Quranın tərcüməsində ritmə və estetikaya diqqət
Qurani-Kərimin tərcüməsi Balkan ölkələrində, o cümlədən Albaniya, Bosniya və Kosovoda yayıldıqdan sonra onlar da bu məsələ ilə maraqlanmağa başlayıblar. Onların arasında Kosovodan olan iki müsəlman alimi Şərif Əhmədi və Həsən Nahi Qurani-Kərimi tərcümə ediblər ki, 1988-ci ildə nəşr edilmişdir. Bu ikisindən sonra Qurani-Kərimin digər 12 tərcüməsi də nəşr olundu.
Müxtəlif dil, ədəbi, hüquqi, fəlsəfi və estetik təcrübələrə malik olan yeni nəslin tərcüməçiləri tərcümələrində öz təcrübələrini göstəriblər.
Ərəb dilindən ilk tərcümələr adi tərcümə və təfsirli tərcümə (din alimlərinin şərhinə görə) şəklində olmuşdur. Bu tip tərcümələrdə ayələrin məna və məfhumları tərcüməçinin ilk və son qayğısı hesab edilmiş, yerli dilin estetik prinsiplərinə əhəmiyyət verməmişlər.
Yerli dildə estetik üslub getdikcə diqqət çəkdi. Bu yolun təşəbbüskarı akademik Əsəd Durakoviç oldu. O, Bosniyada onilliklər ərzində ərəb ədəbiyyatının şah əsərlərini nəsr və nəzmlə tərcümə edən biridir.
2004-cü ildə o, Quranın mükəmməl tərcüməsi olan "Bosniya tərcüməsi ilə Qurani-Kərim"i nəşr etdirdi. O, uzun illər Quranı tərcümə etməklə məşğul idi. Onun məqsədi bosniyalı oxucunun Quranı öz milli dilində oxumaqdan həzz alması idi.
Kosovodan olan fəqih və diplomat Fatmir Osmani də bu üslubdan istifadə edib. O, 10 il ölkəsinin Londondakı səfirliyində çalışıb. Qurani-Kərimin ingilis dilinə ilk tərcüməçilərindən olan Məhəmməd Marmaduk Piktalın əsərləri ilə tanış olub. Osmani Piktalın Əl-Əzhər tərəfindən bəyənilmiş tərcüməsini alban dilinə tərcümə etmək qərarına gəldi. Bu tərcümə 2022-ci ilin yayında nəşr olunub. Beləliklə, bu, alban dilindəki on ikinci tərcümə idi. Əlbəttə ki, alban ədəbiyyatında rast gəlinən ritm onda da müşahidə olunurdu. Bu ona görə idi ki, alban oxucusu Qurani-Kərimi öz milli dilində oxusun və onun böyük mənalarından həzz alsın.
Osmani vurğulayır ki, onun məqsədi Quranı az sayda bağlayıcı söz və cümlələrlə tərcümə etmək idi. Bunun üçün ki, o, ritmik olsun, daha yaxşı, daha asan başa düşülən və yadda qalan olsun.
Baxmayaraq ki, Kosovonun İslam cəmiyyəti bu məsələni qəbul edərək osmanlıca tərcümənin təqdim edilməsi mərasiminin keçirilməsini istədi. Amma bu sahənin fəallarından bəziləri bu məsələyə öz etirazlarını bildirib dedilər: "Ərəb dilindən tərcümə irsinin bol olduğu bir şəraitdə ingilis dilindən tərcümə etmək üçün heç bir səbəb yox idi".
Osmanlı dilinə tərcümənin tərəfdarlarından biri də İslam və ərəb elmləri və ərəb dilindən alban dilinə bədii tərcümə sahəsində görkəmli tədqiqatçı Şəmsi İvazidir. O, əvvəlki alban tərcümələrində yalnız məna üzərində dayanıldığını düşünür. Amma Fatmir Osmani Əl-Əzhər tərəfindən təsdiqlənmiş mətnə əsaslanıb. Buna görə də bütün səylərini mətnin hazırlanmasına yönəldib ki, alban oxucusu öz ölkəsinin ədəbi irsinin mətnini oxuduğunu hiss etsin.
