دیدگاه غرب در اخلاق با غایت خلقت منطبق نیست
گروه معارف: استاد حوزه علمیه اصفهان با اشاره به تفاوت دیدگاه‌های اندیشمندان مسلمان و غربی در باب اخلاق، گفت: دیدگاه اندیشمندان غربی به دلیل نادیده گرفتن هدف و غایت خلقت، باعث انحراف انسان از مسیر صحیح زندگی میشود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسعید مرتضوی، استاد حوزه علمیه اصفهان و پژوهشگر دینی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، اظهار کرد: همه مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و ... زمانی که رنگ اخلاقی به خود بگیرد، مرتفع خواهد شد، نمونه و مصداق عملی آن این است که امکان ندارد فردی اقتضائات اخلاقی و فرهنگی را رعایت کند، اما در عین حال با خانواده خود دچار مشکل باشد.
وی افزود: در بسیاری از مواقع تزاحماتی که در اجتماع به وجود می‌آید، به خاطر رعایت نکردن مسائل اخلاقی بوده که این مهم مستلزم پرداختن هر چه بیشتر به مقوله اخلاق است.
حجت‌الاسلام مرتضوی ادامه داد: در زمینه اخلاق و اصول اخلاقی، با چند فقدان اساسی مواجه هستیم، یکی اینکه تعداد افراد اخلاقی و مذهبی رو به کاهش است و دیگر اینکه بعضی از افراد فقط ادعای اخلاق و رعایت آن را دارند، در صورتی که حقیقتا این‌گونه نیست.
وی بیان کرد: تنها تعدادی از علمای «نحله نجف» در حوزه اخلاق جامعیت دارند، مثل ملا حسینقلی همدانی، مرحوم قاضی، مرحوم آیت‌الله کشمیری، مرحوم آیت‌الله بهجت و آیت‌الله شیخ جعفر ناصری که احتمالا آخرین حلقه از جماعت «نحله نجف» محسوب میشود.
این استاد حوزه تأکید کرد: تنها همین افراد و پیروان حقیقی آنها مجوز نشر اصول اخلاقی را دارند. وظیفه افراد بشر این است که برای رسیدن به هدف خلقت تلاش کنند و در این مسیر، فریب افرادی را که مدعی اخلاق و موازین اخلاقی هستند، نخورند.
وی گفت: افکار و پیش‌فرض‌های اعتقادی و اخلاقی مدنظر اندیشمندان غربی با هدف و غایت آفرینش انسان منطبق نیست و بعضا در بحران‌های روحی و رفتاری، به صورت مقطعی و سطحی و خلاف اقتضائات فطرت انسان دستوراتی تجویز می‌کنند.
حجت‌الاسلام مرتضوی افزود: در بحران‌های روحی و رفتاری، بر اساس احکام رفتاری اسلام، شایسته است ابتدا به اقتضائات روح و فطرت انسانی رجوع کرد و نیز باید دستورات و سفارشات انبیاء و اهل‌بیت(ع) نیز به کار گرفته شود.
وی گفت: در یک مقایسه اجمالی میان اندیشمندان غربی و اندیشمندان اسلامی می‌توان گفت که اندیشمندان غربی به دلیل اشراف نداشتن به غایت و هدف خلقت انسان، گاهی برای برون‌رفت او از مسائل و مشکلات زندگی، راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهند که انسان را از مسیر اصلی خود منحرف می‌کند.
این پژوهشگر دینی ادامه داد: ممکن است اندیشمندان غربی بایدها و نبایدهایی را مطرح کنند که مورد تأیید عقل انسان است، اما به دلیل اینکه جنبه وحیانی ندارد، لذا بعضا خوب و بد مسائل را با هم مخلوط کرده و ناخواسته خوبی‌ها را به سمت بدی‌ها سوق داده‌اند و اینجاست که آیه شریفه «وَ قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا»(اسراء،81) مصداق پیدا می‌کند.
حجت‌الاسلام مرتضوی اظهار کرد: متأسفانه بعضا دیده میشود که اندیشمندان غربی به علت غفلت از هدف خلقت و آفرینش تجویزهای غلط ارائه داده و به تبع از فطرت انسانی دور می‌شوند، برای مثال به جوانی که آرامش ندارد و دچار اختلال روحی شده است، به جای سوق دادن او به سمت ازدواج و تشکیل خانواده، تجویز بدون پشتوانه ارتباط با جنس مخالف را ارائه می‌دهند.
وی گفت: عواملی مثل بدحجابی، تربیت نادرست، محیط پرورشی ناسالم، لقمه شبهه‌ناک و مهم‌تر از همه اینها همنشین نامناسب، از جمله مصادیق مهجوریت اخلاق در جامعه محسوب میشود، ولی از میان همه این موارد، علت‌العلل، اراده خود انسان است که اگر صاحب اراده‌ای قوی باشد، می‌تواند تمام این عوامل را خنثی کند.
این استاد حوزه و پژوهشگر دینی تأکید کرد: در باب تأثیر اراده به عنوان مهم‌ترین عامل در یافتن مسیر صحیح زندگی می‌توان گفت در تاریخ افرادی بوده‌اند که با وجود لقمه شبهه‌ناک و خانواده‌ای مخالف و معاند، با تکیه بر اراده خود هدایت یافتند و زاهد شدند و در مقابل نیز کسانی با وجود اینکه فرزند امام و پیغمبر بودند، با عزم و اراده خود سرنوشتی متفاوت از پدر را برای خویش رقم زدند.
