شهید مدرس؛ الگوی ماندگار نمایندگی مردم در تاریخ ایران

۱۰ آذر؛ روز مجلس، نه‌تنها یادآور مجاهدت‌ها و آزادگی اندیشمند برجسته تاریخ معاصر، شهید آیت‌الله سیدحسن مدرس است، بلکه نمادی از پیوند اندیشه دینی با مسئولیت سیاسی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید. این روز فرصتی است برای تأمل در نقش سرنوشت‌ساز مجلس به‌عنوان تجلی اراده ملت و سنگ‌بنای قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی.

گرامیداشت این مناسبت، یادآور میراث گران‌بهایی است که از مدرس و نهضت انقلاب اسلامی به یادگار مانده؛ میراثی که بر استقلال، عدالت‌خواهی، مقاومت در برابر سلطه‌طلبی و پایبندی به ارزش‌های الهی تأکید دارد و مسیر حرکت مجلس را در جهت صیانت از حقوق مردم و تقویت بنیان‌های کشور روشن می‌سازد.

جمهوریت یک امر و نگاه تشریفاتی نیست

در این راستا مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با ایکنا در پاسخ به این پرسش که مجلس چه جایگاهی در اداره کشور دارد که آن را نهادی در رأس امور و عصاره فضایل ملت می‌نامند، اظهار کرد: جمهوری اسلامی بر اساس مبانی ایرانی ـ اسلامی و با پشتوانه مردم توسط حضرت امام (ره) بنا گذاشته شد. این ساختار نه تصنعی بود و نه صرفاً شعاری. حضرت امام (ره) واقعاً به رأی و نظر مردم اعتقاد داشتند. همان روزی که بیش از ۹۹ درصد مردم به جمهوری اسلامی رأی دادند، این نشان‌دهنده پذیرش مردمی دیدگاه امام راحل بود. حتی اگر آن روز به رأی گذاشته نمی‌شد، باز هم مردم موافق بودند، چون این انقلاب توسط خود مردم و به‌صورت ایدئولوژیک پایه‌گذاری شد، نه نظامی.

وی افزود: حضرت امام (ره) عنوان جمهوری اسلامی و نوع حکمرانی که جمهوری اسلامی باشد را به رأی مردم گذاشتند و واقعاً به آن اعتقاد داشتند. نمونه روشن آن ماجرای رأی مردم به بنی‌صدر است؛ با وجود اینکه بعد‌ها خیانت او مشخص شد اما امام(ره) هیچ‌گاه رأی مردم را نادیده نگرفتند. امروز نیز همین نگاه پابرجاست. حضرت امام (ره) و پس از ایشان رهبر معظم انقلاب معتقد بوده‌اند که جمهوریت یک امر و نگاه تشریفاتی نیست.

یوسفی با مقایسه انقلاب اسلامی و سایر انقلاب‌های جهان، اظهار کرد: در بسیاری از انقلاب‌های دنیا مانند فرانسه، پس از مدتی انقلاب‌ها به انحراف رفتند و به‌جای اینکه مردم، تصمیم‌گیر باشند، گروه‌هایی خاص مسیر را تعیین کردند. حتی در آمریکا رأی الکترال، یعنی رأی غیرمستقیم، گاهی برخلاف رأی مستقیم مردم نتیجه را رقم می‌زند اما در جمهوری اسلامی، رأی مردم مبناست.

شهید مدرس نمونه بارز نماینده واقعی مردم بود

این نماینده مجلس ادامه داد: حضرت امام (ره) فرمودند مجلس در رأس امور است؛ چرا؟ چون نمایندگان از همه نقاط کشور، از یک روستای دورافتاده تا مرکز کشور، نماینده مردم هستند. هیچ‌کس نماینده فرمایشی نیست. ممکن است عملکرد یا توانایی‌ها متفاوت باشد اما اصل انتخاب، مردمی است. در انتخابات‌های قبل از انقلاب، بسیاری از موارد فرمایشی بود. بعضا انتقادهایی به نحوه برگزاری انتخابات است اما امروز نمایندگان واقعی مردم در مجلس حضور دارند و یعنی نمایندگان عصاره نظر مردم هستند که در مجلس حضور دارند. 

وی با اشاره به جایگاه تاریخی مجلس در تاریخ سیاسی ایران گفت: شهید مدرس نمونه بارز نماینده واقعی مردم بود؛ کسی که زر و زور نتوانست او را تطمیع کند. ما باید از این جنس نماینده بیشتر داشته باشیم. در این صورت، عقل جمعی و خرد جمعی در مجلس به پختگی تصمیم‌گیری کمک خواهد کرد.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، با اشاره به لزوم ارتقای رفتار حرفه‌ای و مسئولیت‌پذیری نمایندگان، اظهار کرد: در مجلس ممکن است اشتباهاتی رخ دهد و تصمیمات اشتباه چه در تصویب قوانین، چه در بررسی طرح‌ها و لوایح و حتی در رأی اعتماد گرفته شود اما مهم این است که عقل جمعی، اگر همراه با سلامت نفس، حریت، عدم وابستگی و کنار گذاشتن نگاه‌های منطقه‌ای باشد، می‌تواند مجلس را در مسیر درست قرار دهد؛ همان مسیری که حضرت امام (ره) و شهید مدرس برای آن ترسیم کردند.

جایگاه تاریخی شهید مدرس

نماینده اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس با اشاره به جایگاه تاریخی شهید مدرس گفت: شهید مدرس در زمان خود مظلوم بود و تنها ایستاد اما بعدها تاریخ حقانیت، شجاعت و ایستادگی او را تأیید کرد. این واقعیت الگویی است برای نماینده مجلس که باید در کنار مردم بایستد، از جنس مردم باشد و جایگاهی را که مردم به او داده‌اند امانت بداند.

یوسفی با تأکید بر اینکه غلبه نگاه‌های محلی و بخشی بر نگاه ملی، نباید نماینده را از وظایف کلان خود دور کند، افزود: مجلس نسبی است؛ گاهی نماینده‌ای به جای پیگیری مسائل ملی، بیشتر دنبال موضوعات منطقه‌ای می‌رود و حتی ممکن است در صحن یا کمیسیون به دلیل همین پیگیری مسائل محلی و منطقه‌ای حضور نداشته باشد.

این عضو کمیسیون عمران با اشاره به اهمیت شفافیت در مجلس گفت: یکی از موضوعاتی که از مجلس گذشته پیگیری کردیم بحث شفافیت است تا مردم بتوانند نماینده را قضاوت کنند. اکثریت نمایندگان دلسوز هستند اما آن تعداد اندک که صحن علنی را رها می‌کنند حتی به دلیل پیگیری مشکلات حوزه انتخابیه، در واقع به وظیفه اصلی خود عمل نمی‌کنند.

یوسفی تصریح کرد: در کمیسیون‌های تخصصی و صحن علنی، با یک رأی ممکن است سرنوشت ۸۵ میلیون ایرانی تعیین شود. اگر نماینده در آن روز حضور نداشته باشد و در حوزه انتخابیه باشد، یعنی وظیفه‌اش را انجام نداده است. این پختگی در میان مردم وجود دارد اما اصحاب رسانه باید کمک کنند این آگاهی و مطالبه‌گری بیشتر شود.

رواج برخی وعده‌های غیرواقعی در انتخابات

نماینده اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به رواج برخی وعده‌های غیرواقعی در انتخابات، اظهار کرد: برخی نامزد‌ها وعده‌هایی می‌دهند که هیچ پایه واقعی ندارد؛ مانند وعده استخدام یا دادن پست. به طور نمونه، شخصی که خودش نیز سابقه نمایندگی داشت در حوزه انتخابیه‌ای با سه یا چهار شهرستان، به بیش از ۴۶ نفر قول داده بود که فرماندارشان می‌کند. مگر چنین ظرفیتی وجود دارد؟ یا اینکه یک نامزد به ده‌ها هزار نفر قول استخدام می‌دهد؛ این در حالی است که بحران بیکاری جدی است و جوانان شرمنده ما هستند.

وی افزود: حل مشکل بیکاری با این وعده‌های غیرواقعی ممکن نیست. مجلس باید در حوزه قانون‌گذاری برای حمایت از کسب‌وکار‌های بخش خصوصی، تولید، ارائه تسهیلات و وام‌های زودبازده اقدام کند، نه اینکه یک نماینده یا نامزد فریب‌کارانه وعده استخدام‌های غیرممکن بدهد.

یوسفی با اشاره به چالش‌های اجرایی کشور گفت: امروز تفکیک قوا دچار اختلال در اجراست. در برخی مراسم‌ها برای افتتاح پروژه‌ها صف جلو پر از مسئولان اجرایی است اما زمانی که باید در کنار مردم باشند یا در روستا‌ها و شهرستان‌ها مشکلات را حل کنند، کسی حضور ندارد و فقط نماینده می‌ماند. مردم از آلایندگی خوزستان، قطعی برق و عدم اجرای قانون هوای پاک گلایه دارند و این گلایه‌ها درست است اما وقتی استاندار، وزیر یا مدیر اجرایی تصمیم نمی‌گیرد، این بر عهده نماینده نیست. اگر مسئولی توانایی ندارد، باید صادقانه اعلام شود.

دوقطبی‌سازان دلسوز منافع ملی نیستند

وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به تأکیدات چند باره رهبر معظم انقلاب بر حفظ وحدت، مجلس چگونه و با چه اقدماتی می‌تواند در تقویت وحدت ملی ایفای نقش کند و وارد دوقطبی‌سازی‌های کاذب نشود، ادامه داد: موفقیت رئیس‌جمهور، موفقیت همه ارکان نظام است. هر کسی بخواهد به دوقطبی می‌دمد باید در دلسوزی او برای منافع ملی باید شک کرد.

این نماینده با تأکید بر ضرورت اصلاح مدیریتی گفت: موضوعات معیشتی امروز نگرانی اصلی مردم است و سفره مردم کوچک شده است. وقتی برخی وزرا بعد از یک سال و نیم نتوانستند وظایف ملی یا استانی خود را انجام دهند، طبیعی است که رئیس‌جمهور با مشورت اقدام به تغییر آنها کند. این در جهان سیاست امر طبیعی است.

همراهی جدی مجلس با دولت

وی همراهی مجلس با دولت را جدی دانست و توضیح داد: مجلس بیش از دو سوم آرا را برای لایحه اصلاح قانون بودجه دولت داد؛ یعنی همراهی کامل وجود دارد. همچنین یکی از بی‌سابقه‌ترین رأی‌های اعتماد به کابینه همین دولت داده شد. البته من به برخی وزرا به دلیل نگرانی رأی ندادم اما مجلس در کل همراه است.

یوسفی در پایان هشدار داد: اینکه امروز مشکلات معیشتی وجود دارد به این معنا نیست که نمایندگان از حق سؤال و استیضاح استفاده نکنند؛ اتفاقاً این ابزار‌ها در راستای موفقیت دولت است تا عملکرد مدیران ناکارآمد اصلاح شود.