نهمین همایش پژوهش‌های قرآنی و یادداشت‌های انتقادی «بدون نام»

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، همایش بین‌المللی پژوهش‌های قرآنی دو هفته پیش، همزمان با مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در سالن اجلاس سران برگزار شد. این همایش در طول سه سال گذشته توسط دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم که زیر نظر سازمان اوقاف و امور خیریه اداره می‌شود، برگزار شده است.
پس از برگزاری این همایش توسط دانشگاه علوم و معارف قرآن، صاحب‌نظران حوزه علوم قرآن مسائلی را مطرح کردند که جای بحث و تامل دارد. به‌طوری‌که یکی از اعضای هیئت علمی در رشته علوم قرآن، با ارسال یادداشتی به ایکنا به انتقاد از این همایش و رتبه برتر آن که دارای دکترای رشته روانشناسی بدون سابقه پژوهش قرآنی پرداخت.

این پژوهشگر که خواستار انتشار نیافتن نام خویش بود، در بخشی از یادداشت خود می‌نویسد: «حالا و پس از اعلان برگزیدگانِ این همایش می توان تمام آن احتمالات را به رأی‌العین دید. شاهکارِ این همایش نیز همان رتبۀ اول آن است. پژوهشگری که به حوزۀ روان شناسی تعلّق خاطر دارد و حتی یک مقاله پژوهشی در مطالعات قرآنی ندارد، در این همایش قرآنی رتبۀ اول را به دست آورده است. اعلان چنین نتیجه‌ای شمشیر دولبه‌ای را برای مسئولین و داوران این همایش به وجود آورده است: این چالش از آن روست که اگر یک پژوهش گر غیر متخصص در مطالعات قرآنی بتواند گوی رقابت را از تمام متخصصان این رشته برباید و رتبۀ اول را کسب کند که باید فاتحه رشتۀ قرآن و حدیث را در کشور بخوانیم و بر پیکر بی جان آن نماز بگذاریم. اما در مقابل اگر چنین انتخابی بر اساس سلیقه‌ای خاص باشد که می‌بایست بر پیکر بی‌جانِ اخلاق حرفه‌ای در کشورمان نماز بخوانیم؛ همایشی با این حد از اطلاع رسانی و تبلیغ، ضعیف‌ترین انتخاب ممکن برای برگزیده خود را در نظر گرفته است.»

متن کامل این یادداشت در اینجا آمده است.

بر اساس این گزارش، روی دیگر این انتقادات به نحوه ارائه محتوای مقالات در این همایش بین‌المللی متوجه است. چاپ و انتشار مقاله‌های رسیده در همایش‌های این چنینی کاری مرسوم و متدوال است. بر همین اساس، در جایی‌که به مقاله‌ برگزیده 12 میلیون تومان جایزه نقدی تعلق بگیرد، انتظار می‌رود که  مقاله مزبور از سطح بالای علمی برخوردار باشد و به عنوان منبعی موثق در اختیار دانشجویان و پژوهشگران قرار گیرد که این یکی از نتایج قابل اعتنای هر همایشی است.
اما هنوز بعد از گذشت یک سال از همایش سال گذشته و برگزاری دوره نهم این همایش همچنان سخنی از انتشار مقالات برگزیده سال قبل نمی‌شود و علامت سوال‌ها در اذهان باقی می‌ماند که دلیل این عدم انتشار چیست؟ همین امر باعث شده است که کارشناسان بسیاری طی درخواست‌های مکرر از ایکنا، ‌پیگیری این موضوع را خواستار شوند.
یکی دیگر از انتقاداتی که به نحوه برگزاری این همایش وارد شده، شکل خارج از عرف فراخوان آن است. مسئولان همایش، زمانِ اعلان فراخوان تا دریافت مقالات خود را فقط دو ماه درنظر گرفته‌اند. این زمان محدود اختصاص داده شده برای دریافت مقاله‌هایی که ماحصل پژوهش هستند، قطع به یقین می‌تواند در کیفیت آثار موثر باشد.

یادآور می‌شود، اخیرا در یک سایت محلی هم یادداشتی از یکی از اساتید  سابق دانشگاه علوم قرآنی آمل که یکی از زیرمجموعه‌های دانشگاه علوم و معارف قرآن هستند، در انتقاد به این دانشگاه بدون درج نام این فرد منتشر شد.

خبرگزاری ایکنا به دنبال پیگیری‌های انجام گرفته توانست با فرد مزبور ارتباط بگیرد. این استاد سابق دانشگاه علوم قرآنی آمل با پرهیز از درج نامش درباره همایش پژوهش‌های قرآنی  گفت: من دو سال قبل یکی از شرکت‌کنندگان و داوران این همایش بودم و رئیس و معاون دانشگاه آمل هم در آن زمان در این همایش شرکت کردند که به طور مشترک به مقام دوم رسیدند درحالیکه سوابق علمی معاون دانشگاه در سطح بالایی قرار ندارد.
به گفته وی امکان برگزیده شدن در این همایش از طریق رایزنی کم است زیرا مقاله‌های رسیده به نام افراد داوری نمی‌شوند بلکه به هر کدام کد تعلق می‌گیرد تا داوری‌ها بر اساس نام افراد صورت نگیرد ولی بعضی انتخاب‌ها گاهی سوال‌برانگیز می‌شود.

این استاد علوم قرآنی درباره برگزیده شدن رتبه برگزیده این همایش که دارای مدرک روانشناسی است و  تاکنون پژوهشی در زمینه قرآنی هم نداشته، گفت: من این مقاله برگزیده را ندیدم و نمی‌توانم درباره آن نظر بدهم  اما شاید بعضی برگزیدگان از آشنایان دست‌اندرکاران همایش باشند و این درحالی است که معاون دانشگاه علوم قرآنی شهر آمل هم با وجود نداشتن سوابق علمی رتبه دوم این همایش را به همراه رئیس دانشگاه کسب کرد!
وی در ادامه به موازی کاری واحتمال تاسیس دانشگاهی با رشته‌های علوم قرآنی در شهر ساری اشاره کرد و گفت: در هرسال فقط 20 دانشجو به دانشگاه علوم قرآنی آمل وارد می‌شوند و به همین دلیل رشته علوم قرآنی با استقبال زیادی روبرو نیست. ضمن اینکه با افزوده شدن مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه آمل، هیجان و تحرک بیشتری به این مرکز علمی تزریق شد. اما اگر این مقطع از دانشگاه خارج و به شهر ساری برود، دو دانشگاه با مشکل روبرو می‌شود.
وی اضافه کرد: ما این مسئله را با مسئولان دانشگاه مرکزی علوم و معارف قرآن در قم و دکتر عابدی ریاست این دانشگاه در میان گذاشتیم و آنها هم پذیرفتند که تاسیس چنین دانشگاهی در شهر ساری با صرف هزینه‌های بسیار کار صحیحی نیست ولی ما همچنان خبر از جمع‌آوری پول توسط مسئولان این دانشگاه از خیرین برای احداث دانشگاه ساری را می‌شنویم.

متن کامل یادداشت این استاد سابق دانشگاه علوم قرآنی آمل در اینجا آمده است.

نکته قابل تامل درباره یادداشت این استاد علوم قرآنی و مطلبی که از یکی از اعضای هیئت علمی علوم قرآنی در خبرگزاری ایکنا منتشر شد، پرهیز از ذکر نام‌‌شان است. این فاش نشدن نام حقیقی اشخاص در انتقاد به مسئولان، شاید به دلیل مواجه نشدن با بازخوردهای شخصی و بروز مشکلات کاری صورت می‌گیرد. شاید یکی از دلایل امتناع ایشان از انتشار نام، نبود انتقادپذیری لازم از سوی مسئولان دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم باشد.

نکته دیگر در خصوص یادداشت اخیر این است که کامنت‌های منتشر شده ذیل این یادداشت، نشان می‌دهد غالب بازدیدکنندگان این سایت محلی، بر ایرادات وارد شده به این دانشگاه صحه گذاشته‌اند.
خبرگزاری ایکنا بنابر وظیفه خود و پیگیری و خواست پژوهشگران و کارشناسان قرآن، به پیگیری‌ و طرح پرسش با مسئولان دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و دبیر علمی همایش و دست‌اندرکاران آن برآمد، اما تا کنون هیچ کدام در مقام پاسخگویی برنیامده‌اند و از ارائه پاسخ سرباز زدند.