سیره امام(ره) و رهبری، چارچوب‌های نقد در شرایط امروز را تبیین می‌کند
گروه سیاسی: معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی با بیان اینکه در نقد اسلامی مجموعه مباحث باید با هم دیده شود گفت: هم امام(ره) و هم مقام معظم رهبری فرموده‌اند که چگونه نقد و نصیحت کنیم و متأسفانه بر روی این مسئله کار نشده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد موسوی هوایی، معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی، در گفت‌‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در رابطه با ویژگی‌ها و آداب نقد براساس مبانی دینی گفت: مسئله نقد و اقدام به آن و پذیرش نقد در دین اسلام مورد تأکید قرار گرفته است و از اصول تربیتی در آموزه‌های اسلام است.
نقد افراد، نه تجسس در زندگی شخصی
وی افزود: در اسلام بر این مسئله تاکید شده است که انسان‌ها هم نقدپذیر باشند و هم نقد کنند بدون اینکه اهل تجسس باشند و بخواهند در امور خصوصی دیگران دخالت کنند، غیبت و تهمت کنند و یا دروغ بگویند. در واقع اینها مرزهایی است که در مسئله نقد در دین اسلام و مکتب اهل بیت(ع) تعیین شده است.
حجت‌الاسلام موسوی هوایی اظهار کرد: از این نظر نقد در اسلام از جایگاه رفیعی برخوردار است که نشانه آن مسئله امر به معروف و نهی از منکر است که خود به نوعی نقد است و انجام این فریضه در حقیقت بررسی خوبی‌ها و بدی‌ها و حرکت به سمت خوبی و نیکی است. همچنین در اسلام نصیحت و موعظه نیز نوعی نقد برشمرده شده است که هم جنبه سلبی و هم جنبه ایجابی دارد.
مسلمان نسبت به مسائل اجتماعی «بی‌غیرت» نیست
وی ادامه داد: براین اساس نقد امری پذیرفته شده و مشروع در دین اسلام است، بنابراین هر مسلمانی باید هم نقدپذیر باشد و هم بتواند نقد صحیح انجام دهد و نباید یک مسلمان بی اعتنا و به تعبیر برخی روایات «بی‌غیرت» نسبت به مسائل جامعه خودش باشد که البته قید و حد این توجه به امور جامعه، عدم تفحص و تجسس شخصی نسبت به افراد است.
معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات عنوان کرد: در واقع مسلمان باید نسبت به مسائل عمومی و علنی اجتماع و مسائل مخفی اما مربوط به عموم جامعه و منافع اجتماع حساس باشد، مانند پنهان‌کاری‌هایی که ابرقدرت‌ها درجنایاتی که انجام می دهند می‌کنند که اتفاقا باید تجسس کرد و آن مسائل را افشا کرد و به اطلاع عموم رساند.
وی تصریح کرد: پس مجموعه ای از معارف با عناوین مختلف در اسلام داریم که هم اصول نقد، هم حدود نقد، هم روش‌های آن و هم نقدپذیری را ترسیم می کنند.
عدم تضعیف نظام جمهوری اسلامی خط قرمز نقد سیاسی
موسوی هوایی با بیان اینکه مهمترین مسئله در نقد مسئله دوری از تضعیف نظام جمهوری اسلامی است، گفت: یعنی انتقادات نباید به گونه‌ای باشند که نظام را تضعیف کند و اصل آن را زیر سئوال ببرد زیرا این دیگر نقد نیست بلکه تخریب است. نظام اسلامی بر مبنای قرآن و مکتب اهل بیت(ع) تشکیل شده است و قانون اساسی آن نیز بر این پایه شکل گرفته است لذا اصل نظام نباید در انتقادات زیر سئوال برود اما نقد عملکرد و رفتار اشخاص و نهادها به صورت مستند و صحیح قابل انجام است.
وی ابراز کرد: البته این نقد باید دلسوزانه باشد که در متون دینی در قالب نصیحت بیان شده است و برای اصلاح رفتار و عملکرد یک فرد یا سازمان و نهاد باشد. همان‌طور که در روایات آمده است «النصیحه لائمه المسلمین» یعنی باید کسانی که امور مسلمین را در اختیار دارند نصیحت کرد که این واژه نصیحت دلالت بر دلسوزی و مهربانی در نقد دارد و این امر با توجه به زحمات و موانع سر راه آنهاست.
موسوی هوایی اظهار کرد: پس در نقد علاوه بر بیان نقاط ضعف، نقاط قوت نیز باید گفته شود که این نشان دهنده دلسوزی فرد منتقد است تا از این طریق ناامیدی و یاس نیز در جامعه ایجاد نشود زیرا خود ناامیدی نوعی عقب‌گرد است و رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند باید امید و نشاط را به جامعه تزریق کرد.
ضرورت توجه منتقدان به دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب به مسائل مختلف کشور
وی یادآور شد: بنابراین در نقد باید اصولی را رعایت کرد و منصف بود و کسانی که نقد می کنند باید به مصالح کشور و سرنخ‌هایی که رهبر معظم انقلاب در سیاست خارجی، سیاست داخلی، اقتصاد و فرهنگ می‌دهند توجه کنند و براین محورها نقد کنند.
معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات عنوان کرد: از طرفی مسئله مهم دیگر تحمل نقد است که بسیار سخت است زیرا انسان باید خیلی کامل شده باشد و از لحاظ درونی باید خودسازی کرده باشد تا بتواند نقد را بپذیرد، لذا مسئله تمرین نقدپذیری امر بسیار مهمی است که متأسفانه خلأ آن احساس می‌شود و در این زمینه در خانواده، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها ضعیف عمل شده است.
ضرورت تبیین نگاه امام(ره) و رهبر معظم انقلاب به مسئله نقد
وی با اشاره به اینکه در حوزه نقد سیاسی رهبر معظم انقلاب بسیار بر ورود دانشجویان و طلاب جوان به این حوزه حساس هستند و می‌خواهند آنها صحبت کنند، گفت: حال اگر جوانی هم براساس طبع جوانی حرف تندی زد این مسئولان هستند که باید تحمل کنند و برای آن جوان توضیح دهند و او را اقناع کنند. البته این ورود به حوزه نقد سیاسی از سوی جوانان دانشجو و طلاب باید براساس مصالح و منافع ملی باشد نه ورودی که منجر به خوشحالی رژیم صهیونیستی و امریکا شود.
موسوی هوایی تأکید کرد: پس منظور از ورود و انتقاد در حوزه سیاسی زیر سئوال بردن ارزش‌ها و اصول دین و انقلاب نیست. مسئله دیگر اینکه نقد باید عاقلانه و با در نظر گرفتن شرایط کشور و جامعه باشد تا نقد مصلحانه و مشفقانه شکل بگیرد و منجر به پیشرفت کشور شود.
وی در پایان اظهار کرد: براین اساس در نقد اسلامی مجموعه مباحث باید با هم دیده شود و اگر بخواهیم این مجموعه را به صورت کامل و جامع ببینیم در گرو توجه به سخنان ولی فقیه است که هم امام(ره) و هم مقام معظم رهبری فرموده‌اند که چگونه نقد و نصیحت کنیم. متأسفانه بر روی این مسئله کار نشده است تا نقد صحیح در دیدگاه امام(ره) و رهبر معظم انقلاب تبیین شود و این بیانات می‌تواند ملاکی برای افراد باشد تا بدون دغدغه هم نقد کنند و هم نقد شوند.
