جامعه طراز انقلاب اسلامی جز با نقادی مستمر اجتماعی ـ سیاسی محقق نمی‌شود
گروه سیاسی: مصطفی نوروزی با بیان اینکه از منظر آموزه‌های دینی و به تبع آن مبانی فکری انقلاب اسلامی، نقد باید در لایه‌های مختلف اجتماعی جریان داشته باشد، گفت: انقلاب اسلامی جامعه‌ای کاملا روبه جلو و پویا می‌خواهد و این جز با نقادی مستمر اجتماعی و سیاسی امکان‌پذیر نخواهد بود.
مصطفی نوروزی، مشاور سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره اهمیت مسئله نقد در ایجاد فضای پرتحرک اجتماعی و سیاسی در جامعه گفت: نقد موضوع اجتماعی بسیار ارزشمندی است که این موضوع برای انقلاب اسلامی هم مسئله جدی و مهمی است. اما همچنان در حوزه نقد فضاهای خالی همچنان وجود دارد تا به نقطه مطلوبی برسیم.
وی افزود: پیش از انقلاب اسلامی فضای بسته‌ای بر جامعه حاکم بود که امکان نقد و گفت‌وگو میان نخبگان و جریان‌های سیاسی با حاکمیت در آن وجود نداشت و هیچ راهی که میان افراد و گروه‌ها تبادل نظری داشته باشند وجود نداشت و به شدت فضای خفقان و سانسور بر جامعه از سوی حکومت حاکم بود.
نوروزی اظهار کرد: در آن زمان فضا برای گروه‌های اسلامی سخت‌تر نیز بود و گروه‌های مدعی مبارزه در جبهه‌های غیر‌اسلامی که خود را پیشرو و آوانگارد می‌دانستند و ادعای این را داشتند که نقدپذیر هستند و از طرفی قدرت نقد دیگران را نیز دارند پس از مدتی مشخص شد که ادعای توخالی داشته‌اند.
مشاور سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها عنوان کرد: به هین دلیل بحث نقد بحث عمیقی است که بسیاری که اتفاقا ادعای روشنفکری و نخبگی در این زمینه داشتند کم آوردند و به دلیل گرفتار شدن در ساختارهای متصلب فکری و تشکیلاتی و کیش شخصیت نتوانستند در هنگامه عمل ظرفیت لازم در نقدپذیری را از خود نشان دهند.
نقش انقلاب اسلامی در فراهم ساختن فضای نقد اجتماعی
وی ادامه داد: اما انقلاب اسلامی توانست تحول فکری و روحی در جامعه ایجاد کند و توده‌های مردم را به قدرت خود باورمند سازد و رهبری انقلاب اسلامی نیز بر این تاکید داشتند که جامعه باید هم جسارت نقد کردن و هم ظرفیت نقد شدن را داشته باشد.
نوروزی افزود: امام خمینی(ره) از همان ابتدا اعلام کردند که ما تحمل انتقاد مخالفین خودمان، حتی مخالفان حداکثری انقلاب را نیز داریم و همان زمان خیلی از گروه‌های مخالف انقلاب می‌توانستند انتقادات خود را مطرح کنند. بحث نقد در دهه‌های مختلف انقلاب میان گروه‌های متفاوت فکری و سیاسی مطرح بود و دچار قبض و بسط شد.
نوروزی تأکید کرد: به عقیده من از منظر آموزه‌های دینی و به تبع آن مبانی فکری انقلاب اسلامی، نقد باید در لایه‌های مختلف اجتماعی جریان داشته باشد زیرا انقلاب اسلامی جامعه‌ای کاملا روبه جلو و پویا می‌خواهد و این جز با نقادی مستمر اجتماعی و سیاسی امکان پذیر نخواهد بود.
اهمیت ابعاد سه‌گانه نقد در اسلام
وی اضافه کرد: اسلام و انقلاب اسلامی درباره انسان، جامعه و دولت و قدرت نظر و ایده دارد و در همه این لایه‌ها و سطوح نقد را جاری و ساری می داند. برای اینکه هم انسان باید در یک نظام اسلامی جسور، شجاع و بدون لکنت زبان تربیت شود و انسان مسلمان باید انسانی بالنده و پویا باشد و این جز با برخورداری از یک روحیه نقاد ممکن نمی شود و از طرفی جامعه هم باید بتواند نقدپذیر و نقدکننده باشد و از سوی دیگر هم باید امکان نقد نهاد دولت کاملا فراهم باشد تا مانع حرکت دولت به سمت استبداد و دیکتاتوری شود.
نورزوی با بیان اینکه از نگاه فردی اصل مهمی در اسلام با عنوان نقد از خود وجود دارد، اظهار کرد: براساس آموزه‌های قرآن فرد باید درونی‌ترین لایه‌های وجودی خود را به نقد بکشد و انسان به دلیل اینکه یک افقی برایش ترسیم شده است دائما باید رفتار و افکار خودش را مورد نقد پیوسته، سخت و بی‌رحمانه قرار دهد تا به کمال مطلوب خود و مرتبه‌ای که به عنوان اشرف مخلوقات در قرآن آمده‌است، نائل شود.
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به اینکه لایه دوم نقد لایه اجتماعی است، گفت: از منظر مبانی معرفتی اسلامی جامعه مطلوب نیز باید یک جامعه پویا و پیشرو باشد. قرآن می‌فرماید «سَابِقُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّکُمْ وَجَنَّةٍ». لذا جامعه مطلوب اسلامی جامعه ای است که پیوسته در یک رقابت سخت و تنگاتنگ می خواهد گوی سبقت را از دیگران در کسب فضیلت‌ها و نیکویی‌ها برباید و لازمه تحقق چنین جامعه‌ای آن است که دائما شلاق نقد را بر پیکر خودش بزند و به عبارتی خودانتقادی داشته باشد.
نوروزی ادامه داد: در قرآن نیز خداوند قوم‌های مختلفی را مورد عتاب و خطاب قرار داده است و عیوب آن جوامع را بیان کرده است تا برای آیندگان درس عبرت باشد و به مسیر آنان نروند.
نقد جدی اجتماعی زمینه‌ساز تحقق سبک زندگی اسلامی
وی اظهار کرد: بخش مهم ایجاد بستر آنچه که تحت عنوان سبک زندگی اسلامی از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است، نقد جدی و پیوسته جامعه از خود برای برطرف کردن عیوب و نقص‌هاست؛ جامعه‌ای که دروغ، بی‌قانونی، کم‌کاری و غیبت در آن نباشد و تمام ظرفیت‌های مثبت خود را فعال کند.
مشاور سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها افزود: به عبارتی با تحقق سبک زندگی اسلامی «جامعه بماهو جامعه» با محاسنش شناخته شود نه با نقاط منفی، لذا نقد بعضا با واژه‌هایی مانند تذکر، نصیحت، موعظه و تواصی به حق و امر به معروف و نهی از منکر همراهی و ملازمه دارد که نشانه تأکید آموزه‌های دینی بر مسئله نقد هم به شکل فردی و هم به شکل اجتماعی از طریق عبارات و زوایای گوناگون است.
وی تأکید کرد: در حقیقت تمام آنچه که می‌تواند جامعه را از ایستایی و سنگینی رها کند تا جامعه رسوب نکند و به تعبیر قرآن «اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ» نشود، در بستر فراهم شدن نقد و تواصی به حق و نهی از بدی‌هاست.
نقد اجتماعی ابزار پویایی جامعه، نه تزریق یأس و ناامیدی
نوروزی عنوان کرد: پس ما در حرکت روبه جلوی جامعه نقد پیوسته را لازم داریم تا به عنوان جامعه الگو مطرح شویم الگویی که تمام موانع روبروی خودش را از پیش رو برمی‌دارد تا به عنوان امن ترین، منظم ترین و قانونمندترین جامعه مطرح شود. جامعه ای که ادب مشخصه اصلی آن است و به تعبیر قرآن «قُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا»؛ یعنی با کل مردم و نه فقط مسلمانان با ادبیات مناسب و زبان احترام صحبت می کند که تحقق این جامعه الگو از طریق یک نقد پیوسته و درچارچوب یعنی روشمند و خیرخواهانه امکان پذیر می‌شود.
وی یادآور شد: در واقع نقد برای گام به پیش باید صورت گیرد، نه ایجاد یأس فردی و اجتماعی. به عبارتی نقد در اسلام برای رهایی از ایستایی است و لذا نقد نباید بدبینی و ناامیدی را به جامعه تزریق کند که خود این نوع نقد با آموزه‌های دینی هماهنگ نیست.
نوروزی در پایان تصریح کرد: لذا اسلام هم فرد جسور و در عین حال باادب می‌خواهد و هم جامعه‌ای مقتدر، سبقت‌گیرنده و پویا، که حداقل چسبندگی، اصطکاک و تعلق را داشته باشد و بتواند منعطف باشد و این درگرو افزایش ظرفیت نقدپذیری است.
