پژوهش‌های قرآنی حوزه قائم به شخصیت‌های بارز تفسیری است

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین علوی‌مهر، رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت تدریس قرآن در حوزه‌های علمیه، اظهار کرد: اصل و زیربنای حوزه علمیه، اساسا فقه و اصول است و از قدیم، مبنای اصلی حوزه علمیه بر ترویج، توسعه و شرح فقه و اصول و امثالهم بوده است.

فقه و اصول، اصل و اساس حوزه علمیه است
وی در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد حوزه‌های علمیه نسبت به تربیت متخصصان در علوم مختلف اظهار کرد: خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی در این زمینه که نیاز است در حوزه علمیه در بحث‌های علمی، تحولی ایجاد شده و متخصصانی در علوم مختلف تربیت شوند تغییر نگرشی ایجاد شد؛ به همین جهت رشته‌های تخصصی در حوزه، از جمله رشته کلام، با مدیریت حضرت آیت‌الله سبحانی و رشته تفسیر، با مدیریت حضرت آیت‌الله مکارم‌شیرازی بنیانگذاری شد و به مرور زمان رشته‌های علمی دیگری همانند تاریخ، فلسفه اسلامی و برخی از علوم دیگر بنیانگذاری شد که الحمدلله از سال 1370 تاکنون رشته تخصصی تفسیر قرآن، سالانه فارغ‌التحصیلانی را بیرون داده است که مایه فخر و مباهات است.
رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه تاکید کرد: بسیاری از این افراد، اکنون در مراکز علمیه مشغول بوده و بسیاری صاحب قلم و اثر و تاثیرگذار در حوزه‌های تفسیری و علوم قرآنی هستند؛ بنابراین در تقسیم بندی‌های کنونی حوزه‌های علمیه و رشته‌های تخصصی که ایجاد شده است، به علوم مختلف از جمله علم تفسیر و علوم قرآن هم پرداخته می‌شود؛ اگرچه در پیکره حوزه علمیه همچنان فقه و اصول  اصل و اساس قرار داد.

فقدان ساماندهی پژوهش‌های قرآنی در حوزه علمیه
وی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت پژوهش‌های قرآنی در حوزه‌های علمیه عنوان کرد: وضعیت قابل دفاع است؛ البته اینگونه نیست که حوزه علمیه به صورت ساماندهی شده پژوهش‌هایی در حوزه تفسیر و علوم قرآنی ارائه دهد؛ بلکه حوزه علمیه در علوم تخصصی قائم به اشخاص و افراد متخصص و عالِم است و  مرجع واقعی این علوم، اشخاص متخصص و مفسران و شخصیت‌ها هستند؛ یعنی پژوهش‌های اصلی و اساسی در علوم قرآنی را اشخاص ترویج و ارائه می‌دهند که عضوی از اعضای حوزه هستند.
وی ادامه داد: این افراد، خودشان شخصیت‌هایی هستند که در ترویج این علوم نقش دارند؛ از جمله آیت‌الله جوادی‌آملی که در حوزه تفسیر و علوم قرآن، سرآمد و جزء بهترین مفسران معاصر هستند که در حوزه‌های مختلفی از جمله علوم انسانی در قرآن و تفسیر معارف قرانی صاحب‌نظر هستند  و پژوهش‌های فراوانی را ارائه داده است.

حمایت از پژوهش‌های قرآنی حوزه توسط خود مولفان
رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه تاکید کرد: از سوی دیگر، تفسیر نمونه آیت‌الله مکارم شیرازی و تفسیر قرآن آیت‌الله سبحانی و در رده‌های دیگر مثلا تفسیر کوثر آیت‌الله یعقوب جعفری وجود دارد. در حوزه علمیه، اینگونه نیست که مرکزی برای حمایت از پژوهش‌های قرآنی وجود داشته باشد؛ بلکه در واقع پژوهش‌هایی که در حوزه انجام می‌شود مبتنی بر شخصیت‌های بارز تفسیری و علوم قرآنی است.
علوی‌مهر در پاسخ به پرسشی درباره امکان وجود مراکزی در حوزه علمیه برای حمایت از پژوهش‌های قرآنی اظهار کرد: چنین مراکزی نمی‌تواند پژوهش‌های قرآنی را پوشش دهد؛ مثلا جز خود آیت‌الله جوادی‌آملی یا آیت‌الله مکارم‌شیرازی چه کسی می‌تواند از آثار آنان حمایت و آن را منتشر کند؟ چه نهادی غیر از خود آقای یعقوب جعفری که غیر از تفسیر کوثر دارای آثار فراوان دیگری هستند، می‌تواند آثار ایشان را پوشش دهد؟ ممکن است برخی جاها از پژوهش‌های قرآنی حمایت‌هایی داشته باشند، اما در هر صورت اینگونه نیست که حوزه‌ بتواند همه این پژوهش‌ها را پوشش دهد؛ بنابراین بنده در مجموع وضعیت را مطلوب و قابل دفاع می‌دانم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره اهم فعالیت‌های انجام گرفته در انجمن قرآن‌پژوهی حوزه گفت: انجمن قرآن پژوهی، متولی پژوهش‌های حوزه نیست؛ البته حوزه‌ علمیه بودجه چندانی هم ندارد و باید یا خود دولت حمایت کند یا مراکز توسعه و ترویج فعالیت‌های قرانی این کار را انجام دهند، اما متاسفانه این حمایت‌ها انجام نمی‌شود.
رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه قم در پاسخ به پرسشی درباره برنامه‌های خود برای ارتقای وضعیت تولیدات این انجمن و زمینه‌سازی برای تعمیق و توسعه مباحث قرآنی در حوزه‌های علمیه اظهار کرد: فعلا جای جواب این سوال نیست و فعلا نمی‌توام جوابگو باشم. ما محقق زیاد داریم، اما این‌گونه نیست که از همه این‌ها حمایت شود و در کل کشور هم وضعیت این‌گونه است.

وزارت علوم توجهی به توسعه فرهنگ قرآن ندارد/ وزارت ارشاد بودجه نمی‌دهد
وی ضمن اشاره به مورد حمایت قرار نگرفتن موسسات قرآنی از جانب مسئولین، تاکید کرد: این‌ها مشکلاتی است که در رده‌های وزارتی وجود دارد که نیاز به تامل دارد. سالانه بین دویست تا سیصد میلیارد تومان بودجه در اختیار وزارت ارشاد قرار می‌گیرد که موظف است آن را خرج حمایت از موسسات قرآنی کند، اما این را در اختیار ما نمی‌گذارند. الان وزارت علوم توجهی به توسعه فرهنگ قرآن ندارد. وزارت علوم دارای معاونت قرآنی است، اما این معاونت، توجهی به ما ندارد.