رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره اهمیت مسئله جمعیت فرمودند: « مسئله کاهش جمعیّت مسئله بسیار مهمّى است. براى آن دشمنانى که در اوائل صحبت اشاره کردم، بهترین چیز این است که ایران یک کشورى باشد با بیست سى میلیون جمعیّت که نصف این جمعیّت هم کهنسال و میانسال و ازکارافتاده باشند؛ این برایشان بهترین چیز است؛ اگر براى این برنامهریزى بتوانند بکنند، حتماً میکنند، پول بتوانند خرج کنند، حتماً خرج میکنند؛ ما باید حرکتمان در مقابل این حرکت، حرکت صحیح و منطقى و خردمندانه و عالمانه باشد...»
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره اهمیت مسئله جمعیت به لحاظ سیاسی و امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران گفت: وقتی در علوم سیاسی درباره حکومت و دولت صحبت میکنیم سه عامل مهم برای تشکیل یک حکومت مطرح میشود که شامل قلمرو یا سرزمین، ملت یا جمعیت و حاکمیت یا اقتدار است؛ یعنی باید این سه ویژگی وجود داشته باشد تا یک دولت، دولتمدار بماند.
وی ادامه داد: براین اساس جمعیت برای ایران از حساسیت بیشتری برخوردار است. حدود بیست سال است که در کشور شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» مطرح شده است. این شعار در زندگی و اذهان مردم نقش بسته است پس باید با ایجاد بسترهای لازم برای افزایش جمعیت این ذهنیتها را تغییر دهیم و صرفا شعار ندهیم.
استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: نکته دیگر اینکه سناریویی توسط غربیها در نظر گرفته شده است که بیانگر این نکته است که اگر نرخ رشد جمعیت ایران 2.3 درصد باشد در 1480 جمعیت ایران حدود 130 میلیون نفر میشود. سناریوی دوم این است که اگر نرخ رشد جمعیت ایران 2.1 درصد باشد جمعیت ایران در 1480 حدود 109 میلیون نفر میشود و سناریوی سوم این است که اگر نرخ رشد جمعیت 1.3درصد باشد، که هم اکنون دارای چنین نرخ رشدی هستیم، جمعیت ایران در 1480، حدود 39 میلیون نفر خواهد شد.
وی افزود: از طرفی هر چه جمعیت کمتر شود به این معناست که تعداد میانسالان و پیران بیشتر میشود و جمعیت جوان کشور کمتر میشود. درحالی که در هر کشور جمعیت جوان موتور محرکه آن کشور در حوزههای مختلف علمی، فنی و صنعتی هستند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس عنوان کرد: مقام معظم رهبری خطر این کاهش جمعیت را احساس کردهاند که اگر ما بخواهیم در ده، بیست یا پنجاه سال آینده تمدن بزرگی بسازیم از جمعیت کمی برخوردارهستیم.
وی تأکید کرد: حال این نظر و ایده باید به مرحله عمل برسد. بخشی از این عملیاتی کردن با اجرای سیاستهای تشویقی است که به عنوان نمونه باید باروری طبیعی در بیمارستانها رایگان شود که اکنون در بیمارستانهای دولتی اینگونه شده است یا مرخصی زایمان که مجلس در نظر گرفته است باید عملیاتی شود.
بخشایش بیان کرد: اما اگر نخواهیم سیاستهای تشویقی را اجرا کنیم و بسترهای افزایش جمعیت را فراهم کنیم خود بخود هر چقدر هم شعار داده شود مردم ایران به این زودیها حاضر نمیشوند که نرخ رشد جمعیت را افزایش دهند، پس ما باید بسترها را فراهم کنیم.
وی تصریح کرد: صحبتهای چندباره رهبر معظم انقلاب دراین رابطه برای افزایش حساسیت مقامات و مسئولان کشور برای توجه به این مسئله است زیرا جمعیت یک مسئله اساسی در آینده کشور است چون جمعیت در تمدن، شتاب علمی، توسعه و در دفاع از آرمانهای انقلاب سهم دارد و به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب مرتب این مسئله را به عنوان سیاستهای کلی بیان میکنند تا یک نقشه راهی برای آن پیدا و ایجاد شود.
بخشایش اردستانی درباره رابطه کاهش جمعیت کشور با امنیت منطقهای و بین المللی گفت: ما در ادبیات سیاسی چهار سناریو داریم؛ مدل ملت - دولت، یعنی ملت، دولت را تعیین میکند که در این مدل امنیت در سطح بالایی است.
وی افزود: مدل دوم، مدل دولت-ملت است، یعنی دولت، ملتسازی می کند مانند رژیم صهیونیستی که به لحاظ امنیتی با چالش روبروست. مدل سوم، مدل چندملتی است مانند دوآلمان در زمان قبل که چند ملت یک دولت ایجاد میکنند و مدل چهارم که چند ملیتی است مانند ایالات متحده آمریکا یا روسیه دارای چند ملیت هستند و یک دولت را درست میکنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران مرکز عنوان کرد: هر کدام از این مدلها بحثهای امنیتی خاص خود را دارند. برآیند این چهار مدل این است که یا یک دولت قوی با قدرت ضعیف داریم مانند سنگاپور، یا یک دولت ضعیف با قدرت قوی داریم مانند شوروی. ایران هم اکنون قدرت نسبتا قوی با دولتی (نهاد دولت) ضعیف به لحاظ کارامدی و انسجام است.
وی اظهار کرد: حال اگر در چنین وضعیتی جمعیت کشور کاهش پیدا کند در نتیجه، توازن جمعیت به لحاظ مذهبی و قومیتی برهم میخورد و به تبع آن قانون اساسی کشور به هم میخورد مگر اینکه سایر قومیتها و مذاهب نیز با کاهش جمعیت روبرو شوند.
عضو کمیسیون امنیت ملی افزود: لذا جمعیت جوان است که پویایی، نشاط، خلاقیت، علم و فناوری را بوجود می آورد. ما در ایران تنها کاری که میتوانیم انجام دهیم رشد کشور به لحاظ علمی است و رشد علمی نیز در دانشگاهها رخ می دهد و دانشگاه نیز مجموعه استاد، دانشجو، کتاب و تولید علمی است که باید رشد پیدا کند و این رشد نیز از طریق جمعیت جوان کشور است.
بخشایش یادآور شد: پس افزایش جمعیت در اقتدار، انسجام و پیوستگی ملی نقش مهمی دارد به شرطی که بسترهای آن را فراهم کنیم. اگر قرار باشد کشور فقیری باشیم خودبخود سن ازدواج بالا میرود، ازدواجهای سفید به وجود میآید و به سمت غرب در این زمینه حرکت میکنیم.
وی به تجربه برخی از کشورهای غربی در زمینه افزایش جمعیت اشاره کرد و گفت: در کشورهای غربی مانند آلمان، استرالیا و انگلیس نوزاد که متولد میشود سازمان تأمین اجتماعی پولی را به حساب آن کودک واریز میکند. مثلا در زمانی که در استرالیا تحصیل می کردم دولت آن کشورهر دوهفته یکبار 40 دلار به حساب کودک تازه به دنیا آمده واریز میکرد زیرا دولت استرالیا علاقمند به افزایش جمعیت بود چون جمعیت پیر افزایش یافته بود و نرخ رشد کاهش یافته بود.
بخشایش در پایان اظهار کرد: در ایران هم چون زندگی به لحاظ اقتصادی سخت شده است در نتیجه تمایل به فرزندآوری و افزایش جمعیت کاهش یافته است. پس مجلس و دولت باید بسترسازی کنند، شغل ایجاد کنند، مسکنسازی کنند و سیاستهای تشویقی اعمال کنند تا جمعیت رشد پیدا کند و مردم تمایل به افزایش جمعیت پیدا کنند.