Fələstinli bir sənətkarın buğda saplaqları ilə ayə və şeirlər dizayn etməsindəki təşəbbüsü
“Anadolu” agentliyinin məlumatına görə, mərhum fələstinli şair Mahmud Dərviş, Fələstinin şimalındakı əl-Birva kəndində doğulub və buğda ilə şeir yaradırdı. O, şeirlərindən birində belə deyir: “Biz qızılgülü sevirik, amma buğdanı daha çox sevirik. Qızılgülün qoxusunu sevirik, amma buğda sünbülləri daha pakdır. Mən buğda sünbüllərinin boynunu əlimdə tuturam, sanki bir xəncəri qucaqlayıram.”
Amma fələstinli sənətkar Hesam Ədvan buğda ilə “rəsm toxuyur”; onun əsərlərində buğdanın saplaqları və sünbülləri parlayır və bu sənətin başqa bir növündə sənətkarın “ideallarını” canlandırır.
Ədvan Qəzza zolağının cənubundakı Rəfəh şəhərindəki evində bir otağını emalatxana kimi istifadə edir. Bu otağın divarları onun rəsm əsərləri ilə bəzədilib və doludur.
Kiçik bir masanın üzərində o, ağ karton üzərinə əl ilə yazılmış bir Quran ayəsinin hərflərinin içinə buğda saplaqlarını düzməyə başlayır. Bu iş qısa zamanda qızılı rəngdə gözəl bir tabloya çevrilir.
İlk baxışda elə görünür ki, bu tablo müasir cihazlarla çəkilib, lakin ona yaxınlaşıb diqqətlə baxdıqda, sənətkarın buğda saplarını ən gözəl şəkildə düzərək və tənzimləyərək yaratdığı sənətkarlığa heyran qalırsan.
Hesam buğda samanından düzəldilmiş tabloları arasında saatlarla gəzib dolaşır; bu əsərlərin bəzilərində ərəb xəttatlığı ilə yazılmış Quran ayələri, təbiət mənzərələrinin müxtəlif modelləri və məşhur simaların portretləri yer alır.
Hesam Advan o saatlarda hiss etdiyi yorğunluğa əhəmiyyət vermir, xüsusilə də bu sənətə olan sevgisi gənc yaşlarından başladığı üçün. O deyir: “Mənim saman və buğda sünbülləri ilə dizayn təcrübəm uşaqlıq illərimdə başladı. Əvvəllər məhdud çərçivədə bir neçə rəsim hazırlayırdım, amma indi istədiyim hər şeyi yaradıram.”
Bu fələstinli rəssam hesab edir ki, bu növ sənət “hamının arzuladığı yeni bir şeydir, çünki o, yaradıcılıq və estetik tərəfi ön plana çıxarır” və əlavə edir ki, bu sənət həm də “nadir bir sənətdir və onu mükəmməl və düzgün şəkildə öyrənən birini tapmaq çətindir.”
Hesam qeyd edir ki, buğda samanı ilə dizayn etmək asan deyil. Bu sənətə yiyələnmək üçün çox səy, davamlı məşq və illərin təcrübəsi lazımdır.
Bu sənətdə öz üsulunu izah etmək üçün Hüsam bir parça kağız götürür və ağlından keçənləri qələmlə onun üzərinə çəkir. Sonra əvvəldən suda yumşaldılmış saplaq və sünbülləri lövhəsində çəkdiyi xətlərin üzərinə yerləşdirir. O, qayçı və iti bıçaqdan istifadə edərək dəqiq kəsməyə başlayır. Daha sonra yapışqanı kağızın üzərinə çəkir və buğda samanını yapışdırır. Həmçinin, o, istəsə bu saman parçalarını öz zövqünə görə rəngləyə bilər.
O deyir: Bu sahədə istedadlı hər bir şəxs üçün öz ideyalarını reallaşdırmaq imkanı yaradılmasına böyük həvəs göstərməsinə baxmayaraq, bütün sənətkarlara qarşı rəsmi qurumların ciddi laqeydliyindən şikayətçidir. Halbuki o, “incəsənətin Fələstin idealının ifadəsində mühüm rol oynadığına” inanır.
O əlavə edir: “Qəzza sərhədindən biçdiyim hər bir buğda sünbülü mənim idealımın rəmzidir”, xüsusilə də “mən yalnız işğal olunmuş Fələstin sərhədlərində fermerlər buğda biçini aparan gün — hər il 30 mayda — saman əldə edirəm.”
Hesam Advan bu sənətlə məşğul olmağı təkcə bir əyləncə kimi deyil, həm də İsrailin mühasirəsi və dağıdıcı müharibə şəraitində öz yaradıcılığını və enerjisini azad etmək imkanı kimi görür; eyni zamanda, bu işi Rəfahda yaşayan beş nəfərlik ailəsi üçün “dolanışıq mənbəyi” kimi də istifadə edir.
4311547
