جان کلام
مرحوم آیت‌الله حاج آقا مجتبی تهرانی (ره) از عالمان دین بود که حدود ۴۰ سال در تهران به تدریس اخلاق و فقه در مسجد جامع بازار و مدرسه مروی مشغول بود و شاگردان بسیاری را تربیت کرد. ایکنا در راستای نشر و اشاعه درس اخلاق مجموعه‌ای از سخنرانی‌های ایشان با موضوعات مختلف را که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ انجام شده در قالب ویدئویی به نام «جان کلام» تهیه و گردآوری کرده است که دومین قسمت آن با عنوان «حالات انسان بعد از خروج روح» تقدیم مخاطبان این خبرگزاری می‌شود.
کد خبر: ۴۱۸۹۰۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۴
آقا مجتبی تهرانی در این پادکست به علامات ایمانی مومن اشاره می‌کند و در بخشی از سخنرانی خود می‌فرماید:«در روایتی از امام صادق (ع) آمده است : «مَنْ سَرَّتْهُ حَسَنَةٌ وَ سَاءَتْهُ سَيِّئَةٌ فَهُوَ مُؤْمِنٌ»، ترجمه‌اش این است: کسی که مسرور بشود از عمل نیک. این تعبیر، و از این طرف ناراحت بشود از عمل گناه و زشت، این مؤمن است. یعنی یکی از علامات ایمانی این است.
کد خبر: ۴۱۸۳۰۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۳
جانِ کلام
امام صادق(ع) به نقل از پدر بزرگوارشان می‌فرماید: «أَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْزَلَ كِتَاباً مِنْ كُتُبِهِ عَلَى نَبِيٍّ مِنْ أَنْبِيَائِهِ»؛ یعنی: خداوند در یک کتاب که بر یکی از پیغمبران خود نازل فرمود، چنین نوشت، ربطی به اسلام ندارد، «وَ فِيهِ أَنَّهُ سَيَكُونُ خَلْقٌ مِنْ خَلْقِي يَلْحَسُونَ الدُّنْيَا بِالدِّينِ»؛ یعنی اینها برای رسیدن به دنیا، که اعم از مال و جاه هست و سرآمدش این دو هستند، برای رسیدن به مقام و ریاست، برای بلعیدن دنیا، به دین متمسک می‌شوند. مفهوم «لَحِس» و «یَلحَسُ» یکی به معنای «لیسیدن» و یکی به معنای «بلعیدن» است. «يَلْبَسُونَ مُسُوكَ الضَّأْنِ عَلَى قُلُوبٍ كَقُلُوبِ الذِّئَابِ»؛ اینها یک پوشش پوست گوسفند بر روی دل قرار می‌دهند، که دلهایی که مثل گرگ و درنده هستند را به صورت «میش» دربیاورند؛ یعنی اینگونه خودشان را جلوه می‌دهند -همان معنایی است که در مورد خصال پسندیده الهی گفتیم-، «أَشَدَّ مَرَارَةً مِنَ الصَّبِرِ»؛ که تلخ‌تر از آن شیره درخت صبر است. [مرحوم آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی (ره)]
کد خبر: ۴۱۷۶۲۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۲۹
جانِ کلام
مال خود به خود رشد و نمو ندارد. باید بر روی آن کار بشود. ولی اگر انسان بخواهد قلب را تسخیر بکند، این خود به خود رشد دارد؛ به این معنا که اگر انسان دلی را به سوی خود جلب کرد، این صاحب دل زبان به مدح آن کسی می‌گشاید که دلش به گرو او رفته است. این حالت همین‌طور پیش می‌رود و او مرتب تعریف، مدح و ستایش کرده و قلوب دیگر را جذب می‌کند، بدون اینکه انسان خرجی بکند؛ لذا می‌گویند: تملک قلوب بر تملک اموال ترجیح دارد، چون تملک قلوب خود به خود رشد می‌کند، ولی تملک اموال خود به خود رشد نمی‌کند؛ لذا جاه، مقام و ریاست مطلوبیتی بیشتر از مطلوبیت مال دارد و ابناء دنیا مسئله مقام را بر مال ترجیح می‌دهند. حتی می‌گویند: وقتی قلب و دلی را به سوی خود جلب کردی، آنچه آن شخص از اموال دارد در اختیار انسان قرار می‌دهد و برای انسان پول هم خرج می‌کند. اگر انسان را خیلی دوست داشته باشند، برای او پول هم خرج می‌کنند. [مرحوم آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی ]
کد خبر: ۴۱۷۳۵۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۶
جانِ کلام
يک عده اشتباه فکر می‌كنند و خيال می‌كنند اگر بخواهند دلشان آرام شود و اضطرابشان از بين برود، بايد مال جمع كنند و روی هم بگذارند. در صورتی که آنچه به دل انسان آرامش می‌دهد، مال و كثرت مال نيست؛ اینها پوچ هستند. آنچه به دل انسان آرامش می‌دهد، ذكر الله و ياد خداست. «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» یاد خدا به قلبها آرامش می‌دهد. انباشته كردن مال، انسان را بيچاره می‌كند. انسان به جايی می‌رسد كه اگر تمام عالم را هم به او بدهند، يک گره‌ای برایش به وجود می‌آيد که هيچ كدام از اين‌ها نمی‌تواند بازش بكند. آنچه اضطراب را از دل می‌برد، برعكس مال است مال حتی از نظر دنيايی هم اضطراب‌آفرين است. [مرحوم آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی (ره)]
کد خبر: ۴۱۷۲۱۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۲
در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که شخصی نامه‌ای به ابوذر نوشت و گفت: تحفه‌ای از علومی که داری به من بده، ابوذر در جواب نوشت: «علم بسیار است؛ ولی اگر می‌توانی، به کسی که او را دوست داری بد نکن! ظاهراً وقتی این جواب به دست آن شخص می‌رسد، سراغ ابوذر می‌رود و می‌گوید: «این چه حرفی است که می‌گویی؟ بد نکن به کسی که دوستش داری؟ مگر تو کسی را دیده‌ای که شخصی را دوست داشته باشد و به او بد کند؟ آدم به کسی که دوست دارد، خوبی می‌کند نه بدی». ابوذر به او می‌گوید: «قبول داری که جان تو پیش تو محبوب‌ترین جان‌ها است؟» یعنی ابوذر مسئله «حب به ذات» را مطرح می‌کند که انسان مفطور به این فطرت است و فلاسفه هم همین را می گویند. وقتی سراغ گناه رفتی، این همان موقعی است که به خودت بد می‌کنی. [مرحوم آیت‌الله آقامجتبی تهرانی]
کد خبر: ۴۱۶۸۰۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
امام صادق(ع) از پدران بزرگوارشان نقل می‌کنند: «آن کسی که مرتکب تجاوز می‌شود و کسی که کمکش می‌کند و آن کسی که راضی است به این، هر سه با هم شریک‌اند.» اینها در چه چیزی شرکت دارند؟ در اینجا باید شرکت از نظر عقوبتی مورد نظر حضرت باشد. شرکت در فعل که نیست؛ چون فعل‌ها از یکدیگر جدا است. فعلِ یکی اصلِ جرم است، یکی کمک کرده است و فعلِ دیگری که راضی به جرم شده درونی است. پس این روایت نمی‌خواهد شرکت در فعل را بفرماید؛ بلکه می‌خواهد بفرماید اینها از نظر کیفری با هم مشترک‌اند؛ بنابراین (وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ) راجع به عدوانش مسلّماً نهی تحریمی است؛ یعنی حرام است که انسان مساعدت کند و کمک کند به کسی که دارد اسائه‌ای می‌کند و سیئه‌ای مرتکب می‌شود که تجاوز به حقّ مشروع غیر است. [مرحوم آیت‌الله مجتبی تهرانی(ره)]
کد خبر: ۴۱۶۳۶۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۳
روایتی از حضرت زین العابدین(ع) که فرمودند: «إِیَّاكُمْ وَ صُحْبَةَ الْعَاصِینَ وَ مَعُونَةَ الظَّالِمِینَ وَ مُجَاوَرَةَ الْفَاسِقِینَ احْذَرُوا فِتْنَتَهُمْ وَ تَبَاعَدُوا مِنْ سَاحَتِهِم»؛ بپرهیزید از مصاحبت با کسانی که فرورفتگان در معصیت‌اند و برحذر باشید از اینکه مساعدت کنید کسانی را که می‌خواهند مرتکب تجاوز به حقوق مشروع دیگران شوند! یعنی همان سیّئه‌ای که تعدّی به غیر می‌کند و بپرهیزید از اینکه با فاسقین؛ یعنی کسانی که حریم الهی را می‌شکنند رابطه تنگاتنگ پیدا کنید و از فتنه آنها بر حذر باشید. به این معنی، که اثر مجاورت و معاونت و مصاحبت با گناهکاران این است که انسان آلوده می‌شود و در دام فتنه آنها قرار می‌گیرد؛ لذا فاصله بگیرید از اینکه چنین روابطی با آنها داشته باشید. [آیت‌الله مجتبی تهرانی(ره)]
کد خبر: ۴۱۶۳۶۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۳۰
جانِ کلام
از امام باقر(ع) روایت است که خداوند به حضرت عیسی(ع) پنج دعا را هدیه کرد؛ که در همین ایام ذی‌الحجّه، جبرائیل برای حضرت آورد... عبادتی محبوب‌تر پیش خداوند نیست از عبادت کردن خدا در این دهه اوّل ذی‌الحجه. لذا می‌خواستم به دوستان این سفارش را بکنم ... اگر واقعاً دلتان می‌خواهد عمل صالحی داشته باشید که مورد قبول خدا قرار بگیرد، تمام این آدابی را که وارد شده در شریعت اسلام رعایت کنید. چه آداب زمانی‌اش چه مکانی‌اش. با رعایت این آداب است که انسان امید دارد که دست خالی نماند. [آیت‌الله مجتبی تهرانی]
کد خبر: ۴۱۵۰۱۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۵
رمضان در کلام بزرگان/ ۳
روایتی از پیغمبر اکرم(ص) نقل شده است که حضرت فرمودند«یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فِی کُلِ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ»؛ خداوند در هر شب از شبهای ماه مبارک رمضان سه بار می‌فرماید: «هَلْ مِنْ سَائِلٍ فَأُعْطِیَهُ سُؤْلَهُ»؛ آیا درخواست کننده‌ای هست که از من درخواستی کند و من درخواست او را جواب دهم؟ «هَلْ مِنْ تَائِبٍ فَأَتُوبَ عَلَیْهِ»؛ آیا رجوع کننده‌ای هست که در ربط با خطاهایش از من پوزش طلبد؟ «هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ فَأَغْفِرَ لَهُ»؛ آیا استغفار کننده‌ای هست که من او را بیامرزم؟ [آیت‌الله مجتبی تهرانی]
کد خبر: ۴۱۳۱۷۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۹
ماه رجب یکی از ماه‌های پر برکت و رحمت است که اهمیت ویژه‌ای برای مسلمانان از حیث دعا و نیاز با پروردگار دارد. به همین بهانه بخشی از سخنان مرحوم آیت‌الله آقامجتبی تهرانی در باب فضیلت‌های این ماه را می‌بینید.
کد خبر: ۴۱۱۶۶۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۸
خداوند تبارک و تعالی به حضرت موسی(ع) وحی کرد: ای موسی! وصیّت و سفارش مرا در چهار چیز برای خودت حفظ کن؛ اوّل اینکه تا موقعی که ندیدی و شهود نکردی که گناهت آمرزیده شده است. به سراغ خطاها و گناهان و عیب‌های دیگران مرو. دوّم؛ تا زمانی که ندیدی گنج‌های من پایان یافته است، غم و غصّه روزی خود را مخور. سوّم؛ تا هنگامی که ندیدی قدرت، ملک و سلطنت من پایان یافته است، به هیچ‌کس غیر از من امید مبند. چهارم؛ تا زمانی که ندیدی شیطان مرده است، خود را از مکر وحیله او ایمن مبین. [آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی ]
کد خبر: ۴۱۰۶۵۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۹
جان کلام
آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی (ره) روایتی از امام‌صادق(ع) را این چنین روایت می‌کند: خداوند دو فرشته عذاب را به سوی شهری فرستاد، برای اینکه شهر را زیر و رو کنند. به شهر رسیدند، دیدند کسی در حال تضرع و دعاست. یکی از این فرشته‌ها به سوی خداوند برمی‌گردد عرض می‌کند: پروردگارا! رفتم به سوی این شهر، بنده تو فلانی را دیدم _نام او را می‌برد_ که تو را می‌خواند و تضرّع به سوی تو دارد. خداوند به او فرمود: برو همان کار را که گفتم، انجام بده، شخصی که تو می‌بینی، چنین دعا و تضرّع می‌کند، کسی است که رنگ چهره‌اش عوض نشده؛ برای چه چیزی؟ یعنی تا به حال یک دفعه هم برای خاطر من خشمگین نشده است؛ یعنی دیده حرام مرتکب می‌شوند و تخلّف می‌کنند، امّا ناراحت نشده است.
کد خبر: ۴۰۹۴۶۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۷
در روایات داریم که هیچ وقت فکر نکنیم روزی بیاید که جامعه یک دست شود. یک دستی جامعه برای موقعی است که امام زمان(عج) تشریف بیاورند، و الّا چند دستگی است؛ لذا باید شخص مؤمن مراقب باشد که فریب نخورد. معمولاً از گذشته تا امروز جوامع اسلامی را تحت یک سنخ عناوین جالب، فریب می‌دهند. حرکت‌های انحرافی در جامعه ما هم به همین شکل بوده است. حتّی کسانی که در این مسیر فتنه انگیز بودند؛ یعنی این انحراف‌ها را در جامعه وارد می‌کردند. این‌طور نبود که با چهره‌های ظاهری مشخّصی این کار را بکنند؛ مثلاً این‌طور نیست که مشرک یا کافر باشد. [آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی (ره)]
کد خبر: ۴۰۹۲۶۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۹
پیغمبر اکرم(ص) در یک روایت می‌فرماید: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): لا اَحَدٌ اَغْیَرُ مِنَ اللّهِ مِن أجِلِ ذلِکَ حَرَّمَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ» غیرتمندتر از خدا نداریم. روایات متعدّدی در این مورد از پیغمبر(ص) وارد شده است از جمله: «خداوند بینی کسی که نسبت به برادران مؤمن خود اعمال غیرت نمی‌کند، به خاک می‌مالد و او را خوار می‌کند». و همچنین «خدا خوار کند کسی را که میان مؤمنین باشد و غیرت نداشته باشد». غرضم بیان روشن این مطلب بود که امر به معروف و نهی از منکر از نظر ریشه اخلاقی-نفسانی بر محور غیرت دینی می‌چرخد. [آیت‌الله آقامجتبی تهرانی]
کد خبر: ۴۰۹۰۴۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
جان کلام
در قوالب معرفتی، حُجب را مطرح می‌کرده و شهود را در مقابل آن مطرح می‌کنند. رفع حُجب، موت است و شهود، حیات است. وقتی انسان می‌خواهد از نظر معنوی سیر تکاملی پیدا کند، باید رفع حجاب‌ها شود. یک حجاب که رفع شد، بعد از آن، یک مرتبه از شهود می‌آید؛ موت و بعد از آن حیات است. همین‌طور حجاب بعدی می‌رود و شهود بعدی می‌آید، تا انسان بالا بیاید و به آن حیات جاودانه؛ یعنی حیات ابدی می‌رسد: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ» (سوره آل‌عمران، آیه 169) کسانی هستند که به زندگیِ ابدی رسیدند. دیگر اینجا موت، راه ندارد و تکامل تمام شده است. همیشه مُلک، در مقابل ملکوت است. موت و حیات برای دنیاست. یک سیر تکاملی است که موت، مقدّم بر حیات است؛ مرگ مقدّم بر زندگی است. مرگ‌هایی که زندگی را در پی دارد، به یک معنا رفع حجب است که به شهود می‌رسد.[آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی ]
کد خبر: ۴۰۸۹۱۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۲
جان کلام
اگر انسان در لبه پرتگاهی باشد که هم شیب دارد و هم از طرفی راه صعود دارد، برای اینکه سقوط نکند و موقعیّت موجودش را حفظ کند، در باب مسائل روحی و ایمانی خداوند او را می‌آزماید؛ به این معنا که او را مبتلا می‌کند... اگر ما همین‌طور که ایستاده‌ایم شروع کنیم از این سنگ‌ها برداشتن و خودمان را سنگین کنیم، نمی‌توانیم خودمان را حفظ کنیم... این سنگ و کلوخ‌ها چیست؟ گناه‌ها و معصیت‌ها، دست پخت خود ما در این دنیاست که بارهای گران برای ماست. [آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی ]
کد خبر: ۴۰۷۹۶۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۳۱
یک بعد اساسی حرکت امام‌حسین(ع) این بود که یک آزمایش الهی بود. یک آزمایش الهی، هم برای یزید و هم برای امام‌حسین(ع) بود. از این‌طرف اسفل السافلین را گرفتم و از آن طرف، اعلیٰ علیین را گرفتم، چه برسد به وسط این دو که آزمایش دارد. یک آزمایش بزرگ الهی کرد که به اعتقاد من در طول تاریخ بشریت در یک بُعدش بی‌نظیر بوده است. نه قبل داشتیم و نه بعد داریم و به نظر من بعد هم نخواهد آمد. خدا می‌خواست برملا کند. طوری هم برملا کرد که بشر در تاریخ بشریّت الی یوم القیامه هیچ وقت بشر نمی‌تواند آن را فراموش بکند. [آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی (ره)]
کد خبر: ۴۰۷۴۸۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۲
به مناسبت سالروز شهادت جواد الائمه (ع)؛
آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی درباره «تحت تکفل خدا بودن» می‌گوید: روی عَنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْجَوَاد صَلَواتُ اللهُ عَلَیهِمَا قالَ: «كَيْفَ يُضَيَّعُ مَنِ اللَّهُ تَعالی كَافِلُهُ وَ كَيْفَ يَنْجُو مَنِ اللَّهُ تعالی طَالِبُهُ وَ مَنِ انْقَطَعَ إِلَى غَيْرِ اللَّهِ وَكَلَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ چگونه کسی که خود را تحت کفالت خدا قرار داده است، ضایع می‌شود و کار او انجام نمی‌شود؟! و چگونه کسی که خداوند می‌خواهد با قدرت خود او را بگیرد نجات پیدا می‌کند؟! و هر کس که به غیر از خداوند اعتماد کند، خداوند او را به همان غیر او وامی‌گذارد».
کد خبر: ۴۰۶۶۹۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۹
جانِ کلام؛
انسان‌های منحرف، دو دسته هستند: یک دسته کسانی هستند که در فساد فرو رفته و مَسخ شده‌اند، مانند ابوجهل لعنة الله علیه. یک دسته هم کسانی هستند که می‌خواهند خودشان را تطهیر کنند. در عالم وجود، بالاتر از پیغمبراکرم (ص) که نداریم. یک عدّه مانند ابوجهل - چون «مَسخ» شده‌اند - دیگر تطهیر نمی‌شوند. حتّی کلام پیامبراکرم (ص) هم روی آنها اثر نمی‌گذارد. لذا انبیا (ع) نیامدند که انسان‌های مَسخ شده و به تعبیر روایات، «مُرده» را زنده کنند؛ بلکه آمده‌اند تا انسان‌هایی را که خوابشان بُرده، «بیدار» کنند؛ انبیا (ع) آمدند که خواب‌ها را بیدار کنند؛ نیامدند که مُرده‌ها را زنده کنند. امثال ابوجهل، مُرده بودند. این عبارت، عین متن روایت امام علی (ع) است. به تعبیر روایات، چنین انسان‌هایی مردگانی در بین زندگان هستند. [آیت الله آقا مجتبی تهرانی ]
کد خبر: ۴۰۶۵۴۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۳
