İngilis qızıl sikkəsinin üzərində "Allahdan başqa tanrı yoxdur" yazısı
“Əl-Cəzirə”nin internet saytı İngiltərənin üzərində “La ilahə illəllah” sözləri yazılmış ilk qızıl dinarı haqqında reportaj hazırlayıb.
Xəbər mətnində aşağıdakı ifadələr yer alırdı.
İslamın Avropaya nüfuzu müsəlmanların Şərqi və Qərbi Avropaya səyahətləri ilə başladı.
Bu tarix Şərqi Avropada İslamın ilk əsrlərində müsəlmanların Bizans xalqı ilə qarşı-qarşıya gəlməsi, Qərbdə isə müsəlmanların Əndəlüsiyanı fəth edərək bu qitənin şimalında nüfuz qazanaraq Fransanın paytaxtı Parisə doğru getməsi ilə başlamışdır.
İslamın Qərblə əlaqəsi təkcə müharibə və ya toqquşmalarla bağlı deyildi, onlar arasında siyasi, iqtisadi, ticarət və diplomatik əlaqələr də qurulurdu.
Əməvilərin və Abbasilərin hakimiyyəti altında baş verən böyük İslam hərəkatı, elm və təhsilin inkişafı, ticarət və iqtisadi tərəqqi İslam sivilizasiyasını örnək etdi və başqa ölkələri də özünə cəlb etməyə başladı.
Vil Durant ensiklopediyasında bu məsələyə toxunaraq, “İslam 700-1200-cü ilə qədər beş əsr hökm sürdü və müsəlmanların əxlaqi, dini və elmi rifahı müsəlmanları və onların üsullarını təqlid etməyə çalışan dünya xalqlarına nümunə oldu” dedi.
İslam dinarını çap edən kral: Offa Rex
Günümüzə qədər gəlib çatan bir çox sənədlərdə 19-cu əsrin ortalarında İngiltərənin Roma şəhərində zərb edilən qızıl dinarın olduğunu, hər iki tərəfində “Lə ilahə illəllah” və “Məhəmməd Rəsulullah” sözlərini həkk etdiyini görürük.
Bu dinarın zərb tarixinin təqribən 1200 il bundan əvvəl eramızın 8-ci əsrinin ikinci yarısında yaşamış ingilis kralı OFFA REX-in hakimiyyəti dövrünə təsadüf etdiyini görürük.
O, təxminən 40 il (757-dən 796-a qədər) padşahlıq edən ən böyük Anglo-Sakson krallarından biri idi. O, Britaniya adalarını birləşdirmək istəyənlərdən biri idi. Bəs Offa niyə qızıl dinarın üzərinə İslami ifadələr həkk edirdi? Niyə bu sikkə xüsusi olaraq Romada kəşf edilib?
İngiltərənin eramızın 4-cü əsrinin ortalarından eramızın 6-cı əsrinin ortalarına qədər olan tarixinə nəzər saldıqda bu ölkənin ilk alman hücumlarını məhz bu dövrdə yaşadığını görürük. Bu qruplar Britaniya adalarına hücum etdilər və adanın əsl sakinlərinin ciddi müqaviməti ilə qarşılaşmadılar. Bu sakinlər müharibədən qaçaraq Cənubi Uelsin ərazilərində məskunlaşaraq onu öz torpaqlarına çevirdilər.
Lakin tezliklə bu qrupların liderləri arasında şiddətli qarşıdurmalar başladı və hər biri özünə bir ölkə qurmağa müvəffəq oldu. Bu, Britaniya adalarında 7 millətin yaranmasına səbəb oldu: Wessex, Sussex, Essex, East Anglia, Mercia, Northumbria və Kent.
Mercia ölkəsi bütün bu ölkələrdə şiddətli müharibələr və münaqişələrdən sonra Offa Rex krallığına çevrildi.
Offa bu uğuru ticarət və sərvətə əsaslanan hərbi güclə əldə etdi. Bu, Offanın İslam dünyası ilə diplomatik və ticari əlaqələr qurduğunu göstərirdi.
Offa, Əndəlüs və Fransanın cənubunda müsəlmanların qələbələri nəticəsində Avropada güclü nüfuza malik olan müsəlman dünyası ilə ticarəti asanlaşdırmaqğa görə ingilislər üçün qızıl və gümüş sikkələri modernləşdirməyə çalışırdı.
Offa Rexib dinari və böyük müzakirələr
Offa, Avropanın ən güclü imperatorları tərəfindən dəstəklənən Romadakı Katolik Kilsəsinin nüfuzunu tanımaqda tərəddüd edirdi. O zaman Böyük Karl Roma imperatoru idi və Offaya öz məqsədlərinə çatmaq üçün xidmətçi kimi baxırdı.
Böyük Karl Offanı tərəddüd etdiyinə və katolik kilsəsini tanımaqdan imtina etdiyinə görə cəzalandırdı və ingilis tacirlərinin Fransaya daxil olmasına mane oldu. Bu, Offanı Papanın təsirini etiraf etməyə və İngiltərə Kilsəsi üzərində hökmranlığını artırmağa məcbur etdi.
Həmin dövrə aid dinarların üzərində və kənarlarında “Məhəmməd Rəsulullah” sözləri, sikkənin ortasında isə “La ilahə illəllah vəhdəhu la şərikə ləh” sözləri yazılmışdır.
Lakin sikkənin arxa tərəfində və kənarında “Bismillahir-Rəhmanir-Rahim; bu dinar 157-ci ildə zərb edilib” ifadəsi, ortasında “Məhəmməd Rəsulullah” və padşahın adı Offa Rex yazılıb.
Bu dinar ilk dəfə Romada hərraca çıxarılıb və yəqin ki, Papa 1-ci Adrianın illik hədiyyəsi və ya xəracının bir hissəsi olub. Çünki Offa hər il Papaya 365 qızıl sikkə göndərəcəyini vəd etmişdi.
O zaman Böyük Karl Harunər-Rəşidin dövründə Abbasi xəlifələri ilə əlaqələri gücləndirən ilk şəxslərdən biri idi. Offa, müsəlmanlarla ticarəti canlandırmaq üçün üstünlüklər əldə etməyə çalışdı və İslam ölkələri xaç təsviri olan sikkələri qəbul etmədiyi üçün Avropa sikkələrinin üzərində bu yazıları yazmaqla İslam dünyasında qəbul edilməsinə yol açdı.
İslam qaydasında zərb edilən bu qızıl dinarlar dəyər ölçüsü olduğundan “Mənquş” (qabartma) kimi tanınan bu İslam dinarı 8-ci əsrin sonlarında Aralıq dənizi ölkələrində çox məşhur olmuşdur. Ona görə də hamı bu üsulu tətbiq etdi və bu dinar beynəlxalq rəsmi əməliyyatların bir hissəsi oldu.
4267166
