در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۶ مهر ۱۴۰۴)، مهلت 10 ساله قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، که همزمان با تصویب «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) آغاز شده بود، به پایان رسید و بر اساس مفاد این قطعنامه، تمامی محدودیتها و سازوکارهای مرتبط با برنامه هستهای ایران منقضی و فاقد اثر حقوقی شد، موضوعی که در بیانیه وزارت امور خارجه کشورمان و همچنین نامه اخیر سیدعباس عراقچی به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت بر آن تصریح شد.
مطابق بند ۸، هیچ نهادی از جمله دبیرکل سازمان ملل اختیار بازگرداندن یا اجرای مجدد قطعنامههای پیشین را ندارد. با این حال، در ۶ مهر ۱۴۰۴ کشورهای تروئیکای اروپایی با استناد به مکانیسم ماشه، اقدام به احیای تحریمهای سازمان ملل علیه ایران کردند؛ اقدامی که از سوی بسیاری از کشورها، از جمله ۱۲۱ عضو جنبش عدم تعهد در نشست اخیر پایتخت اوگاندا، مغایر با روح چندجانبهگرایی و مفاد صریح قطعنامه دانسته شد. این کشورها تأکید کردند که با انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، موضوع هستهای ایران باید از دستور کار شورای امنیت خارج و همانند سایر کشورهای فاقد سلاح هستهای، در چارچوب معاهده منع اشاعه مورد ارزیابی قرار گیرد.
در این راستا، عباس مقتدایی، نایب رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با ایکنا درباره انقضای این قطعنامه و پایان رسمی محدودیتهای برجام، ضمن اشاره به ابعاد حقوقی و سیاسی این مسئله، گفت: در بیانیه رسمی وزارت امور خارجه و نامه وزیر امور خارجه، پایان انقضای قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و محدودیتهای پیشبینیشده در مورد برنامه هستهای ایران، نیز رسماً به دبیرکل سازمان ملل اعلام شده است.
وی با تأکید بر اینکه اکنون سازمان ملل در آزمونی مهم قرار دارد، افزود: این آزمون نشان خواهد داد آیا این نهاد بینالمللی زیر سلطهگری و زورگویی آمریکا و سه کشور غربی قرار دارد یا عدالت و حقوق بینالملل را مبنای عمل خود میداند.
مقتدایی اظهار کرد: امروز بیش از ۱۳۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد از موضع ایران حمایت کرده و آن را مبنای رفتار خود قرار دادهاند و به صورت رسمی بیانیهای را به نفع عدالت و ایران امضا کردند. این موضعگیری نشان میدهد که جهان، حقانیت دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران را پذیرفته و تنها چند کشور غربی با تکیه بر زور و نفوذ سیاسی، تلاش دارند خواست خود را به سازمان ملل تحمیل کنند.
این نماینده مجلس با تأکید بر اینکه سازمان ملل باید از هویت، ذات، وظایف و رسالت خود حراست و صیانت کند، ادامه داد: اگر چه در سالهای گذشته، آمریکا همواره در پی اعمال نفوذ به انحای مختلف بوده و صرفا چند کشور غربی به دنبال زورگویی و اعمال خواست خود به ایران و جهان هستند اما امروز شرایط متفاوت است.
وی با اشاره به ایستادگی امروز بسیاری از کشورها در برابر نظام سلطه، تصریح کرد: از نظر حقوق بینالملل حرف جمهوری اسلامی ایران دارای پشتیبانیهای جدی حقوقی است و اعمال نفوذ سه کشور اروپایی، اتحادیه اروپا و آمریکا مبتنی بر رویکردهایی است که اصطلاحا نظام سلطه نامیده میشوند.
مقتدایی در پاسخ به این سؤال که چه میزان میتوان با دیپلماسی فعال کشورهای متحد و همنظر را برای تبادلات اقتصادی، بیتوجه به تحریمها و فشارهای غرب، ترغیب و تشویق کرد، گفت: فشار بر کشورها برای اعمال تحریم ایران، سابقه قبلی نیز دارد و عملا چند دهه است که این رخداد در حال انجام است.
نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بیان کرد: در این مقطع خاص و با توجه به شرایطی که پدید آمده است و چندجانبهگرایی که در جهان طرفداران زیادی بین دولتها دارد، آنچه که در عمل با توجه به شرایط جهانی رخ خواهد داد به گونهای است که ایران میتواند همچون گذشته موضوع تحریمها و آثار آن را تا حد زیادی به حاشیه ببرد.
مقتدایی در پاسخ به پرسشی درباره نقش مجلس و دیپلماسی پارلمانی در زمینه جلب نظر دولتها به همکاری با ایران در وضعیت تحریم، اظهار کرد: اکنون جمهوری اسلامی ایران و قوای مختلف کشور ظرفیتهای خود را به کار گرفتهاند، به گونهای که قوای سهگانه در این مقطع، هماهنگ و فعال هستند.
وی در پایان به اشاره به دیپلماسی فعال وزارت امور خارجه اظهار کرد: وزارت امورخارجه با بهرهگیری از ظرفیتها و ابزارهای دیپلماتیک، در حال اقدام است. همچنین مجلس شورای اسلامی با بهرهگیری از انواع ابزارهایی که در اختیار دارد از جمله دیپلماسی پارلمانی و نیز از طریق ارتباطات و مراودات کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، برای احقاق حقوق ایران در بالاترین سطح اقدام میکند. همچنین در راستای تبیین ابعاد حقوقی و سیاسی پایان برجام و مقابله با ادعای احیای قطعنامههای پیشین، تلاش خواهد کرد.
گفتوگو از سمیرا انصاری
انتهای پیام