حضور دو محور رجس و طهارت در طول تاریخ

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد؛ استاد دانشگاه تهران، 12 تیرماه در مراسم عزاداری مؤسسه فهیم در قم به بحث کنش‌های امام حسین(ع) در مکه پرداخت و گفت: امام حسین(ع) مدت 5 ماه در مکه مقیم بودند که طولانی‌ترین مدت زمان در طول حرکت ایشان محسوب می‌شود. ایشان وقتی از مدینه خارج شدند آیه شریفه «فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ ۖ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ» را قرائت فرمود و وقتی وارد مکه شدند آیه «وَلَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّی أَنْ يَهْدِيَنِی سَوَاءَ السَّبِيلِ» را قرائت کردند.

 

وی افزود: با سکونت امام(ع) و اطلاع مردم از حضور ایشان جمعیت بسیار زیادی متوجه امام(ع) شدند که مورخینی چون ابن کثیر و ... هم بر این نکته تاکید کرده‌اند. عبدالله بن زبیر هم برایش سخت بود که مردم اینگونه متوجه امام(ع) شدند و البته باز گاهی برای نماز به امام(ع) اقتدا هم می‌کرد؛ امام(ع) حدود پنج ماه جلسات متعدد داشتند، ولی از محتوای این مجالس خبری  در دست نیست با اینکه قطعا امام(ع) مطالب مفید و ارزشمندی را فرموده‌اند.

 

مهدوی‌راد با بیان اینکه امام حسین(ع) سیر سنت نبوی و علوی را در مکه ادامه دادند و بر آن تاکید فرمودند، اظهار کرد: در این جلسات امام(ع) حدیث غدیر و ثقلین و آیه رؤیا، حدیث کساء و روایت بسیار مهم و معنادار حسین منی و انا من حسین را تبیین فرموده است؛ آیه رؤیا، (وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِی أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ ۚ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا) که برخی از مفسران معاصر گفته‌اند، بدون روایت قابل فهم نیست، علامه طباطبایی با یک نگاه قرآن به قرآن گفته است، غیر از بنی‌امیه مصداق شجره ملعونه نمی‌تواند باشد؛ ایشان همه عناصر آیه مانند رؤیا (الرُّؤْيا ـ آیه ۲۷ سوره فتح) و شجره ملعونه را بحث و در نهایت نتیجه گرفته است که فقط بنی‌امیه مصداق آن است.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه فتنه برای مردم و هراسناکی دو ویژگی شجره ملعونه است و اینکه باید در آینده هم محقق شود، تصریح کرد: مهمترین نمونه جریان نفاق، امویان در دوران پیامبر اکرم(ص) و بعد از آن، مرکز فتنه بودند که حضرت علی(ع) فرمودند: الا فی الفتنه سقطوا. اگر نگاهی تاریخی به آیه رؤیا و تطهیر بیندازیم این دو آیه نقشه راه خواهند بود که البته باید برای فهم آن از روایات هم کمک بگیریم. این هم الهامی از کتاب بسیار مهم معالم الفتن سعید ایوب از فاضل‌ترین مستبصرین است که از مطالعات بین‌الادیانی به مباحث ائمه(ع) می‌پردازد.

 

وی با اشاره به کتاب معالم‌الفتن نوشته یکی از بزرگترین مستبصرین افزود: در این کتاب آمده است که براساس پیش‌بینی وحی، پیامبر(ص) دو مسیر و نقشه را برای آینده امت خود ترسیم کرده است؛ یکی دایره رجس و پلیدی و دایره طهارت(طهر) که هشدار می‌دهند، مردم باید در این دایره باشند؛ در دوره جاهلی وقتی قرارداد و حلفی می‌بستند می‌نوشتند که «انا منک و انت منی ...»؛ من در ادب و شعر جاهلی به معنای اتصال و همدلی و همگامی و ... معنا می‌کنند.

 

استاد دانشگاه تهران ادامه داد: وقتی سوره توبه نازل شد و قرار شد، ابوبکر آن را به مردم مناطق دیگر برساند و بر آنان قرائت کند، با اینکه بین پیامبر(ص) و او عهد بسته شده بود، وحی آمد که باید یا خودت یا کسی که مانند تو و عین تو  هست آن را به مردم برساند، لذا ابوبکر توسط پیامبر(ص) برگردانده شد و حضرت علی(ع) این ماموریت را بر عهده گرفتند. نویسنده معالم الفتن معتقد است که پیامبر(ص) هم گویی در آینه وحی آینده امت اسلامی را می‌دیدند که روایت حسین منی و انا من حسین(ع) را بیان فرمودند و البته در ادامه روایت لحمک من لحمی و دمک من دمی را هم دارد، یعنی پیامبر(ص) برای آینده تاریخ فرمودند هر کجا من هستم و ایستاده‌ام حسین(ع) هم ایستاده است. 

وی افزود: اگر کسی بخواهد مواضع و کنش‌های بین حق و باطل را ارزیابی کند و گمراه نشود باید ببیند حسین(ع) کجا ایستاده است و از او تبعیت کند؛ طه حسین می‌گوید حادثه کربلا، نقطه عطف جامعه اسلامی است و بعد از این واقعه جامعه اسلامی به شیعه و سنی طبقه‌بندی شد. لذا این دو آیه با روایت حسین منی بسیار مهم است.

 

مهدوی راد با بیان اینکه تفسیر و تبیین قرآن بر عهده پیامبر(ص) بوده است، اضافه کرد: همین پیامبر(ص) چندین ماه به جلوی منزل حضرت فاطمه(س) می‌رفتند و می‌فرمودند: السلام علیکم یا اهل البیت تا به مردم بفهمانند که اهل بیت(ع) اعضای این خانه هستند و مصداق آیه تطهیر، نه همه زنان پیامبر(ص). 

 

استاد دانشگاه تهران افزود: اگر این دو آیه کنار هم گذاشته شود نشان می‌دهد در فردای تاریخ یک دایره رجس و یک دایره طهر داریم و بنی‌امیه، محور رجس و پلیدی هستند و اهل بیت(ع) محور طهارت و پاکی و به تعبیر بسیاری از اندیشمندان اگر قیام امام حسین(ع) نبود، اسلام به طور کلی نابود شده و از بین رفته بود. 

وی افزود: در ذیل آیه رؤیا روایات گوناگونی وجود دارد؛ برخی از افاضل اهل سنت خواسته‌اند در مورد آن کج‌خوانی کنند از جمله اینکه گفته‌اند پیامبر(ص) در صبحگاهان ناراحت بود و از ایشان دلیل پرسیدند فرمودند که بنی‌امیه بر منبر من نشسته‌اند؛ ابن تیمیه گفته است که سوره مکی است و در مکه منبری وجود نداشت یعنی تلاش کرده است تا تفسیر نادرستی برداشت کند. 

 

استاد دانشگاه تهران بیان کرد: قرطبی که در بین مفسران اهل سنت در ملایی کم‌نظیر است، وقتی به روایات ذیل آیه اشاره می‌کند می‌گوید نمی‌توانیم از این تعداد زیاد روایت دست بکشیم و بگوییم بنی‌امیه مصداق این آیه نیستند، لذا گردن ابن عطیه می‌اندازد و می‌گوید شجره ملعونه بنی‌‌امیه باشد، ولی معاویه، عثمان و عمربن عبدالعزیز را مستثنی کنید که اتفاقا بدترین آنان هم هستند که چنین کاری بازی با حقیقت است.