İnsanın aramlığı varlığı yaradana sığınmaqdadır
Elmi hövzənin ustadı Ayətullah Mehdi Hadəvi Tehrani “Mülk” surəsinin ayələrini açıqlayıb və izah edib. Onu aşağıda oxuyacaqsınız:
Allah Mübarək "Mülk" surəsinin 16-cı ayəsində buyurur: "Göylərdə olan və sizi yerə batıracaq şeylərdən amandasınızmı?". Şeyx Tusi bu ayənin kafirlər üçün təhdid olduğunu demişdir. Şeyx demişdir ki, “göydə olan” ibarətindən məqsəd Allahdır. Əlbəttə ki, bu, Allahın səmada olması demək deyil. Həqiqətdə, Allahın hökmranlığı, əmri və qadağası mənasındadır ki, Ona hər şey aydındır.
Şeyx Tusidən fərqli olaraq Əllamə Təbatəbai hesab edir ki, “göydə olan” ibarətindən məqsəd Allahın özü olmasına dair heç bir irad yoxdur. Lakin bu, Quranın zahirinə ziddir. Ulduzların yerləşdiyi təbii bir səmamız var. Lakin zahirən Quranın əksər və ya bütün ayələrində “səma”nın mənası təkcə günəş sistemi və yer kürəsinin üzərindəki səma deyil. Həqiqətdə, məqsəd mənəvi səmalar və kainatın daha yüksək mərtəbələridir.
Əllamə ilə Şeyxin kəlamları arasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki dünyada heç bir şey Allahın qüdrətindən kənarda deyil. Biri “göydə olan” ibarətindən məqsədi Allahın Özü və Onun qüdrəti hesab edir, digəri isə mələklər olduğunu bildirir.
Ayədə buyurulur: “Məgər narahat deyilsənmi ki, yer səni qəflətən udub yerə batıracaq?”. Böyük zəlzələlərdə bəşəriyyətin başına belə bir şey gəlməyibmi? Allah buyurur ki, insanın Allahdan başqa sığınacaq yeri yoxdur və əgər insan Allahı zikr edən şəxsdirsə, yer onu udsa belə, o, cənnətə qayıdacaq. Lakin əgər o, Allahı yad edən bir şəxsiyyət olmasa, daim məhv olmaq təhlükəsi altındadır.
Buna əsasən, daima Allahdan kömək istəmək və Onun zikrini tərk etməmək və Allaha təvəkkül etməklə bizi qorumasını istəmək lazımdır. Əks halda bizi maddi və mənəvi cəhətdən tərk etsə, məhv olarıq.
Təbiət hadisələrini hər gün gördüyümüz və onlarla məşğul olduğumuz üçün buna o qədər də əhəmiyyət vermirik. Allah ayələrində buyurmuşdur ki, insanlar başlarının üstündəki quşların qanadlarını açıb bağladıqlarını (yəni qanadlarını çırpdıqlarını) görmürlərmi? Bunları səmada saxlayan Allahdan başqası deyildir və Allah hər şeyi görəndir.
Demək olar ki, quşlar uçduqda ətrafdakı havaya güc tətbiq edir və hava da öz növbəsində onlara güc tətbiq edir və onlar uça bilirlər. Lakin bu məsələlərə bələd olanlar bilirlər ki, quşların uçuş hekayəsi çox mürəkkəbdir. Bəşərin təyyarələr və oyuncaqlar kimi düzəltdikləri quşların uçuşu ilə müqayisədə çox sadə şeylərdir. Bədənin forması və gövdə ilə qanadın birləşməsi, qanadın növü və ölçüsü və s. bu mürəkkəbliklərə misaldır.
Bir məxluqdakı bütün bu mürəkkəblik və heyrətamiz detallar Allahın qüdrətinə və elminə işarədir. Biz adətən xurafatı və yalanı tez qəbul edirik; Məsələn, deyirlər ki, təbiət belə edib, bəs təbiət nə deməkdir? Təbiət dedikdə hər şeyə qadir olan mütləq qüdrət və elm nəzərdə tutulursa, bu təbiət əslində Allahdır. Təbiət Allahın yaratdığıdırsa, təbiətdəki bu qədər hadisələrin hamısı Allahın mütləq qüdrətinin əlamətləridir.
* Şeyx Tusi: Şeyx Tusi kimi tanınan Məhəmməd ibn Həsən ibn Əli ibn Həsən (Qəməri, 385-460) (milady 995-1067) ən məşhur şiə alim və fəqihlərindəndir. O, şiələrin dörd hədis kitabından biri olan “Ət-Təhzib” və “Əl-İstbsar” adlı iki kitabın müəllifidir. 23 yaşında Xorasandan İraqa gəldi. Onun Nəcəfdə tədris və elmi fəaliyyəti tədricən Nəcəf elmi hövzəsinin yaranmasına səbəb oldu.
* Əllamə Təbatəbai: Seyyid Məhəmmədhüseyn Təbatəbai (qəməri, 1281-1360) (miladi 1981-1902) İranlı təfsirçi, filosof, fundamentalist, fəqih, arif və İslam alimi idi. O, Qum elmi hövzəsində müəllim idi və İranın intellektual və dini mühitində ən nüfuzlu din xadimlərindən biri hesab olunurdu.
