ایجاد کریدور گردشگری خرم‌آباد تا همدان
قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با اشاره به ثبت جهانی محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد، پیشنهاد ایجاد کریدور گردشگری از خرم‌آباد تا همدان را مطرح کرد و گفت: ایران در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد.
به گزارش ایکنا به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نشست رسانه‌ای ثبت جهانی محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد، دوشنبه ۲۳ تیرماه با حضور استاندار لرستان، مقامات و مدیران وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد. این رویداد، گامی بزرگ در معرفی تاریخ و فرهنگ ایران به جهانیان و توسعه گردشگری پایدار در استان لرستان به‌شمار می‌رود.
علی دارابی، معاون میراث فرهنگی در این نشست گفت: ثبت جهانی این محوطه، آغاز راهی بزرگ برای حفاظت، مرمت و بهره‌برداری از این میراث ارزشمند است. با همکاری استاندار لرستان و مدیران استانی، برنامه‌ای جامع در حال تدوین است تا خرم‌آباد به یکی از قطب‌های برجسته گردشگری ایران و منطقه تبدیل شود.
وی افزود: ایران در میان ۱۰ کشور برتر دنیا قرار دارد. محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد، بیست‌ونهمین اثر جهانی ایران است. در سال آینده، علاوه بر حفظ سهمیه ثبت جهانی، پرونده‌های قلعه الموت و قلعه فلک‌الافلاک نیز ارائه خواهند شد.
دارابی همچنین از آماده‌سازی پرونده هنر آیینه‌کاری در معماری برای ثبت جهانی در حوزه میراث ناملموس در سال جاری خبر داد.
قائم‌مقام وزیر با تأکید بر قدمت بیش از ۶۰ هزارساله این محوطه بر اساس تأیید یونسکو، گفت: دیرینگی و ارزش فرهنگی این اثر، نشان‌دهنده اقتدار تاریخی ایران و نقش بی‌بدیل آن در شکل‌گیری تمدن بشری است. دره خرم‌آباد در مسیر مهاجرت انسان‌های اولیه از آفریقا به اروپا قرار داشته و از نظر اسناد، قدمتی بین ۶۳ تا ۶۵ هزار سال دارد.
دارابی با اشاره به اهمیت سیاسی این ثبت جهانی افزود: این دستاورد در شرایطی حاصل شد که استان لرستان در طول جنگ ۱۲ روزه مورد حملات متعدد رژیم صهیونیستی قرار گرفت. با این حال، این اثر با اقتدار در یونسکو ثبت شد. هدف ما تبدیل این محوطه به قطب گردشگری و ایجاد کریدور گردشگری از خرم‌آباد تا همدان است.
وی با گرامیداشت یاد شهدا، اظهار کرد: شهید آیت‌الله رئیسی در سفر به لرستان از این محوطه و قلعه فلک‌الافلاک بازدید و دستورات لازم را صادر کردند. همچنین، شهید حسین سلامی، فرمانده پیشین سپاه، دستور واگذاری قلعه فلک‌الافلاک را صادر کرد.
دارابی با تأکید بر اینکه ثبت جهانی دره خرم‌آباد نتیجه تلاش جمعی و ملی است، افزود: از دولت، نیروهای نظامی، مسئولان استانی، پژوهشگران، باستان‌شناسان، رسانه‌ها و به‌ویژه مردم شریف لرستان که همواره حامی میراث فرهنگی بوده‌اند، قدردانی می‌کنیم. این هم‌افزایی و وحدت، راز موفقیت ایران در عرصه جهانی است.
وی در پایان بیان کرد: این دره به‌دلیل قرارگیری در مسیر مهاجرت انسان‌های اولیه از آفریقا به اروپا، از نظر فرهنگی و تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارد و ثبت آن، نشانه‌ای از نقش برجسته ایران در تمدن بشری است.
فرهاد عزیزی، مدیر پایگاه‌های میراث جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در این نشست اظهار کرد: ثبت جهانی دره خرم‌آباد، فرایندی پیچیده و فنی بود که در شرایط کنونی، اقدامی بی‌نظیر در حوزه ژئوپلیتیک کشور محسوب می‌شود. این دستاورد نشان‌دهنده توانایی ایران در تأثیرگذاری بر مناسبات جهانی است.
وی افزود: امیدواریم با همکاری مدیران استانی، پایگاه میراث جهانی دره خرم‌آباد تقویت شود تا حفاظت از آثار تاریخی غرب آسیا و ساماندهی قلعه فلک‌الافلاک به بهترین شکل انجام گیرد. قلعه فلک‌الافلاک به‌عنوان پایگاهی در تراز ملی، با اقدامات مؤثر در حوزه ساماندهی و روایتگری، نقش مهمی در معرفی تاریخ منطقه ایفا کرده است.
سید سعید شاهرخی، استاندار لرستان، ضمن تبریک به مردم ایران و به‌ویژه ساکنان دره تاریخی خرم‌آباد، گفت: ثبت جهانی این دره، افتخاری بزرگ برای ایران است که به دلیل پیشینه تاریخی بی‌نظیر و ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد آن به‌دست آمده است. قدمت این محوطه و جایگاه آن به‌عنوان یکی از نخستین زیستگاه‌های بشر هوشمند، توجه یونسکو را جلب کرده است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی لرستان افزود: استان لرستان بیش از ۵ هزار اثر تاریخی و طبیعی ارزشمند دارد که ۲۶۰۰ مورد آن ثبت ملی شده و ۱۴ اثر فاخر در دره خرم‌آباد قرار دارد. ثبت جهانی این دره، بیست‌ونهمین اثر ایران در فهرست یونسکو است.
شاهرخی با تأکید بر مسئولیت سنگین ناشی از ثبت جهانی، اظهار کرد: این دستاورد فرصت‌هایی برای ارتقای جایگاه علمی، اقتصادی و اجتماعی لرستان فراهم می‌کند. از ابتدای دولت چهاردهم، برنامه‌ریزی راهبردی برای تقویت زیرساخت‌های گردشگری آغاز شده است. بازسازی فرودگاه خرم‌آباد که از سال ۱۳۰۷ فعال بوده و در جنگ جهانی دوم نیز نقش داشته، با هزینه‌ای بیش از هزار میلیارد تومان انجام شده و اکنون به‌عنوان فرودگاهی بین‌المللی آماده خدمت‌رسانی است. همچنین، پروژه آزادراه بندر امام به اهواز و کمربندی غربی خرم‌آباد در حال اجرا هستند.
وی افزود: برای توسعه گردشگری، تسهیلاتی برای تکمیل هتل‌های نیمه‌تمام اختصاص یافته و برنامه‌هایی مانند برگزاری همایش‌ها و آموزش عمومی به شهروندان در دستور کار قرار دارد. همچنین، با جابجایی پادگان موجود در منطقه، تپه فلک‌الافلاک متحول خواهد شد.
احمد پاکتچی، سفیر ایران در یونسکو، در ارتباط تصویری زنده ضمن تبریک این موفقیت گفت: ثبت جهانی دره خرم‌آباد نتیجه ترکیبی از کار تخصصی باستان‌شناسی و دیپلماسی فرهنگی است. ایران از نظر توان کارشناسی در حوزه میراث فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی در جایگاه مطلوبی قرار دارد.
وی افزود: محوطه‌های تاریخی دره خرم‌آباد با قدمتی ۶۰ هزارساله، پیوستگی فرهنگی خود را حفظ کرده‌اند. سیاست توزیع آثار ثبت‌شده در سراسر کشور، وجهه بین‌المللی ایران را تقویت کرده و دره خرم‌آباد به‌عنوان فضایی برای همزیستی گونه‌های مختلف انسانی، زمینه‌ساز درک بهتر تاریخ بشریت است.
عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، با اشاره به اهمیت این ثبت جهانی اظهار کرد: ثبت دره خرم‌آباد به‌عنوان نخستین پرونده پارینه‌سنگی ایران در یونسکو، راه را برای توسعه گردشگری پایدار، جذب سرمایه‌گذاری، رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی هموار می‌کند. این محوطه با ۴۰۰ هکتار عرصه و ۷۰۰۰ هکتار حریم، شامل ۵ غار کلدر، قمری، گیلوران، یافته و کنجی و پناهگاه صخره‌ای گرارجنه، شواهدی از حضور انسان در بیش از ۶۳ هزار سال پیش را نشان می‌دهد.
وی افزود: دره خرم‌آباد یکی از مهم‌ترین نمونه‌های حیات انسانی در فلات ایران است و به‌عنوان حلقه اتصال سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا در مسیر مهاجرت انسان‌های اولیه شناخته می‌شود. کشف دندان نیش گوزنی با قدمت بیش از ۴۰ هزار سال در کاوش‌های سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹، که به‌عنوان گردنبند استفاده می‌شده، از نخستین شواهد استفاده بشر از زیورآلات است.
حسن‌پور ادامه داد: پرونده ثبت جهانی این دره از سال ۲۰۰۷ در فهرست موقت یونسکو قرار داشت و پس از ارسال به یونسکو در شهریور ۱۴۰۲ و بازدید میدانی در شهریور ۱۴۰۳، با رأی مثبت ایکوموس در خرداد ۱۴۰۴، سرانجام در ۲۰ تیر ۱۴۰۴ به ثبت جهانی رسید.
