سازمان همکاری اسلامی کمیته مجازات مجرمان حادثه منا را تشکیل دهد

خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در پی حادثه ناگوار منا که شهادت تعدادی از زائران بیت‌الله الحرام از کشورهای مختلف از جمله 136 زائر ایرانی و مجروح‌ و مفقودشدن تعداد دیگری از آنان را به دنبال داشت، نظر صاحب‌نظران و کارشناسان را در این زمینه جویا شد، هم اینک گفت‌و‌گوی ایکنا با علی‌اکبر ضیائی، رایزن فرهنگی ایران در مالزی را با هم می‌خوانیم:

ایکنا: در ابتدا نظرتان را در ارتباط با فاجعه تأسف‌بار منا بیان بفرمائید؟

ـ پیش از ورود به تبیین ابعاد سیاسی و اجتماعی این فاجعه دردناک «منا» لازم می‌دانم که تسلیت خود را خدمت امام عصر(ارواحنا له الفداء) و نائبش امام خامنه‌ای(دام ظله العالی) و عموم مسلمانان جهان و خانواده‌های داغدیده به‌ویژه قاری بین‌المللی شهیدمحسن حاجی‌حسنی کارگر که امسال ما میزبان او بودیم و در مسابقات مالزی نفر اول شد، عرض کنم و امیدوارم که خداوند به خانواده‌های معزز این حجاج بیت‌الله‌الحرام(رضوان الله تعالی علیهم) صبر و اجر جزیل عنایت فرماید.
درباره علل پیدایش این فاجعه در رسانه‌های داخلی و خارجی بسیار گفته شده است و نیازی به تکرار آنها نیست، حضرت امام خمینی(قدس سره) پس از فاجعه مکه در سال 1366 در بی‌کفایتی آل سعود در مدیریت حرمین شریفین فرمودند «آیا سکوت در مقابل این ستمگری‌ها که در طول تاریخ سابقه نداشته است، چیزى جز رضاى به این جرم و شرکت در ظلم و ستم ظالمین و ستمگران است؟ و در هر صورت آل سعود براى تصدى امور کعبه و حج لیاقت نداشته و علما و مسلمانان و روشنفکران باید چاره‌‌اى بیندیشند». در این سخنان امام راحل بر بی کفایتی آل سعود بر حرمین شریفین صحه گذاشته شده است و حادثه منا در این زمان نیز دلیلی دیگر بر تکرار همان بی‌کفایتی دولت عربستان در مدیریت حجاج بیت‌الله‌ الحرام است.
همان‌گونه که علما و روشنفکران اسلامی در پاسخ به جنایات آل سعود در کشتار ایرانیان در روز برائت از مشرکان اقدام به برگزاری سمینارهای بین‌المللی و صدور بیانیه علیه آل سعود کردند، مانند کنفرانس آذرماه 1366 با عنوان «قداست و امنیت حرم» با حضور 43 کشور در تهران و کنفرانس بین‌المللی لندن از 6 تا 9 ژانویه 1988 با حضور 500 تن از صاحب‌نظران از 40 کشور دنیا، انتظار داریم که مسلمانان جهان در مقابل این بی‌کفایتی آل سعود و غاصبان حرمین شریفین ساکت ننشینند. تاریخ مراسم حج در حجاز مملو است از تکرار این جنایات و اهمال‌کاری‌ها که نمونه آن را در فاجعه تونل منا در سال 1367 و کشته شدن تعداد زیادی از حجا دیده‌ایم.

ایکنا: با توجه به حادثه سقوط جرثقیل در مکه و فاجعه منا، مدیریت سعودی‌ها در امور حج را چگونه می‌بینید؟

ـ نکته مهمی که در تکرار این حوادث دردناک اتفاق می‌افتد اثبات ضعف‌های اجرائی و عملیاتی دولت آل سعود است، افتادن جرثقیل شرکت وابسته به شرکت بن‌لادن بر سر حجاج این نظریه را تقویت می‌کند که امکان دست داشتن عناصر القاعده در ایجاد وضعیت ناامن در مکه و عدم نظارت دقیق حکومت عربستان بر فعالیت‌های پنهان آن وجود دارد.
از سوی دیگر حکومت عربستان به علت شکست‌های متعدد در یمن و سوریه و عراق نتوانسته است به سازماندهی امور حج بپردازد و این بیانگر نداشتن ثبات سیاسی و امنیتی در عربستان است و پس از این واقعه امکان شدت یافتن عملیات داعش و القاعده برای اهداف از پیش تعیین شده وجود دارد؛ زیرا حکومتی که نتواند این تعداد از حجاج را علی‌رغم دریافت میلیون‌ها دلار از آنان مدیریت کند طبیعتا از مقابله با جنگ‌های نامنظم داعش نیز ناتوان خواهد بود.

این عدم توانایی در مدیریت در داخل خاک‌های عربستان به مردم یمن این بشارت را داد که دولت عربستان توانایی لازم برای مقابله با آنان را ندارد و این کمک‌های آمریکا به عربستان بوده که توانسته است منازل مسکونی آنان را مورد هدف قرار دهد وگرنه این حکومت توانایی انجام چنین عملیاتی خارج از مرزهای خود را ندارد و اگر می‌توانست از نیروهای نظامی آمریکایی برای سازماندهی حجاج و تنظیم حرکت آنان به سمت منا نیز استفاده می‌کرد.

ایکنا: آیا ایران می‌تواند در ساماندهی امور حج عربستان را یاری کند؟

- نکته آخری که به آن می‌خواهم اشاره کنم تجربه جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌ریزی‌های کلان دینی و امور مربوط به زائران در مشهد مقدس است، همان‌گونه که می‌دانید در مناسبت‌های خاص جمعیت میلیونی به‌صورت مسافر از سراسر ایران و کشورهای همجوار به این شهر می‌آیند و با بهترین مدیریت برای پذیرایی، اسکان، انجام مراسم عبادی و مانند آنها روبرو می‌شوند، این در حالی است که هیچ‌گونه مبالغی برای این مراسم عبادی همچون مراسم حج دریافت نمی‌شود و همه ارکان سازماندهی آستان قدس رضوی به جز تعداد معدودی کارمند توسط داوطلبان مردمی انجام می‌پذیرد، چنین تجربه‌ مفیدی می‌تواند راهگشای سازمان همکاری اسلامی باشد و مسئولان آستان قدس رضوی می‌توانند با ارائه طرحی جامع تجارب مفید خود را برای اداره حرمین شریفین اعلام کنند.

ایکنا: موضع‌گیری کشورها در قبال مصدومیت و کشته شدن حجاج خود در مناسک حج امسال چگونه باید باشد؟

ـ اکنون شرایط به گونه‌ای است که دیگر سران آل سعود نمی‌توانند بر اخبار نظارت کنند و از رسیدن صدای مظلومان به دیگر مسلمانان جهان ممانعت به عمل آوردند و به محض روی دادن این حادثه شاهدان در منا اعلام کردند که کاروان 300 نفری وزیر دفاع عربستان برای بازدید از منا و بستن مسیر حجاج و ازدحام آنان پشت موانع ایجاد شده سبب بروز این حادثه دردناک شده است، لذا با چنین رویکردی باید منتظر عکس العمل مسلمانان جهان نسبت به این حادثه باشیم و در آینده خواهیم دید که چگونه عربستان بهای این بی‌کفایتی خود را پرداخت خواهد کرد.

هم‌زمان با بروز این حادثه بسیاری از مردم جهان به وظیفه خود در اطلاع‌رسانی و تبیین حقایق پشت پرده این حادثه عمل کردند و هنوز در ابتدای این حرکتی هستیم که به‌زودی بر تن حکومت عربستان لرزه خواهد انداخت.

ایکنا: نهادهای بین‌المللی اسلامی به‌ویژه سازمان همکاری اسلامی در قبال چنین حادثه‌ای چه تدابیری باید اتخاذ کنند؟

ـ از سال 1366 تاکنون همه مسلمانان جهان از سازمان همکاری اسلامی خواسته‌اند که مدیریت حرمین شریفین را به کمیته‌ای متشکل از اعضای آن سازمان بسپارند تا با هماهنگی منسجم این عمل را انجام دهند.
متأسفانه آنچه که تاکنون شاهد آن بوده‌ایم با مسلمانان با کرامت انسانی رفتار نمی‌شود و بسیاری از مسلمانان جهان در موسم حج با گروه‌هایی به عنوان امر به معروف و نهی از منکر روبرو می‌شوند که در برخورد با دیگران جنبه‌های انسانی را رعایت نمی‌کنند و سازماندهی اجرایی نیز به گونه‌ای بوده که هر ساله هم جان مسلمانان در خطر بوده است و هم عِرض و آبروی آنان.

انتظار همه مسلمانان به‌ویژه خانواده‌های کشته‌شدگان حادثه منا از سازمان مذکور تشکیل کمیته‌ای برای معرفی مجرمان این حادثه، به مجازات رساندن مسببان آن، پوزش پادشاه عربستان از همه کشورهای اسلامی و تشکیل کمیته اجرایی نظارت بر اعمال حج در سال‌های آینده است.

ایکنا: انعکاس حادثه منا در بین افکار عمومی مالزی و رسانه‌های مالزی به چه شکل بوده است؟

ـ مقامات رسمی مالزی تا کنون عکس‌العمل خاصی نسبت به این حادثه نشان نداده‌اند و رسانه‌های مالزی تنها به انعکاس بخشی از این واقعه اکتفا کرده‌اند. این حادثه در روزنامه دیلی‌سان امروز شنبه، چهارم مهرماه، با انتقاد از عربستان پس از کشته شدن صدها زائر همراه با عکسی از یک بانوی ایرانی و تصاویر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) منعکس شده است.

روزنامه نیو استریت تایمز مالزی نیز هفته گذشته پس از کشته شدن هفت مالزیایی و زخمی شدن 10 نفر در حادثه سقوط جرثقیل، از مقامات عربستان خواسته بود به ایمنی حجاج بیشتر اهمیت دهند.

رسانه‌های مالزی نیز تا کنون تنها به بازتاب حادثه منا پرداخته و به نقل از رسانه‌های جهان اعلام کردند که 435 نفر در رمی جمرات کشته شدند. حدود دو میلیون زائر از سراسر جهان در مناسک حج امسال شرکت کرده‌اند و بیش از 22 هزار زائر مالزیایی نیز در مکه حضور دارند.

سازمان حج مالزی (تابونگ حاجی) اعلام کرد زائری از مالزی نباید در منا و در خارج از مکه مکرمه کشته و یا مصدوم شده باشد، چون بر اساس جدول زمانی و مکانی در حین وقوع حادثه نباید زائری از مالزی در این محل بوده باشد. جمیل خیر باهاروم، وزیر امور مذهبی دولت مالزی، گفت که به رغم این موضوع سرشماری از زائران این کشوردر حال انجام است. وی گفت که بر اساس جدول زمانی تعیین شده توسط سازمان حج مالزی قرار نبود زائری از این کشور ساعت 11 به وقت محلی عربستان که حادثه منا رخ داده است در آن محل باشد و نوبت زائران مالزی بعد از این ساعت تعیین شده بود.

ابراهیم یعقوب، وزیر مسئول در امور مسلمانان سنگاپور نیز اعلام کرد همه زائران این کشور در مکه سالم هستند. وی در پیامی در صفحه فیس‌بوک خود ضمن ابراز همدردی با بیش از 450 خانواده حجاج کشته شده در منا، نوشت ممکن است همه زائران به‌دلیل مصدومیت قادر به تکمیل اعمال حج نشوند و باید برای سلامتی آن‌ها دعا کرد.

روزنامه نیو استریت تایمز مالزی نوشت: سؤال بسیاری از افراد جامعه به‌ویژه خانواده زائران خانه خدا در مورد حفظ ایمنی زائران مکه مکرمه و اولویت‌دادن به این مسئله است که مقامات عربستان باید در نظر بگیرند.

گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی شرکت مالزیایی پراسارانا، ارائه دهنده خدمات حمل و نقل ریلی در منا و مکه را هم عامل فاجعه منا که به کشته شدن صدها زائر انجامید، معرفی کرده‌اند. مسیر سه مترو مکه که مالزی در آن درگیر است از نقطه پایانی قطار مشاعر در منا آغاز می‌شود و پس از عبور از منطقه کوهستانی به سمت شمال در بخش توسعه جدید مکه امتداد می‌یابد. برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، معتقدند مالزی هم مقصر فاجعه منا است، هر چند این شرکت این موضوع را رد می‌کند.

روزنامه نیو استریت تایمز امروز به نقل از این شرکت مالزیایی نقش این شرکت را در وقوع فاجعه منا که طی دو روز گذشته در رسانه‌های اجتماعی مطرح شد، رد کرده است.

لیم جین آئون، مدیر بخش بازاریابی استراتژیک و ارتباطات این شرکت مالزیایی در بیانیه‌ای اعلام کرد قربانیان این فاجعه از کشورهایی که از خدمات قطار استفاده می‌کردند، نبودند. این شرکت مالزیایی عملیات 12 قطار زیرزمینی در خط جنوبی متروی مکه (ام.ام.ام.اس.ال) را بر عهده دارد.