اعمال ماه رجب؛ مخاطب سروش أین‌الرجبیون باشیم

به گزارش ایکنا، از فردا دوشنبه اول دی، ماه شریف رجب آغاز می‌شود. ماهی که رسول خدا(ص) در خصوص آن فرمودند: رجب ماه خداست، شعبان ماه من است و رمضان ماه امت من است. در حدیثی دیگر رسول خدا(ص) در فضیلت این ماه فرمودند: «رَجَبٌ شَهرُ اللّه ِ الأصَبُّ یَصُبُّ اللّه ُ فِیهِ الرَّحمَةَ عَلى عِبادِهِ؛ رجب، ماه خداست؛ در این ماه رحمت خود را بربندگانش فرو مى ریزد.»(عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏۲، ص۷۱)

ابن‌عباس نقل می‌کند: هنگامی که ماه رجب فرا می‌رسید رسول خدا(ص) مسلمانان را دور خود جمع مى‌کردند و برایشان خطبه مى‌خواند و مى‌فرمودند: اى مسلمانان، ماه بزرگ و مبارکى بر شما سایه افکنده است؛ این ماه، ماه فرو ریزنده است. خداوند در این ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو مى‌ریزد، مگر آنکه بنده‌اى مشرک یا پدید آورنده بدعتى در اسلام باشد. أَیُّهَا الْمُسْلِمُونَ قَدْ أَظَلَّکُمْ شَهْرٌ عَظِیمٌ مُبَارَکٌ وَ هُوَ شَهْرُ الْأَصَبِّ یَصُبُّ فِیهِ الرَّحْمَةَ عَلَى مَنْ عَبَدَهُ إِلَّا عَبْداً مُشْرِکاً أَوْ مُظْهِرَ بِدْعَةٍ فِی الْإِسْلَامِ».

رعایت‌کنندگان حرمت ماه رجب و عاملین به اعمال آن را «رجبیّون» نامند. همانا که در قیامت فرشته‌ای ندا می‌دهد: «أین الرّجبیّون»، کجایند افرادی که ماه رجب را محترم شمرده و اعمالی از آن را انجام داده‌اند.

دعاهای شب اول ماه رجب

مستحب است هنگام رؤیت هلال ماه رجب این دعا خوانده شود: «اللّهُمَّ بارِکْ لَنا فِی رَجَبٍ وَ شَعْبانَ، وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَ أَعِنَّا عَلَی الصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ حِفْظِ اللِّسانِ، وَ غَضِّ الْبَصَرِ، وَ لا تَجْعَلْ حَظِّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ» (لإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحدیثة)، ج‌۳، ص: ۱۷۳) و همچنین مستحب است انسان بعد از نماز عشا بگوید: اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ مَلِیکٌ، وَ أَنَّکَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ مُقْتَدِرٌ، وَ أَنَّکَ ما تَشاءُ مِنْ أَمْرٍ یَکُونُ، اللّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّ الرَّحْمَةِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَی اللَّهِ رَبِّی وَ رَبِّکَ‌ لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتِی، اللّهُمَّ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ، وَ بِالأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ أَنْجِحْ طَلِبَتِی، (الإقبال بالأعمال الحسنة» (ط - الحدیثة)، ج‌۳، ص: ۱۷۵) و سپس حاجات خود را از خداوند درخواست کند. همچنین خواندن دعای «یا من ارجوه لکل خیر...» در روز‌ها و شب‌های این ماه سفارش شده است.

غسل

نبی مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: هر کس ماه رجب را درک کند و اول و وسط و آخر آن ماه را غسل کند، از گناهان خود پاک می‌شود مانند روزى که از مادر متولد شده است.

زیارت امام حسین(ع) و اقامه نماز مخصوص شب اول ماه رجب که در آن بعد از نماز مغرب ۲۰ رکعت، یعنی ۱۰ تا نماز دو رکعتی خوانده می‌شود نیز از دیگر اعمال توصیه شده شب اول ماه رجب است. همچنین مستحب است بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز خوانده شود که در رکعت اول حمد، یک مرتبه سوره «انشراح» و سه مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم حمد، یک مرتبه سوره «انشراح»، یک مرتبه سوره توحید و ناس و فلق خوانده شود. بعد از نماز نیز 30 مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللهُ گفته و 30 مرتبه صلوات بفرستیم تا خداوند گناهان ما را بیامرزد مانند روزى که از مادر متولد شده‌ایم.

شب زنده‌داری

نخستین شب ماه رجب از چهار شبی است که استحباب احیا در آن تأکید شده است. 

اعمال روز اول ماه رجب

روزه: روایت شده که حضرت نوح(ع) در این روز به کشتى سوار شد و به کسانى که همراه او بودند امر فرمود روزه بگیرند که هر کس این روز را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال از او دور شود.

غسل و زیارت امام حسین(ع) نیز از دیگر اعمال توصیه شده این روز است. از امام جعفر صادق علیه‌السلام روایت شده است که هر کس امام حسین(ع) را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد. (کسی که توانایی زیارت مرقد شریف حضرت سیدالشهدا (ع) را ندارد؛ هر جایی که باشد دست بر سینه بگذارد و سه مرتیه بگوید: صلی الله علیک یا اباعبدالله تا در زمره زائران حضرتش قرار گیرد. ان‌شاءالله)

لااله الالله، استغفرالله و صلوات اذکاری هستند که بیان آنها در روزهای این ماه شریف توصیه شده است.

اعمال مشترک تمامی روزهای ماه رجب

در تمام روزهای ماه رجب اعمال زیر را می‌توان انجام داد: در تمام ماه رجب، این دعا را بخوانید: یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة؛ مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ اللّهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ؛ وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.

همچنین پیامبر(ص) فرمودند: هر شخصی در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در آخر صدقه‌ای کنار بگذارد، خداوند مغفرت و رحمت و مغفرت در کارش نصیب می‌کند و هر کسی ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد؛ و نیز فرموده‌اند: هر شخصی هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» در ماه رجب بگوید، حسنات و ثواب فراوانی از سوی خداوند بر او نوشته می‌شود.

در روایات نقل‌شده است: هر کسی در ماه رجب، در زمان صبح، ۷۰ مرتبه و شب ۷۰ مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و بعد از آن دستان خود را بلند کرده و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ چنانچه در همان ماه رجب بمیرد، رضایت و خشنودی خداوند از آن او خواهد بود.

در روایت دیگر نقل شده است که در طول این ماه هزار مرتبه بگویید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان و رحیم آمرزشش را برایتان نشان دهد.

سید بن طاووس در اقبال فضیلت زیادی برای خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل کرده است. از رسول خدا(ص) در روایتی آمده است که آن حضرت فرمود: هر که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند(هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیة الکرسی» بخواند و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه «قل هو الله احد»، قبل از اینکه بمیرد خود را در بهشت نظاره می‌کند و یا حتی کسی دیگر جای او را در بهشت می‌بیند و برای او تعریف می‌کند.

ثواب روزه گرفتن در ماه رجب

پیامبر(ص) فرمودند هر کس یک روز از ماه رجب روزه بدارد مستوجب خشنودی بزرگ خدا شود و غضب الهی از او دور شود، دری از درهای جهنم به روی او بسته شود. امام موسی کاظم(ع) فرمودند «هر کس یک روز از این ماه روزه بگیرد آتش جهنم یک ساله راه از او دور شود»؛ هم‌چنین فرمودند: «هر کس سه روز از این ماه روزه دارد بهشت بر او واجب شود»؛ پیامبر اکرم‌(ص) فرمودند «هر کس سه روز از این ماه (منظور ماه رجب و سایر ماه‌های حرام) را روزه بدارد حق تعالی برای او ثواب ۹۰۰ سال عبادت بنویسد».

امام صادق‌(ع) فرمودند: «هر کس یک روز آخر این ماه را روزه بدارد بر پل صراط به آسانی بگذرد»؛ همچنین فرمودند: «هر کس سه روز آخر این ماه را روزه بدارد ایمن گردد از ترس بزرگ روز قیامت و از شدت‌ها و هول‌های آن روز و برات بیزاری از آتش جهنم بر او عطا کنند».