«هلال زیتون» و مأموریت ادغام آموزش اسلامی و مدرن در کنیا + عکس

به گزارش ایکنا به نقل از الجزیره، در محله‌ای آرام در نایروبی، ساختمانی مدرن با رنگ‌های روشن به عنوان مدرسه بین‌المللی «هلال زیتون»( Olive Crescent) قرار دارد که طی چند سال، این مدرسه به یک بنای شاخص در صحنه آموزش اسلامی مدرن در کنیا، کشوری غیرعرب یا مسلمان، تبدیل شده است، اگرچه جمعیت قابل توجهی از مسلمانان در این کشور زندگی می‌کند.

این مدرسه که توسط مسئولان آن «ترکیبی از سنت و مدرنیته» توصیف شده است، به دنبال ارائه الگویی منحصر به فرد است که با ایجاد تعادل میان آموزش آکادمیک جهانی و هویت اسلامی در کشوری که والدین برای انتخاب مؤسسات آموزشی که بدون از بین‌بردن ریشه‌های فرهنگی و دینی، درهای آینده را به روی فرزندانشان باز می‌کنند، با یکدیگر رقابت دارند.

ایده افتتاح این مدرسه اسلامی با توجه به نیاز روزافزون خانواده‌های مسلمان در کنیا به ویژه نایروبی به یک مؤسسه آموزشی که به فرزندانشان آموزش معتبر بین‌المللی ارائه دهد، بدون اینکه آنها را از ریشه‌های دینی و فرهنگی جدا کند، مطرح شد.

بسیاری از والدین با دو انتخاب متضاد مواجه شدند یعنی یا مدارس اسلامی بومی را که بر مطالعات دینی و حفظ قرآن تمرکز دارند، اما گاهی اوقات فاقد عمق علمی لازم برای ورود به دانشگاه‌های بین‌المللی هستند، برای تحصیل فرزندانشان انتخاب می‌کردند یا مدارس بین‌المللی معتبر که برنامه درسی کاملاً غربی داشته و جای کمی برای هویت اسلامی باقی می‌گذارند؛ در چنین شرایطی پروژه «هلال زیتون» اجرا شد که تأکید کند که ترکیب این دو(آموزش قرآنی دینی همگام با مدرنیته) نه تنها ممکن، بلکه ضروری است.

شیخ سعید الراجی، مالک این مدرسه، در مورد اهمیت نام آن به الجزیره نت گفت که کلمه «زیتون» در قرآن کریم با «والتین والزیتون: سوگند به انجیر و زیتون» و در آیات دیگر ذکر شده است. کلمه «زیتون» معمولاً به معنای آرامش و اطمینان خاطر است، در حالی که هلال ماه نمادی از اسلام است، بنابراین ما خواستیم این دو را با هم ترکیب کنیم.

تعادل در آموزش

از همان ابتدا، این مدرسه چشم‌انداز روشنی داشت و بر آموزشی جامع و متعادل که دانش‌آموزان مسلمان و با اعتماد به نفس(مفتخر به هویت اسلامی) را تربیت کند که قادر به رقابت در هر کجای دنیا باشند، متمرکز بود. فلسفه آموزشی این بود که هویت با برتری ناسازگار نیست و قرآن می‌تواند در کنار فیزیک و شیمی در کلاس‌های درس حضور داشته باشد.

برنامه درسی مورد استفاده در مدرسه، برنامه درسی بریتانیاست که دانش‌آموزان مقاطع بالاتر را برای آزمون‌های «آی جی سی اس»(IGCSE)(گواهینامه عمومی بین‌المللی آموزش متوسطه مبتنی بر زبان انگلیسی) آماده می‌کند و در عین حال هر موضوع درسی، چه از طریق ادغام ارزش‌های دینی در متون آموزشی و چه از طریق فعالیت‌هایی که مفاهیم اخلاق و هویت را تقویت می‌کنند، دارای بُعد اسلامی است.

الراجی که یک کانادایی سومالیایی‌تبار است توضیح می‌دهد که انگیزه او برای تأسیس این مدرسه، پرورش نسلی با ارزش‌های اسلامی بوده است و این ارزش‌ها را با برنامه درسی کمبریج بریتانیا ترکیب می‌کند.

بازدیدکنندگان با ورود به مدرسه، تحت تأثیر هماهنگی بین سیستم و روحیه دوستانه آن قرار می‌گیرند. دانش‌آموزان، با لباس فرم، در راهروها به هم می‌رسند و قبل از اینکه در کلاس‌های درس بزرگ و مجهز به جدیدترین تجهیزات آموزشی قرار گیرند، به زبان عربی یا انگلیسی با هم احوالپرسی می‌کنند.

از زمان افتتاح هلال زیتون در سه سال پیش، این مدرسه تعداد زیادی از کودکان خانواده‌های مسلمان کنیایی و حتی برخی از کشورهای همسایه را به خود جذب کرده است که به دنبال آموزش بین‌المللی هستند که فرزندانشان را از دینشان دور نکند.

یکی از والدین گفت: «من این مدرسه را برای پسر و دخترم انتخاب کردم زیرا بین اخلاق اسلامی و تعالی علمی تعادل ایجاد می‌کند. من چیزی شبیه به آن را در نایروبی پیدا نکرده‌ام.» این دیدگاه تا حد زیادی نشان‌دهنده موفقیت مدرسه در ارائه چیزی است که بسیاری از والدین به دنبال آن هستند و آن را یک «معادله دشوار» می‌دانند.

خانم آفاق تیجانی، مدیر مدرسه، می‌گوید که این مدرسه علاوه بر آموزش  قرآن، معارف اسلامی و عربی متعهد به ارائه برنامه درسی کمبریج بریتانیا در ریاضیات، علوم و زبان انگلیسی است.

وی تأکید کرد که برخی از والدین به طور خاص این مدرسه را انتخاب می‌کنند تا فرزندانشان قرآن و عربی را در یک کشور غیرمسلمان یا غیرعرب آموزش ببینند.

تیجانی به الجزیره نت گفت که دانش‌آموزان ملزم به گذراندن آزمون‌های بین‌المللی در پایان کلاس‌های ششم، نهم و یازدهم هستند.

استعدادیابی با فعالیت‌های متنوع

آموزش در اینجا محدود به کتاب‌ها و دروس نیست. علاوه بر ریاضیات، علوم روز و زبان‌ها، فعالیت‌های فوق برنامه‌ای نیز وجود دارد که به دانش‌آموزان دامنه وسیع‌تری برای بروز استعدادهایشان می‌دهد. هنگامی که در مدرسه قدم می‌زنید، آیات، احادیث و اشعاری که ورودی هر کلاس را زینت داده‌اند، شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

شما در یک مدرسه بین‌المللی با برنامه درسی بریتانیایی هستید، اما تلاشی قدرتمندانه را برای تقویت و نهادینه‌کردن زبان عربی در میان دانش‌آموزان شاهد هستید.

خبرنگار الجزیره که هم‌زمان با نماز ظهر از این مدرسه بازدید کرده است، می‌گوید: بازدیدم از مدرسه با نماز ظهر هم‌زمان بود و مشاهده صف کشیدن دانش‌آموزان پسر و به دنبال آن دانش‌آموزان دختر برای اقامه نماز، انسان را تحت تأثیر قرار می‌داد.

در اینجا، آفاق تیجانی، مدیر مدرسه، اشاره می‌کند که ارزش‌های اسلامی هفتگی، مانند صداقت و امانتداری، وجود دارد که مدرسه سعی دارد آنها را در دانش‌آموزان، چه در طول کلاس و چه در فعالیت‌های فوق برنامه، تقویت کند. همچنین فوتبال و بسکتبال در زمین‌های بازی مدرسه برگزار می‌شود.

سالن‌هایی نیز برای حفظ قرآن اختصاص یافته است که در آنجا دانش‌آموزان حفظ خود را در «مرکز تنزیل» تحت نظارت معلمان متخصص ادامه می‌دهند. این ترکیب سرگرمی و یادگیری امور معنوی، محیط مدرسه متعادل‌تری را ایجاد و حس تعلق و آسایش روانی را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند؛ اما با این حال، چنین پروژه‌های بلندپروازانه‌ای بدون چالش نیستند.

هزینه‌هایی که برخی آن را بالا می‌دانند، می‌تواند برای بسیاری از خانواده‌های با درآمد متوسط ​​​​گران باشد. ترکیب یک برنامه درسی بین‌المللی با امکانات مدرن و کادر آموزشی واجد شرایط، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی دارد که در شهریه‌ها خود را نشان می‌دهد. علاوه بر این، حفظ سطح بالای کیفیت نیاز به آموزش مداوم معلمان و توسعه مداوم برنامه درسی دارد که بر مدیریت مدرسه فشار وارد می‌کند.

همگامی با پیشرفته‌ترین سیستم‌های جهانی

با این وجود، به نظر می‌رسد تجربه هلال زیتون شاهدی بر این مدعاست که آموزش اسلامی در کنیا قادر به توسعه و همگامی با پیشرفته‌ترین سیستم‌های جهانی است، بدون اینکه ارتباط خود را با ریشه‌های معنوی و فرهنگی مسلمانان از دست بدهد.

شیخ سعید الراجی، مالک مدرسه، از همکاری وزارت آموزش کنیا تمجید و تأکید می‌کند که این وزارتخانه در امور مدرسه دخالتی نمی‌کند، مگر در پیگیری سلامت دانش‌آموزان و پیشرفت روند آموزشی.

در سالن‌های این مدرسه، قرآن با علم همزیستی دارد و ارزش‌های بخشش و انضباط مطابق با استانداردهای بالای دانشگاهی آموزش داده می‌شود تا نسل‌های جدید تربیت شود که تصویر متفاوتی از مسلمان معاصر را ترسیم و او را فردی مفتخر به دین خود، پذیرای فرهنگ جهانی و قادر به رقابت در معتبرترین دانشگاه‌های جهان معرفی کند.

از این نظر، مدرسه هلال زیتون صرفاً یک مؤسسه آموزشی نیست؛ بلکه یک پروژه فرهنگی است که می‌خواهد آموزش اسلامی را در آفریقا بازتعریف کند و الگویی ارائه دهد که بتوان آن را در سایر شهرها و کشورهایی اجرا کرد که جوامع مسلمان آن‌ها، آرزوی آموزشی که عقل و معنویت، تمسک به هویت در عین پذیرش دیگران و آموزش محلی و جهانی را با هم ترکیب کند، دارند.

ترجمه گزارش: زهرا نوکانی