خدمات غیر ریالی و غیر مستقیم مؤثرتر از کالابرگ است

عزت‌الله یوسفیان‌ملا، کارشناس اقتصادی و نماینده سابق مجلس، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره افزایش مبلغ کالابرگ الکترونیک برای سه دهک پایین جامعه اظهار کرد: این اقدام در اصل مثبت است اما تا زمانی که مشکلات اساسی مانند ضعف در شناسایی دهک‌ها، نبود مقدمات کارشناسی و کنترل‌نشدن تورم حل نشود، نمی‌تواند اثر واقعی و پایدار بر زندگی مردم داشته باشد.

وی با اشاره به اعلام وزیر تعاون درباره افزایش مبلغ کالابرگ به 620 هزار تومان برای سه دهک اول گفت: اصل افزایش مبلغ را نمی‌توان نفی کرد و چنین اقدامی می‌تواند مفید باشد، اما این حمایت زمانی اثرگذار خواهد بود که سایر شرایط لازم نیز همراه آن فراهم شود. آنچه اکنون محل نگرانی است، نبود شناسایی دقیق خانوارها و ضعف ساختاری در نظام اطلاعات اقتصادی است؛ موضوعی که حتی مسئولان مرتبط نیز به آن اذعان دارند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه «شناسایی دهک‌ها آن‌طور که باید و شاید انجام نشده»، توضیح داد: بسیاری از خانواده‌ها به درستی رصد نشده‌اند، برخی ناگهان حذف شده‌اند و برخی با وجود وضعیت مالی مناسب همچنان در لیست باقی مانده‌اند. این وضعیت ناشی از فقر در تدارک مقدمات و نبود برنامه‌ریزی دقیق است و همین موضوع اجرای هر نوع حمایت معیشتی مانند کالابرگ را با اختلال مواجه می‌کند.

یوسفیان در ادامه با اشاره به اینکه افزایش اخیر قیمت بنزین نیز بدون فراهم کردن مقدمات لازم انجام شد، گفت: رئیس‌جمهور در دوران انتخابات گفته بود که هیچ تصمیمی بدون اطلاع مردم اتخاذ نمی‌کند، اما برای اجرای چنین تصمیم مهمی باید نظرسنجی، گفت‌وگو با مردم و آماده‌سازی افکار عمومی انجام می‌شد. میان دولت، مجلس و حتی مردم هماهنگی لازم ایجاد نشده و همین ناهماهنگی در سیاست‌های حمایتی نیز دیده می‌شود.

ضرورت در نظر گرفتن واقعیت‌های اقتصادی

این نماینده پیشین مجلس با بیان اینکه «اقدامات حمایتی باید با واقعیات اقتصادی سنجیده شود»، اظهار کرد: دولت مبلغ کالابرگ را افزایش می‌دهد، اما هم‌زمان قیمت کالاها به‌سرعت بالاتر می‌رود و قدرت خرید مردم عملاً ثابت نمی‌ماند. اگر دولت تنها مبلغی اضافه کند و هم‌زمان تورم کنترل نشود، مردم احساس بهبود واقعی در معیشت خود نخواهند کرد.

یوسفیان‌ملا تأکید کرد: در شرایط فعلی، «خدمات غیرریالی» و حمایت‌های غیرمستقیم به مراتب اثرگذارتر از افزایش صرفِ مبلغ کالابرگ است.

وی با اشاره به نمونه‌هایی از تجربه کشورهای مختلف، گفت: در بسیاری از کشورها، حمایت‌ها صرفاً پولی نیست و تلاش می‌شود از مسیر ارائه خدمات، کاهش هزینه‌های جانبی و ایجاد امنیت اقتصادی، فشار معیشتی مردم کاهش یابد.

تأثیر مستقیم قیمت سوخت بر کل اقتصاد کشور

وی با اشاره به تأثیر مستقیم قیمت سوخت بر کل اقتصاد کشور تصریح کرد: در ایران تقریباً همه اجزای اقتصاد به سوخت وابسته است؛ از رفت‌وآمد کارگران گرفته تا حمل‌ونقل کالا و فعالیت‌ کسب‌وکارها. بنابراین افزایش قیمت سوخت - اگر منطقی باشد - به‌سرعت در قیمت کالاها اثر می‌گذارد و اثر مثبت هرگونه افزایش مبلغ کالابرگ را از بین می‌برد. کارگری که صبح از خانه بیرون می‌رود، با اتوبوسی مواجه می‌شود که کرایه‌اش افزایش یافته، مغازه‌دار با هزینه حمل‌ونقل بیشتری روبه‌رو می‌شود و در نهایت همه این‌ها به گرانی کالا منجر می‌شود.

افزایش کالابرگ زمانی اثر دارد که تورم مهار شود

یوسفیان‌ملا با اشاره به اینکه «افزایش کالابرگ زمانی اثر دارد که تورم مهار شود»، توضیح داد: اگر قرار باشد دولت فقط پول تزریق کند و هم‌زمان اسکناسِ بدون پشتوانه چاپ شود، نتیجه آن چیزی جز تورم مضاعف نخواهد بود. مردم می‌گویند اگر دولت به دنبال واقعی‌سازی قیمت‌هاست، باید دستمزدها را نیز واقعی کند، وگرنه افزایش قیمت‌ها بدون افزایش مناسب درآمد، فشار معیشتی را تشدید می‌کند.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: نباید کارفرما و کارگر را مقابل هم قرار داد. دولت باید ضلع سوم این مثلث باشد و سهم خود را برای حمایت از تولید و نیروی کار ایفا کند تا افزایش دستمزد موجب تورم نشود و فشار آن به تولیدکننده منتقل نگردد.

پیش‌شرط واقعی‌سازی قیمت‌ها

یوسفیان‌ملا در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه «واقعی‌سازی قیمت‌ها بحث درستی است اما اجرای آن باید با عقلانیت و احتیاط همراه باشد»، تأکید کرد: در ایران هر تغییر قیمتی - خصوصاً در حوزه انرژی - می‌تواند تبعات گسترده داشته باشد افزایش بی‌محابای قیمت سوخت موجی از گرانی را به‌دنبال دارد که با چند برابر شدن کالابرگ هم نمی‌توان اثر آن را خنثی کرد.

وی افزود: مردم انتظار دارند مسئولان در جایگاه خود بایستند و از همان جایگاه پاسخ‌گو باشند. دولت نمی‌تواند از یک سو تصمیم‌گیر باشد و از سوی دیگر، در مقام منتقد ظاهر شود؛ چراکه این دوگانگی برای مردم قابل‌قبول نیست.

یوسفیان‌ملا در پایان افزایش مبلغ کالابرگ را به شرط کنترل تورم و نوسانات قیمت کالاها، اقدامی مثبت خواند و گفت: اثرگذاری کالابرگ نه به مبلغ آن، بلکه به ثبات اقتصادی، شفافیت در شناسایی دهک‌ها و هماهنگی میان دولت، مجلس و مردم وابسته است. تا زمانی که تورم مهار نشود، افزایش مبلغ کالابرگ - به میزان چند برابر - تنها می‌تواند در کوتاه‌مدت به مردم کمک کند و در بلندمدت اثر پایدار و واقعی نخواهد داشت.