رسالة الولایة؛ تلاشی برای باز کردن راه به حقیقت ولایت و قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، حجت‌الاسلام و المسلمین سعید جوادی آملی، رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی إسراء در آئین رونمایی از کتاب رسالة الولایة اثر علامه طباطبایی با تحریر آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی که شب گذشته 23 تیرماه در محل کتابخانه و مرکز اسناد ملی برگزار شد، به بیان نکاتی در مورد این کتاب پرداخت. 
بنا بر این گزارش، جوادی ضمن تشکر از کتابخانه ملی و مدیریت آن به جهت برگزاری این آئین رونمایی، گفت: این کتابخانه فاخر اسناد فخیمی دارد، اما وقتی که یک سند عالی را در حوزه عرفان و قرآن و ولایت، آن هم از شخصیتی همانند علامه طباطبایی این گونه می‌پذیرد، هویت و شخصیتی ممتاز و جدا پیدا می‌کند و راه قوی‌تری را در این ساحت طی خواهد کرد.
وی افزود: چنین آثاری هویت‌ساز است و شخصیت یک مرکز را معنا می‌دهد، روح می‌دهد و تعالی می‌بخشد.

ولایت؛ بالاترین معارف
جوادی آملی با اشاره به عنوان رسالة الولایة، گفت: حقیقت ولایت برترین و والاترین امری است که در حوزه معارف ما تعریف می‌شود. ولایت باطن رسالت است، باطن نبوت است، باطن امامت است و باطن قرآن است و راهیابی به حقیقت ولایت کار آسانی نیست و علوم مدرسه‌ای، حوزوی و دانشگاهی دون آنند که بتوانند از ولایت سخن بگویند.

تنها وحی می‌تواند از حقیقت ولایت پرده بردارد
وی تنها دانشی را که می‌تواند از حقیقت ولایت پرده بردارد و آن را تفسیر کند، حقیقت وحی دانست و بیان کرد: وحی حقیقت باطنی است که امکان ظهور و اظهار برای آن هست و در جلوه‌های صحف و کتب آسمانی بارز می‌شود و بارزترین آن قرآن کریم است. تنها قرآن است که می‌تواند از ولایت سخن بگوید و این حقیقت باطنی را آشکار سازد.
جوادی آملی البته عرفان را نیز در این راه کارساز دانست و گفت: راه یابی به حقیقت ولایت از طریق یک علم و دانش که امکان فهم آن را برای جامعه و علاقه مندان به این گونه از معارف فراهم سازد تنها و تنها از طریق دانش عرفان ممکن است.

عرفان نزدیکترین دانشی است که می تواند خود را به سطح قرآن نزدیک کند
وی در این رابطه اظهار کرد: مستحضرید که عرفان دانش باطن است و سایر دانش ها مانند کلام و فلسفه و امثال دانش ظاهرند. عرفان نزدیکترین دانشی است که می تواند خود را به سطح قرآن نزدیک کند. عمق قرآن و حقیقت قرآن فراتر از آن است که حتی دانش عرفان بتواند حاق و حقیقت قرآن و وحی را بیابد، اما تلاش عارفان، شاهدان، عاشقان و شیفتگانی که راه دل را و مسیر قلب را برای فهم این حقایق انتخاب کرده اند، تلاش ارزشمندی است.
وی افزود: علامه طباطبایی با تدوین این رساله خواستند این فضا را که فضای باطن است و راه به حقیقت ولایت و قرآن را باز می‌کند، نشان بدهند.

شرط بی‌شائبه بودن دانش عرفان
حجت‌الاسلام جوادی آملی دانش عرفان را دانشی شکوهمند خواند که در عین حال لغزش و اشتباه و خطا در آن کم نیست و با توجه به همین نکته گفت: دانش عرفان اگر بخواهد در یک مسیر مستقیم و بی‌شائبه و بدون اشکال قرار بگیرد، باید به دست انسان هایی باشد که خود مستقیم اند و بر اساس میزان الهی و قرآن خود معیار شده اند و می توانند دانشی ارائه کنند که نه شائبه و خطای علمی در آن راه پیدا کند و نه خطیئه عملی.

ارائه عرفان ناب شیعی در رسالة الولایة
وی افزود: علامه طباطبایی با تدوین این رساله مسیر عرفان ناب شیعی را آن گونه که قرآن و روایات، کتاب و سنت، می پذیرد ارائه کرده است و این هنر بزرگ علامه طباطبایی در تدوین این رساله فخیم است.

رسالة الولایة یک جریان معرفتی صحیح بر اساس کتاب و سنت است
جوادی آملی در ادامه با بیان این مطلب که تدریس کتب عرفانی از منظر این حکیمان و عارفان کار دشواری نیست، اما تدوین یک رساله عرفانی که مبتنی بر منابع اصیل دینی و کتاب و سنت باشد و در عین حال چارچوب علم شریف و شکوهمندی همانند عرفان را داشته باشد کار بسیار دشواری است، اظهار کرد: علامه طباطبایی این مسیر را باز کردند و آن چه ایشان نوشتند در حقیقت یک کتاب نیست بلکه یک جریان معرفتی صحیح حول عرفان ناب شیعی است که مبتنی بر کتاب و سنت شکل می گیرد و از هر شائبه ای مصون و محفوظ است.
وی در این رابطه عنوان کرد: وقتی علامه طباطبایی رساله شریف علی و الفلسفة الالهیه را نوشتند این به صورت یک جریان فکری شد و آیت‌الله جوادی آملی در کنگره ای که برای امام رضا(ع) برگزار شد همان مسیر را ادامه دادند و نتیجه شد علی بن موسی الرضا(ع) و الفلسفة الالهیه و بعد کنگره امام کاظم(ع) و موسی الکاظم(ع) و الفلسفة الالهیه. همین مسیر فکری را این شاگرد علامه طباطبایی در رسالة الولایة طی کرده اند و در این جا ضمن این که کتاب شریف رسالة الولایة تحریر و نوشته شد، این یک جریان فکری است.
وی با اشاره به تعبیری از آیت‌الله جوادی آملی، بیان کرد: آن چه از ایشان به شما تقدیم می‌کنم، این است که عرفان اصیل که شکوهمندترین دانش است و سلطان و ملکه علوم است بایستی بی شائبه ارائه بشود و اگر این علم منزه از شوائب علمی و عملی شد همه مشتاقانه به این علم می گرایند؛ زیرا آن علمی که می تواند تفسیر خوبی را از حقیقت وحی و قرآن ارائه کند و نزدیکترین علم به قرآن باشد علم شریف عرفانی است که با چنین رویکردی تدوین شده است.
جوادی آملی افزود: بنابراین رسالة الولایة جریان معرفتی اصیل به عنوان عرفان ناب شیعی است که از شوائبی که بعضاً در عرفان‌ها وجود دارد مصونیت دارد.

نبود آثار اصیل؛ زمینه‌ساز شکل‌گیری عرفان های ناصواب
وی در اختیار نبودن این گونه کتب اصیل را زمینه ساز شکل‌گیری عرفان های ناصواب دانست و بیان کرد: در حالی که امروزه در کشور ما یا سایر کشورها عرفان های ناصواب شکل می گیرد و عده ای ادعاهایی به عنوان عرفان دارند که هیچ از حقیقت عرفان برخوردار نیست، رسالة الولایة می تواند به عنوان یک منبع علمی برای حوزه ها، دانشگاه ها، مراکز علمی و پژوهشی و کتابخانه هایی همانند این کتابخانه باشد.

نکاتی در باب عنوان کتاب تحریر رسالة الولایة شمس الوحی تبریزی
جوادی با اشاره به عنوان کتاب یعنی تحریر رسالة الولایة شمس الوحی تبریزی، گفت: آیت الله جوادی برای اسامی کتاب های خودشان با دقت و تأمل عنوان انتخاب می کنند. در این مقدمه آمده است که این کتاب شرح نیست، توضیح نیست، بلکه تحریر است و آزادسازی این منطق معرفتی است؛ تا دیگران بتوانند از این جایگاه معرفتی روحی بلند و اندیشه ای عظیم پیدا کنند و حقایق را با یک اندیشه باز شده و بدون قید و بند دنبال کنند.
وی ادامه داد: برخی از کتاب ها تعقیدات و قیوداتی دارند که فضای بازی را برای محقق و پژوهشگر ایجاد نمی کند. هنر آیت الله جوادی آملی در این کتاب ضمن این که مباحث کتاب بیان شده است، تحریر آن و باز شدن فضای معرفتی عرفان ناب است؛ که انشاءالله محققان و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی این مسیر را طی کنند.
جوادی در پایان عنوان «شمس الوحی» را نیز مورد توجه قرار داد و گفت: اگر شمس تبریزی از سوی مولوی شمس الحق تبریزی نام گرفت، علامه نیز از سوی شاگردشان آیت الله جوادی آملی شمس الوحی نام گرفت و این عنوان نشان از کسی است که از ولایت سخن می گوید، ولایتی که ریشه در قرآن و ریشه در وحی دارد. لذا هم این عنوان جای توجه و تحقیق و بررسی دارد و هم این رساله که امیدواریم مورد تحقیق محققان و پژوهشگران قرار گیرد.