«تمدن‌سازی» رهیافت قطعی همه ملت‌های قدرتمند است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه شامگاه 4 آذرماه در شانزدهمین نشست از هفتمین دوره‌ سلسله نشست‌های دوره‌ای کرسی‌های آزاداندیشی با موضوع «فرایند تحقق انقلاب اسلامی» که به همت دانشگاه طلوع مهر و مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری در قم- با حفظ پروتکل‌های بهداشتی به صورت مجازی و حضوری برگزار می‌شود، بعد از تبیین ماهیت تمدن‌سازی اسلامی و اصول کلی آن، به عناصر و عوامل تمدن‌سازی اشاره کرد و گفت: تمدن تخیّل و توهم نیست بلکه واقعیت عینی است که حاصل اقتدار و توانایی‌هایی است که از مجموعه‌ای از عناصر مادی و معنوی مولد بدست می‌آید. رهیافت تمدن‌سازی پروژه ذهنی همه ملت‌هایی است که در رقابت‌های تمدنی صاحب امکانات و عناصر قدرت هستند. «تمدن‌سازی» رهیافت قطعی همه ملت‌های قدرتمند است.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: وقتی تمدن در فراچنگ اراده بشر قرار گرفت و تبدیل به پروژه ساختنی مورد علاقه  فلسفه، علم، جامعه‌شناسی و آینده‌پژوهی گردید، ملت‌های مدعی تمدن به فکر بازسازی و تولید قدرت برای خود برآمدند، بالطبع رقابت میان هشت تمدن؛ اسلامی، کنفوسیوسی، غربی، هندو، اسلاو، ارتدکس، آمریکای لاتین و آفریقایی و بسیاری از ملت‌هایی که انگیزه ظهور تمدنی دارند، مطرح شده است.

وی افزود:  امروز خطوط گسل و چالش‌های تمدنی، نظریه رویارویی تمدن‌ها را بخشی از پروژه تمدن‌سازی کرده است. مقوله همگرایی و واگرایی تمدن‌ها بخشی از دغدغه تمدن‌سازی شده است. مقوله فرهنگی و جغرافیایی حوزه تمدنی، پروژه فکری کشورها در هویت‌یابی است و مهم‌ترین رهیافت دنیای معاصر، تلاش مدعیان تمدن برای تحصیل عناصر و پارامترهای قدرت تمدن‌ساز است.

استاد فلسفه سیاسی با اشاره به عناصر تمدن‌ساز در انقلاب اسلامی افزود: انقلاب اسلامی در بخش نرم‌افزاری تمدن یعنی حوزه فرهنگ، تولیدات زیادی داشته است اگر چه نتوانسته آنها را تبدیل به الگوهای رایج و بخشی از «فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی»  قابل فهم و انتقال نماید. مع الوصف سال‌هاست که مقوله تمدن سازی به دغدغه نظام اسلامی و مقام معظم رهبری تبدیل شده است. ایشان در بیانیه گام دوم با اشاره به عناصر قدرت انقلاب در گام اول انقلاب، در طلیعه گام دوم، هفت عنصر اساسی را برای تمدن‌سازی نوین اسلامی مطرح کردند.

مهاجرنیا با اشاره به عنصر «علم و پژوهش» به مثابه اولین عنصر تمدن‌ساز و سنگ بنای هر گونه تحول و توسعه گفت: انقلاب اسلامی مهمترین دستاورد تمدن نوین اسلامی، حاصل علم و خودآگاهی و دانایی ملت ایران نسبت به ظلم وفساد و استبداد نظام طاغوتی است و انتخاب نظام جمهوری اسلامی هم ره آورد همین خودآگاهی بود و در ادامه مسیر هم علم و اطلاعات و خودآگاهی و پژوهش عنصر فاعلی آینده‌ساز است. تعبیر زیبای مقام معظم رهبری این است که: «روی دیگر دانایی توانایی است» این توانایی همان عنصر تمدن ساز است.

فعل شدن حکمت نظری و عملی

وی افزود: فعال‌سازی نقش عنصر علم در جهت گیری‌های بینشی، گرایشی و کنشی و در تعیین مناسبات انسانی و هنجارهای اجتماعی و نظام ارزشی و در تولید سیاست و اقتصاد و فرهنگ و تکنیک و ابزار سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بسیار مهم است. همه عرصه‌های دانش و حکمت نظری و حکمت عملی باید فعال بشود. علم بر خلاف تلقی پوزیتیویستی در مقابل دین و اخلاق و فلسفه نیست. اسلام دین علمی است و به دنبال علم دینی است. علم در مقابل جهل و جمود و تعصبات کور و تقلید و تفاسیر نادرست و فرقه‌گرایی و خرافات است.

وی در ادامه به عنصر فاعلی تمدن‌ساز «معنویت و اخلاق» اشاره کرد و گفت: معنویت با برجسته‌سازی ارزش‌های معنوی همانند اخلاص، ایثار، توکل و ایمان در جامعه به وجود می‌آید و اخلاق حاصل رعایت فضایلی چون صداقت و شجاعت، تواضع و اعتماد به نفس و خیرخواهی، گذشت و کمک به نیازمند است. این دو عنصر هم جهت حرکت  جامعه اسلامی را مشخص می‌کنند و هم  شالوده همزیستی و بهزیستی و آرامش و آسایش جامعه هستند.

وی تاکید کرد: همین‌ها زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی هستند همان طوری که اخلاق پسندیده پیامبرعظیم الشأن(ص) مرکز ثقل اتحاد اسلامی در شبه جزیره عرب بود. در آیه 159 سوره آل عمران، خمیر مایه تمدن‌سازی اسلام را در نرم‌خویی ورحمت و گذشت و مهربانی حضرت رسول خاتم (ص) معرفی می‌کند.

در ادامه نشست استاد مهاجرنیا به عنصر اساسی «اقتصاد و عدالت»، «مبارزه با فساد»، «استقلال و آزادی»، «عزت و حکمت و مصلحت» و «سبک زندگی» به عنوان عناصر مهم در بنای تمدن نوین اسلامی پرداخت و گفت: این عناصر پایه‌های قدرت و توانایی برای تقویت بنیادهای امت‌سازی، جامعه‌سازی، دولت‌سازی و تمدن‌سازی اسلامی هستند و بدون این عناصر، دستیابی به قدرت تمدن‌سازی و توانایی رقابت و رویارویی با تمدن ظالمانه غرب بسیار دشوار است.