واکنش امام حسین(ع) به درخواست بیعت یزید
امام حسین(ع) به هنگام ارائه پیشنهاد بیعت از سوی حاکم مدینه، آیه استرجاع «انا لله و انا الیه راجعون» را قرائت کردند. این آیه همانگونه که در ساختار قرآنی به کار رفته، به هنگام وقوع مصیبت خوانده می‌شود.
حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت ایام ماه محرم یادداشت‌هایی با محور «استنادات قرآنی امام حسین(ع)» تهیه و منتشر می‌کند که مشروح اولین قسمت را در ادامه می‌خوانیم.
در ایام ماه محرم امسال استنادات موجود در سخنان ارزشمند امام حسین(ع) به ویژه استنادات قرآنی ایشان بررسی و تحلیل می‌شود. بررسی همه استنادات سخنان حسین بن علی(ع) فراتر از ظرفیت این درس‌گفتارهاست.
در سلسله گفتار‌های پیش رو استنادات در بازه زمانی شش ماهه پایان عمر شریف آن حضرت یعنی از 15 رجب تا عصر روز دهم ماه محرم مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. منبع مورد استفاده و استناد این گفتار‌ها کتاب ارزشمند و معتبر فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع) یعنی ترجمه کتاب «موسوعه کلمات الامام الحسین علیه السلام» است.
برای بررسی و تحلیل استنادات قرآنی گاهی ناچار می‌شویم تا به رخداد و وقایع تاریخی مرتبط با استناد نیز اشاره‌ای داشته باشیم تا هم ارتباط میان متن و فرامتن برقرار شود و هم به فهم بهتر مخاطبان کمک کند. یکی از استنادات قرآنی معروف و مشهور و البته پرمعنا و مفهوم در کلام حسین بن علی(ع) استناد به بخشی از آیه ۱۵۶ سوره بقره است که برای همه مخاطبان آشناست.
برای بررسی و تحلیل این آیه ابتدا به اختصار وقایع تاریخی آن پرداخته می‌شود. معاویه به خلاف شیوه تعیین جانشین خلفای پیشین، فرزند خود را با وجود عدم صلاحیت‌های لازم به جانشینی خود تعیین کرد. (جانشینی در تشیع با توجه به مفهوم امامت فلسفه دیگری دارد) سپس، برای گرفتن بیعت او دست به اقداماتی زد. البته تعیین چنین جانشینی به ویژه در مدینه، شهر پیامبر (ص) با چالش‌هایی رو‌به‌رو شد.
پس از مرگ معاویه در نیمه رجب سال ۶۰ هجری، یزید نامه‌ای به حاکم وقت مدینه ولید بن عتبه نوشت و از او خواست تا از حسین بن علی(ع) و چند تن دیگر بیعت بگیرد. به هنگام ارائه پیشنهاد بیعت از سوی حاکم مدینه و مشاور او مروان بن‌حکم، امام حسین(ع)، آیه استرجاع «انا لله و انا الیه راجعون» را قرائت کردند.
این آیه همانگونه که در ساختار قرآنی به کار رفته، به هنگام وقوع مصیبت خوانده می‌شود. امام(ع) با قرائت این آیه، به نحو عالی به پیام ناخرسندی چنین انتخاب و پیامد‌های ناگواری آن اشاره کردند. سپس، جمله تاریخی و ماندگاری را بیان داشتند که با پذیرش چنین بیعت و تایید چنین خلیفه‌ای برای مسلمانان دیگر باید فاتحه اسلام را خواند و با اسلام خداحافظی کرد.
انتهای پیام
