اجلاسیه محله با مرکزیت مسجد در شهر اسلامی برگزار شد
گروه دانشگاه: اجلاسیه نهایی «محله، پدیده پایدار اجتماعی با مرکزیت مسجد در شهر اسلامی» در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از روابط عمومی دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، اجلاسیه نظریه «محله، پدیده پایدار اجتماعی با مرکزیت مسجد (با عملکرد مذهبی، فرهنگی و اجتماعی) در شهر ایرانی اسلامی» به همت معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس و دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی برگزار شد. در این نشست علمی که با سخنرانی محمدرضا پورجعفر به عنوان ارائه‌دهنده نظریه همراه بود؛ آقایان عبدالحمید نقره‌کار، مصطفی بهزادفر و حسین سلطان‌زاده به عنوان شورای داوران و آقایان علی‌اکبر تقوایی، اصغر فهیمی‌فر و حجت‌الاسلام کوچکیان به عنوان ناقدان طرح‌نامه در این پیش اجلاسیه حضور داشتند.
محمدرضا پورجعفر در تشریح نظریه خود گفت: در حالی كه محله ايرانی اسلامی به صورت واحدی اجتماعی، پايداری خود را با ارزش‌ها و سرمايه‌های اجتماعی محلی و با مركزيت محلی همچون مسجد يا حسينيه به منزله كانونی برای فعاليت‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی در دورانی متمادی به نمايش گذاشته است. بنابراين لازم است، ضمن ارتقا محله‌های موجود به عنوان پايگاه‌هايی اجتماعی بر اساس اندوخته‌های فرهنگی-اجتماعی، در بازآفرينی اين واحد ارزشمند شهری با مركزيت مسجد، و همچنين در برنامه‌ريزی و طراحی محله‌های جديد چه در حوزه گسترش شهرها و چه در شهرهای جديد در حال و آينده كوشا باشيم. در اين ارتباط سعی گرديده تا در قالب نظريه‌ای بر اساس فرهنگ اسلامی و پيشينه شهرسازی در دوران اسلامی در ايران ويژگی‌های محيط مسكونی استنتاج و الگويی كاربردی برای محله‌ای ايرانی اسلامی ارائه گردد.
وی افزود: از آنجا كه به مبانی كلي برنامه‌ريزی و طراحی اين محله‌ها مربوط می‌شود، از نظر برنامه‌ريزی بايد اندازه و جمعيت حدودی يک محله بر اساس فرهنگ ايرانی اسلامی تعيين شود. از نظر شكل و فرم، اين محلات بهتر است از دانه‌بندی نـرم، بافـت هماهنگ و وحدت‌بخشی برخوردار باشند. مسجد (يا حسينيه) بايد به مثابه عنصری چه از نظر ا جتماعی و چه از نظر فيزيكی جذاب (Magnet) و به عنوان سمبل و نشانه‌ای با هويت ايرانی اسلامی از لحاظ بصری، عملكردی و جهت‌يابی به خوبی برای اين‌گونه محله‌ها عمل كند.
این استاد دانشگاه همچنین در ادامه توضحیات خود بیان کرد: همچنين بهتر است كه عنصر ذكر شده عبادی و مركزی بر روی محور اصلی طرح محله قرار گيرد و دورنماي زيبا و جذابی را ارئه نمايد. الگوی شبكه معابر و دسترسی به مسجد بايد از نظمی ارگانيک و متنوع پيروی كند. فاصله دورترين نقطه محله تـا مسجد نبايد بيش از حد توانايی سالمندان و كودكان برای پياده‌روی باشد. همچنين می‌بايست سلسله مراتبی از فضاها از زمين‌های بازی كودكان تا فضاهای عمومی، اجتماعی و غيره در مقياسی انسانی، گرم و دلنشين در سطح محله در نظر گرفته شود.
وی تاكيد كرد: فضای عمومی اصلی محله بايد جواب‌گوی عملكردهای مختلف اجتماعی، فرهنگی و مذهبی و به صورت چند عملكردی باشد. اين به آن معناست كه فضاهای اصلی عمومی بايد امكاناتی را برای همه مراسم سوگواری و اعياد مانند تاسوعا-عاشـورا، عيـد فطر، عيد قربان، عيد غدير، ميلادها و عيد نوروز فراهم كند.
پورجعفر تصريح كرد: نوع مصالح برای بافت و جداره‌ها نيز بهتر است محلی و اصيل باشد و يا بومی‌سازی شوند. رنگ‌های مورد استفاده ترجيحا بايد از اصالت و كيفيت بومی و محلی برخوردار بوده و در هماهنگی با اطراف مورد استفاده قرار گيرند. به زبانی ديگر بافت محله بهتر است تبلور و تجلی تواضح و فروتنی باشد. محله لازم است در ارتقا تعاملات اجتماعی برنامه‌ريزی و طراحی شود. فضاها و بافت محله ايرانی اسلامی بايد بستری مشوق انجام و استمرار فعاليت‌های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، هم‌زبانی و هم‌دلی ساكنين باشد.
در ادامه داوران در جلسه به بيان سوالات خود در خصوص مسائل مطرح شده پرداختند و پورجعفر به سوالات پاسخ داد. در نهایت با نظر هیئت داوران مقرر گردید تا اعمال نظر در خصوص این طرح‌نامه پس از اعمال اصلاحات توسط این استاد دانشگاه صورت گیرد.
