دانش آشتیانی در دومین همایش آموزش عالی، عنوان کرد:
آموزش در ایران؛ نیازمند تحول در نگرش و عمل/ آموزش متناسب با نیازهای بومی نیست
گروه دانشگاه: وزیر آموزش و پرورش در دومین همایش آموزش عالی عنوان کرد: برای حفظ سرمایه اجتماعی و فرهنگی، لازم است آموزش‌ها در جهت تقویت خرده‌فرهنگ‌ها باشد و پیوند میان محتواها، با توجه به رشته‌های دانشگاهی و نیازهای محلی و بومی استان‌ها برقرار شود، باید از تولید محتواهای متمرکز دست برداریم و شیوه گزینش آموزش و پرورش در آموزش عالی اصلاح شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، فخرالدین دانش آشتیانی، وزیر آموزش و پرورش، در دومین همایش آموزش عالی با محوریت سرآمدی آموزش که صبح امروز آغاز به کار کرد، با تبریک هفته معلم به معلمان و استادان دانشگاه، با اشاره به لزوم تحول در نگرش و عمل در آموزش ایران، اظهار کرد: آموزش در ایران نیازمند تحول در نگرش و عمل است، وقتی بحث توسعه در کشورها را مورد بررسی قرار می‌دهند، نخست روی سرمایههای فیزیکی و طبیعی تمرکز داشتند و محور اصلی توسعه را این سرمایههای می‌دانستند. کمی که جلوتر آمدیم، سرمایههای انسانی را عنوان کردند و گفتند برای اینکه منابع طبیعی را به‌درستی به کار گیریم، باید به سرمایههای انسانی توجه کنیم. اما این پاسخ مناسبی نبوده است، درک و اهمیت سرمایههای اجتماعی بیش از گذشته احساس میشود، و به دنبال آن بحث سرمایههای فرهنگی مطرح میشود.
وی افزود: آموزش باکیفیت، آموزشی است که این 3 سرمایه را مدنظر قرار دهد؛ سرمایههای انسانی، اجتماعی و فرهنگی، چرا که آموزش متولی این 3 سرمایه است. امروزه در دنیا عنوان می‌کنند؛ اگر می‌خواهید ببینید کشوری در مسیر توسعه گام بر می‌دارد یا خیر، نگاه کنید آن کشور تا چه اندازه برای آموزش سرمایه‌گذاری می‌کند. اگر اهداف آموزش صرفا سرمایه انسانی باشد کشور توسعه نخواهد یافت.
وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: می‌خواهیم برای انسان‌ها یک زندگی با کیفیت بسازیم، لذا تغییر بینش و نگرش باید اتفاق بیفتد. باید دید تا چه اندازه این هدف در آموزش و برنامه‌های درسی ما وجود دارد. اگر چنین نگاهی داشته باشیم، مسئولیت داریم در بحث‌های اجتماعی و فرهنگی کار کنیم، در این‌صورت نگاه‌مان به آموزش متفاوت خواهد بود.
وی با اشاره به مسائلی که در امر سرمایه‌گذاری در آموزش باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: مسئله برنامه درسی از جمله مسائل مهم در بحث سرمایه‌گذاری در امر آموزش است، اگر ما بخواهیم روی کیفیت آموزش تاکید کنیم باید ببینیم در سایر کشورها و کشور خودمان در رابطه با برنامه درسی، چه اهدافی دنبال میشود.
دانش آشتیانی ادامه داد: برنامه درسی چهار رکن دارد؛ اهداف، محتوا، شیوه آموزشی و ارزشیابی. هدف برنامه درسی کسب شایستگی‌ها یا آموزش شایستگی‌محور است. باید دید آموزش تا چه اندازه توانسته این هدف را دنبال کند، آیا دانش‌آموزان توانسته‌اند شایستگی لازم را کسب کنند؟ آیا این فرد می‌تواند وارد بازار کار شود؟ اما چیزی که دیده میشود این است که دانش‌آموز پس از فراغت از تحصیل و گرفتن دیپلم، احساس می‌کند باید ادامه دهد و وارد دانشگاه شود و کارشناسی بگیرد و ... و شاهدیم که همه به دنبال گرفتن مدرک تحصیلی هستند.
وی افزود: بحث دوم محتوای آموزش‌هاست، در این مسئله مشکلات زیادی داریم. اولین مسئله‌ای که در محتوای آموزشی وجود دارد این است که این محتوا انگیزه‌های درونی دانش‌آموز و دانشجو را دنبال نمی‌کند و میل به یادگیری را در بچه‌ها به‌وجود نمی‌آورد، ما معتقدیم آموزش و محتوا باید به گونه‌ای باشد که با یکدیگر و با دانش‌آموز و دانشجو ارتباط برقرار کند.
آموزش متناسب با نیازهای بومی هر منطقه باشد
وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر لزوم توجه به نیازهای بومی هر منطقه در آموزش، خاطرنشان کرد: در محتوا به دلیل افزایش حجم از یادگیری غافل شده‌ایم. اصل مسئله این است که در یک محتوا یادگیری عمیق اتفاق بیفتد. یک محتوا را در سرتاسر کشور آموزش می‌دهیم حال آنکه برای آنکه دانش‌آموز با آن محتوا ارتباط برقرار کند، باید متناسب با نیازهای بومی منطق باشد. اگر ما بخواهیم فردی را تربیت کنیم که به طور مثال فارغ‌التحصیل دیپلم در سیستان و بلوچستان باشد، باید این فرد با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های استان خود آشنا باشد.
وی افزود: اگر ادبیات آموزش داده میشود، سعی شود ادبیات همان استان و منطقه ملاک آموزش باشد. با آموزش می‌توانیم امنیت و هویت را تامین کنیم. در کتب درسی بعضا مثال‌هایی برای دانش‌آموزان آمده است که این متناسب با منطقه زندگی آن دانش‌آموز نیست، این‌ها باید متناسب با شرایط بومی همان منطقه باشد.
وزیر آموزش و پرورش گفت: برای آنکه سرمایه اجتماعی و فرهنگی حفظ شود، لازم است آموزش‌ها در جهت تقویت خرده‌فرهنگ‌ها باشد و پیوند میان محتواها، با توجه به رشته‌های دانشگاهی و نیازهای محلی و بومی استان‌ها برقرار شود، همچنین بایستی از تولید محتواهای متمرکز دست برداریم و شیوه گزینش آموزش و پرورش در آموزش عالی اصلاح شود، حال آنکه آموزش‌های غیرموثر کنکورمحور، جایگزین آموزش‌های همه‌جانبه شده است.
ارزشیابی به مثابه یادگیری
وی در پایان با اشاره به بحث ارزشیابی و این نکته که ارزشیابی باید در فرایند آموزش لحاظ شود، گفت: اشتباه ما این است که ارزشیابی را خروجی کار تلقی می‌کنیم، حال آنکه باید در فرایند آموزش مطرح شود. ارزشیابی در چند مرحله وجود دارد؛ ارزشیابی از یادگیری که در پایان دوره است، ارزشیابی برای یادگیری، که در طول دوره با مشاهدات و ثبت فعالیت‌ها پیگیری میشود و نهایتا ارزشیابی به عنوان یادگیری مطرح است، در این بخش باید به دانش‌آموز یاد دهیم چگونه خود را ارزیابی کند.
وی افزود: آموزش باکیفیت، آموزشی است که این 3 سرمایه را مدنظر قرار دهد؛ سرمایههای انسانی، اجتماعی و فرهنگی، چرا که آموزش متولی این 3 سرمایه است. امروزه در دنیا عنوان می‌کنند؛ اگر می‌خواهید ببینید کشوری در مسیر توسعه گام بر می‌دارد یا خیر، نگاه کنید آن کشور تا چه اندازه برای آموزش سرمایه‌گذاری می‌کند. اگر اهداف آموزش صرفا سرمایه انسانی باشد کشور توسعه نخواهد یافت.
وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: می‌خواهیم برای انسان‌ها یک زندگی با کیفیت بسازیم، لذا تغییر بینش و نگرش باید اتفاق بیفتد. باید دید تا چه اندازه این هدف در آموزش و برنامه‌های درسی ما وجود دارد. اگر چنین نگاهی داشته باشیم، مسئولیت داریم در بحث‌های اجتماعی و فرهنگی کار کنیم، در این‌صورت نگاه‌مان به آموزش متفاوت خواهد بود.
وی با اشاره به مسائلی که در امر سرمایه‌گذاری در آموزش باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: مسئله برنامه درسی از جمله مسائل مهم در بحث سرمایه‌گذاری در امر آموزش است، اگر ما بخواهیم روی کیفیت آموزش تاکید کنیم باید ببینیم در سایر کشورها و کشور خودمان در رابطه با برنامه درسی، چه اهدافی دنبال میشود.
دانش آشتیانی ادامه داد: برنامه درسی چهار رکن دارد؛ اهداف، محتوا، شیوه آموزشی و ارزشیابی. هدف برنامه درسی کسب شایستگی‌ها یا آموزش شایستگی‌محور است. باید دید آموزش تا چه اندازه توانسته این هدف را دنبال کند، آیا دانش‌آموزان توانسته‌اند شایستگی لازم را کسب کنند؟ آیا این فرد می‌تواند وارد بازار کار شود؟ اما چیزی که دیده میشود این است که دانش‌آموز پس از فراغت از تحصیل و گرفتن دیپلم، احساس می‌کند باید ادامه دهد و وارد دانشگاه شود و کارشناسی بگیرد و ... و شاهدیم که همه به دنبال گرفتن مدرک تحصیلی هستند.
وی افزود: بحث دوم محتوای آموزش‌هاست، در این مسئله مشکلات زیادی داریم. اولین مسئله‌ای که در محتوای آموزشی وجود دارد این است که این محتوا انگیزه‌های درونی دانش‌آموز و دانشجو را دنبال نمی‌کند و میل به یادگیری را در بچه‌ها به‌وجود نمی‌آورد، ما معتقدیم آموزش و محتوا باید به گونه‌ای باشد که با یکدیگر و با دانش‌آموز و دانشجو ارتباط برقرار کند.
آموزش متناسب با نیازهای بومی هر منطقه باشد
وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر لزوم توجه به نیازهای بومی هر منطقه در آموزش، خاطرنشان کرد: در محتوا به دلیل افزایش حجم از یادگیری غافل شده‌ایم. اصل مسئله این است که در یک محتوا یادگیری عمیق اتفاق بیفتد. یک محتوا را در سرتاسر کشور آموزش می‌دهیم حال آنکه برای آنکه دانش‌آموز با آن محتوا ارتباط برقرار کند، باید متناسب با نیازهای بومی منطق باشد. اگر ما بخواهیم فردی را تربیت کنیم که به طور مثال فارغ‌التحصیل دیپلم در سیستان و بلوچستان باشد، باید این فرد با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های استان خود آشنا باشد.
وی افزود: اگر ادبیات آموزش داده میشود، سعی شود ادبیات همان استان و منطقه ملاک آموزش باشد. با آموزش می‌توانیم امنیت و هویت را تامین کنیم. در کتب درسی بعضا مثال‌هایی برای دانش‌آموزان آمده است که این متناسب با منطقه زندگی آن دانش‌آموز نیست، این‌ها باید متناسب با شرایط بومی همان منطقه باشد.
وزیر آموزش و پرورش گفت: برای آنکه سرمایه اجتماعی و فرهنگی حفظ شود، لازم است آموزش‌ها در جهت تقویت خرده‌فرهنگ‌ها باشد و پیوند میان محتواها، با توجه به رشته‌های دانشگاهی و نیازهای محلی و بومی استان‌ها برقرار شود، همچنین بایستی از تولید محتواهای متمرکز دست برداریم و شیوه گزینش آموزش و پرورش در آموزش عالی اصلاح شود، حال آنکه آموزش‌های غیرموثر کنکورمحور، جایگزین آموزش‌های همه‌جانبه شده است.
ارزشیابی به مثابه یادگیری
وی در پایان با اشاره به بحث ارزشیابی و این نکته که ارزشیابی باید در فرایند آموزش لحاظ شود، گفت: اشتباه ما این است که ارزشیابی را خروجی کار تلقی می‌کنیم، حال آنکه باید در فرایند آموزش مطرح شود. ارزشیابی در چند مرحله وجود دارد؛ ارزشیابی از یادگیری که در پایان دوره است، ارزشیابی برای یادگیری، که در طول دوره با مشاهدات و ثبت فعالیت‌ها پیگیری میشود و نهایتا ارزشیابی به عنوان یادگیری مطرح است، در این بخش باید به دانش‌آموز یاد دهیم چگونه خود را ارزیابی کند.
