رضا فرشچیان عنوان کرد:
جای خالی منابع عربی در برنامه جدید رشته علوم قرآن/ از شتابزدگی پرهیز شود
گروه دانشگاه: عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان، با اشاره به جای خالی منابع عربی در برنامه درسی جدید مقطع کارشناسی رشته علوم قرآن و حدیث، معتقد است در اجرای این برنامه نباید شتابزده عمل کرد.
رضا فرشچیان، دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید باهنر کرمان، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به جای خالی منابع عربی در برنامه درسی جدید مقطع کارشناسی رشته علوم قرآن و حدیث، معتقد است این برنامه در گام نخست باید در یک یا دو دانشگاه متوسط به آزمایش گذاشته شود.
وی با قدردانی از تلاش‌های انجام شده برای تدوین برنامه درسی جدید گفت: برنامه جدید تا زمانی که اجرایی نشود، نمی‌توان درباره آن به قضاوت پرداخت؛ چنین به نظر می رسد که برنامه درسی جدید با الهام گرفتن از برنامه درسی دانشگاه‌های امام صادق(ع) و قرآن و حدیث تدوین شده است؛ در واقع ساختار برنامه جدید را از دانشگاه امام صادق(ع) وام گرفته‌اند و عناوین دروس نیز به عناوین درسی دانشگاه قرآن و حدیث نزدیک است؛ نکته دیگر این است که اساتید طراح این برنامه، عمدتا در غیر مقطع کارشناسی تدریس کرده‌اند.
وی افزود: نمی‌توان از الگویی نظیر دانشگاه امام صادق(ع) و یا قرآن و حدیث بهره برد و آن را در تمام کشور به اجرا در آورد، دلیل آن این است که سطح دانشجویان و امکانات تحصیلی نظیر دسترسی به کارگاه ها و ... در تمام کشور یکسان نیست و اجرایی کردن آن در آینده مشکل آفرین است.
فرشچیان با بیان اینکه اکنون 2 درس تفسیر ترتیبی و تفسیر موضوعی از برنامه جدید حذف شده است و جای آن در برنامه خالی است، گفت: در برنامه درسی جدید 14 واحد درسی به عنوان کارگاه آموزش قرآن دیده شده است؛ بر اساس آنچه دریافته‌ام این درس به متن قرآن می‌پردازد و در کنار آن ترجمه و تفسیر مختصری ارائه می‌شود، در حالی که دانشجویان باید با منابع تفسیری نظیر مجمع البیان، المیزان، تفسیر شبر و تفسیر کبیر امام فخر رازی و ... آشنا شوند. بعید می‌دانم تفسیر مختصری که در کنار این درس دیده شده است، بتواند جای تفسیر ترتیبی را بگیرد. پیشنهادم این است از این تعداد 2 تا 4 واحد به روان‌خوانی و تجوید و باقی به تفسیر ترتیبی اختصاص یابد و اگر اینگونه نشود آینده خوبی را برای دانشجوی این رشته ازجهت توانایی استفاده از منابع تفسیری نمی‌توان متصور بود. دروس دیگری نیز وجود دارد که واحدهای زیادی به آن‌ها اختصاص یافته است، نظیر 6 واحدی که با عناوین مختلف برای درس رجال تعریف شده است که برای مقطع کارشناسی زیاد است. نکته دیگری که از استادان خواسته شده است، این است که در طول ترم درس کارگاه قرآن را که در هر ترم 2 واحد به آن اختصاص یافته است در قالب 96 ساعت ارائه کنند؛ حتی با وجود این افزایش سه برابری برای تدریس یک درس 2 واحدی، بعید می‌دانم در دانشگاه‌های متوسط در پایان مقطع کارشناسی بتوان قرآن را با این برنامه به اتمام برسانیم.
وی با اشاره به عناوین دروس گفت، عناوین برخی از دروس علمی نیست و معلوم نیست بر چه اساس انتخاب شده‌اند و نام‌گذاری برخی از دروس به نوعی ساده گرفتن امور است.
وی افزود: عجله در اجرا کردن برنامه در نیم سال اول سال تحصیلی آینده نیز نمی‌تواند چندان مناسب باشد به دلیل اینکه تفاوتی اساسی بین برنامه ترم اول که قبلا ارائه می‌گردید با برنامه جدید وجود ندارد، بنا براین عجله در اجرای برنامه جدید ضروری نمی‌باشد و در ترم اول می‌توان همان برنامه سابق را اجرا کرد و در صورت اجرایی شدن برنامه جدید، نسبت به تطبیق دروس گذرانده شده با آن اقدام نمود؛ با تمام آنچه گفته شد، شتابزدگی در اجرای برنامه کار درستی نخواهد بود و اگر عجله هم نکنیم چیزی را از دست نمی‌دهیم.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان ادامه داد: در نامه‌ای که به مجریان طرح نوشته‌ام پیشنهاد دادم که می‌توان این برنامه را در گام نخست به طور آزمایشی در یک یا دو دانشگاه البته دانشگاه‌هایی که سطح متوسطی دارند و نه دانشگاه‌هایی نظیر دانشگاه تهران، اجرا کرد و اگر در عرض چند ترم پاسخ مثبتی از اجرای آن گرفته شد، به سایر دانشگاه‌ها تعمیم داده شود.
وی افزود: اغلب سر فصل‌های برنامه جدید هم‌اکنون کتاب ندارند و برای اکثر عناوین درسی مجموعه‌های اختیاری تاکنون کتابی تالیف نشده است، در حالی که تالیف کتاب درسی زمان‌بر خواهد بود؛ دیگر آن که اغلب منابع در نظر گرفته شده برای برنامه درسی جدید، منابع فارسی است و منابع عربی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است، در حالی که دانشجو باید با متن عربی آشنا باشد و بتواند کتاب‌های تخصصی به زبان عربی را بخواند.
فرشچیان در پایان گفت، با توجه به اینکه دانشجویان کمی متقاضی تحصیل در رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید باهنر کرمان هستند، عملا امکان تفکیک دانشجویان پس از ترم چهارم را نداریم، بنابراین پیشنهادم این است که با توجه به 17 واحد مشترک در بین 35 واحد مجموعه اختیاری مطالعات قرآن و مطالعات حدیث؛ برنامه‌ریزی به گونه‌ای صورت گیرد تا واحدهای مشترک دو مجموعه با هم برگزار شود و 18 واحد باقی مانده نیز در دو ترم پایانی مقطع کارشناسی ارائه گردد.
وی با قدردانی از تلاش‌های انجام شده برای تدوین برنامه درسی جدید گفت: برنامه جدید تا زمانی که اجرایی نشود، نمی‌توان درباره آن به قضاوت پرداخت؛ چنین به نظر می رسد که برنامه درسی جدید با الهام گرفتن از برنامه درسی دانشگاه‌های امام صادق(ع) و قرآن و حدیث تدوین شده است؛ در واقع ساختار برنامه جدید را از دانشگاه امام صادق(ع) وام گرفته‌اند و عناوین دروس نیز به عناوین درسی دانشگاه قرآن و حدیث نزدیک است؛ نکته دیگر این است که اساتید طراح این برنامه، عمدتا در غیر مقطع کارشناسی تدریس کرده‌اند.
وی افزود: نمی‌توان از الگویی نظیر دانشگاه امام صادق(ع) و یا قرآن و حدیث بهره برد و آن را در تمام کشور به اجرا در آورد، دلیل آن این است که سطح دانشجویان و امکانات تحصیلی نظیر دسترسی به کارگاه ها و ... در تمام کشور یکسان نیست و اجرایی کردن آن در آینده مشکل آفرین است.
فرشچیان با بیان اینکه اکنون 2 درس تفسیر ترتیبی و تفسیر موضوعی از برنامه جدید حذف شده است و جای آن در برنامه خالی است، گفت: در برنامه درسی جدید 14 واحد درسی به عنوان کارگاه آموزش قرآن دیده شده است؛ بر اساس آنچه دریافته‌ام این درس به متن قرآن می‌پردازد و در کنار آن ترجمه و تفسیر مختصری ارائه می‌شود، در حالی که دانشجویان باید با منابع تفسیری نظیر مجمع البیان، المیزان، تفسیر شبر و تفسیر کبیر امام فخر رازی و ... آشنا شوند. بعید می‌دانم تفسیر مختصری که در کنار این درس دیده شده است، بتواند جای تفسیر ترتیبی را بگیرد. پیشنهادم این است از این تعداد 2 تا 4 واحد به روان‌خوانی و تجوید و باقی به تفسیر ترتیبی اختصاص یابد و اگر اینگونه نشود آینده خوبی را برای دانشجوی این رشته ازجهت توانایی استفاده از منابع تفسیری نمی‌توان متصور بود. دروس دیگری نیز وجود دارد که واحدهای زیادی به آن‌ها اختصاص یافته است، نظیر 6 واحدی که با عناوین مختلف برای درس رجال تعریف شده است که برای مقطع کارشناسی زیاد است. نکته دیگری که از استادان خواسته شده است، این است که در طول ترم درس کارگاه قرآن را که در هر ترم 2 واحد به آن اختصاص یافته است در قالب 96 ساعت ارائه کنند؛ حتی با وجود این افزایش سه برابری برای تدریس یک درس 2 واحدی، بعید می‌دانم در دانشگاه‌های متوسط در پایان مقطع کارشناسی بتوان قرآن را با این برنامه به اتمام برسانیم.
وی با اشاره به عناوین دروس گفت، عناوین برخی از دروس علمی نیست و معلوم نیست بر چه اساس انتخاب شده‌اند و نام‌گذاری برخی از دروس به نوعی ساده گرفتن امور است.
وی افزود: عجله در اجرا کردن برنامه در نیم سال اول سال تحصیلی آینده نیز نمی‌تواند چندان مناسب باشد به دلیل اینکه تفاوتی اساسی بین برنامه ترم اول که قبلا ارائه می‌گردید با برنامه جدید وجود ندارد، بنا براین عجله در اجرای برنامه جدید ضروری نمی‌باشد و در ترم اول می‌توان همان برنامه سابق را اجرا کرد و در صورت اجرایی شدن برنامه جدید، نسبت به تطبیق دروس گذرانده شده با آن اقدام نمود؛ با تمام آنچه گفته شد، شتابزدگی در اجرای برنامه کار درستی نخواهد بود و اگر عجله هم نکنیم چیزی را از دست نمی‌دهیم.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان ادامه داد: در نامه‌ای که به مجریان طرح نوشته‌ام پیشنهاد دادم که می‌توان این برنامه را در گام نخست به طور آزمایشی در یک یا دو دانشگاه البته دانشگاه‌هایی که سطح متوسطی دارند و نه دانشگاه‌هایی نظیر دانشگاه تهران، اجرا کرد و اگر در عرض چند ترم پاسخ مثبتی از اجرای آن گرفته شد، به سایر دانشگاه‌ها تعمیم داده شود.
وی افزود: اغلب سر فصل‌های برنامه جدید هم‌اکنون کتاب ندارند و برای اکثر عناوین درسی مجموعه‌های اختیاری تاکنون کتابی تالیف نشده است، در حالی که تالیف کتاب درسی زمان‌بر خواهد بود؛ دیگر آن که اغلب منابع در نظر گرفته شده برای برنامه درسی جدید، منابع فارسی است و منابع عربی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است، در حالی که دانشجو باید با متن عربی آشنا باشد و بتواند کتاب‌های تخصصی به زبان عربی را بخواند.
فرشچیان در پایان گفت، با توجه به اینکه دانشجویان کمی متقاضی تحصیل در رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید باهنر کرمان هستند، عملا امکان تفکیک دانشجویان پس از ترم چهارم را نداریم، بنابراین پیشنهادم این است که با توجه به 17 واحد مشترک در بین 35 واحد مجموعه اختیاری مطالعات قرآن و مطالعات حدیث؛ برنامه‌ریزی به گونه‌ای صورت گیرد تا واحدهای مشترک دو مجموعه با هم برگزار شود و 18 واحد باقی مانده نیز در دو ترم پایانی مقطع کارشناسی ارائه گردد.
مطالب مرتبط
