاری دارد، به بخش قائل توجهی از فضائل اخلاقی دست پیدا کرده است.

صالحی افزود: از منظر کارکرد‌های اجتماعی نیز گفت‌و‌گو مهم است و بخشی از همبستگی اجتماعی و کاهش تنش‌های اجتماعی در سطوح مختلف به گفت‌و‌گو بستگی دارد. یکی از مهارت‌های گفت‌و‌گو این است که یاد بگیریم چگونه سخن بگوییم. این مسابقات یکی از کار‌های مهم اخلاقی و فرهنگی روزگار ماست. امروز چنین بذری کاشته شده و احتیاج به مراقبت و رویش دارد که باید هر سال بهتر از سال گذشته برگزار شده و بتواند ثمربخش بوده و در مسیر رویش خود فرآوری داشته باشد.

وزیر ارشاد با بیان اینکه امروز به منطق گفت‌و‌گو بیش از هر روز نیازمندیم، اظهار کرد: امام رضا(ع) به عنوان امام گفت‌و‌گو شناخته می‌شوند. امام(ع) منطق گفت‌و‌گو را به عنوان یک سنت اصیل ایجاد کردند. کتاب الاحتجاج، میراثی بزرگ از گفت‌و‌گو‌های امام رضا(ع) است. آن امام همام به علت شرایط ویژه خود به امام گفت‌و‌گو معروف هستند. از آنجایی که ایران ما، ایران امام رضا(ع) است، انتظار می‌رود که صفات امام رضا(ع) و دیگر ائمه(ع) را دنبال کنیم. بیش از ۲۰ هزار سوال از امام رضا(ع) نقل شده است و منطق معرفتی و ادب گفت‌و‌گو در کلمات و مباحث امام رضا(ع) قابل توجه است. 

وی بیان کرد: در ادب گفت‌وگوی امام رضا(ع) نکته اول این است که عدم قطع سخن و حرف طرف مقابل بسیار مهم است. اگر عادت کنیم در منطق گفت‌و‌گو حرف دیگری را قطع نکنیم، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. نکته بعدی در ادب گفت‌وگوی امام رضا(ع) این است که وقتی ایشان مشاهده می‌کردند که طرف مقابل حرفی برای گفتن ندارد، محترمانه زاویه بحث را دگرگون می‌کردند که نشان از ادب والای ایشان دارد. گفت‌و‌گو برای‌ نابود کردن دیگری نیست بلکه برای تربیت افراد است. 

حفظ حرمت افراد در گفت‌وگو

وزیر ارشاد گفت: حرمت‌گذاری به طرف مقابل نیز اهمیت دارد؛ امام رضا(ع) وقتی مشاهده کردند که جمعیت به طرف مقابل مناظره خندیدند، به شدت با آنها برخورد کرده و به ایشان نشان دادند که باید احترام و حرمت افراد حفظ شود. امام رضا(ع) در یکی از مناظرات خود این‌گونه بیان می‌کنند که هر کسی حتی کسانی که سخن مخالف دین و مذهب دارد نیز می‌تواند به راحتی و بدون لکنت سخنان و حرف‌های خود را بیان کنند و پاسخ آنها را دریافت کنند. مناظرات امام رضا(ع) در تاریخ بی‌نظیر است. امام(ع) با آرامش و بدون سخت‌گیری پاسخ تمامی پرسشگران را می‌دادند.

وزیر ارشاد تصریح کرد: امام رضا(ع) در مناظرات خود به همگان آموختند که گفت‌و‌گو اگر با منطق و ادب همراه باشد، هیچ‌گونه خط قرمزی ندارد؛ لذا باید مسیر گفت‌و‌گو در ایران عزیز ما گسترده‌تر با منطق و ادب بیشتر و با خط قرمز‌های کمتر پیش برود. باید تجربه این مسابقات مناظره دانشجویان همواره در کشور ادامه پیدا کند؛ چراکه به مقوله گفت‌و‌گو در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی خود نیازمندیم.

در ادامه و با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس جهاددانشگاهی و سایر مسئولان حاضر در مراسم، از کتاب «برنده هر مناظره باش» رونمایی شد و از تلاش‌های باصولی، رئیس پیشین دانشگاه علم و فرهنگ در برگزاری مسابقات ملی مناظره دانشجویان تجلیل به عمل آمد.

یادآور می‌شود، در پایان سیزدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران تیم‌های سوفار از همدان، آوانگارد از گیلان، آیروس از خراسان رضوی به ترتیب به مقام‌های اول تا سوم این دوره از مسابقات دست پیدا کردند. همچنین، تیم اینساید متشکل از دانشجویان برخی از دانشگاه‌های کشور نیز به عنوان رتبه برتر بخش بین‌الملل این دوره از مسابقات معرفی شد.