خط قرمزی که با فقدان تخصص نویسنده رقم می‌خورد
گروه ادب: ورود به ادبیات دینی که حوزه‌ای تخصصی به شمار می‌آید، مانند برخی دیگر از حوزه‌ها همانند نگارش داستان و خاطره در حوزه ادبیات دفاع مقدس که دستمایه آن به نویسنده ارائه می‌شود، نیست و لازم است نویسنده تا حدی به این حوزه ورود پیدا کند که در آن تخصص دارد.
مصطفی مصیب‌زاده، نویسنده و کارشناس ادبی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در مقایسه دو حوزه ادبیات دفاع مقدس و ادبیات دینی عنوان کرد: کتبی که درباره ائمه(ع) نوشته می‌شود، بستر کار متفاوتی دارد و بحث تخصصی را مطرح می‌کند. در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس، مواد اولیه کار توسط راوی به نویسنده داده می‌شود و مانند این است که مطالب را به وی بدهند و بخواهند که از آن ساختمانی بسازد. در این حالت، زیبایی، نما و چینش مطالب در دست نویسنده است.
وی با اشاره به اینکه در حوزه ادبیات دینی که عرصه‌ای تخصصی است، گفت: نویسنده باید تا حدی به این حوزه ورود پیدا کند که در آن تخصص دارد که همین موضوع می‌تواند اثرگذار باشد. حساسیتی که در حوزه ادبیات دینی وجود دارد، در بسیاری از موارد مانع از آن می‌شود که نویسنده به سراغ این حوزه برود و محدودیت‌هایی که درباره نگارش داستان و رمان با موضوع برخی از ائمه معصومین(ع) داریم به همین موضوع باز می‌گردد.
مصیب‌زاده به مواردی که سبب ایجاد مشکلاتی در حوزه ادبیات دینی شده، اشاره کرد و ادامه داد: چند سال پیش مبحثی درباره نگارش نمایشنامه دینی پیش آمده بود که محل اختلاف بسیاری از نمایشنامه‌نویسان و نویسندگان شد. این سوال مطرح می‌شود که آیا صحبت درباره اخلاق در تئاتر، دینی محسوب می‌شود یا خیر. برای مثال، فضایی که در امامزاده یا حرم یکی از ائمه(ع) ساخته می‌شود دینی به شمار می‌آید یا تئاترهای مانند هملت نیز می‌تواند دینی باشد؟
وی با اشاره به اینکه بسته به موضوع و بستر کار، بسیاری از موارد می‌تواند در محدودیت و حساسیت نگارش در این حوزه دخیل باشد، اظهار کرد: اینکه یک نویسنده به زندگی‌نامه امام حسین(ع) بپردازد، به صورت مستقیم جزئی از ادبیات دینی به شمار می‌آید، ولی این موضوع نیز که نویسنده با الهام از یک آیه قرآن به نگارش کتاب بپردازد نیز دینی است.
مصیب‌زاده افزود: بسیاری از نویسندگان به دلیل حساسیت‌هایی که در این حوزه وجود دارد، به آن ورود پیدا نمی‌کنند؛ البته برخی از افراد هم به این حوزه ورود می‌یابند و اثری را که نوشته‌اند نیز منتشر می‌کنند، ولی به دلیل حساسیت‌هایی که در این حوزه وجود دارد با آسیب‌هایی روبرو می‌شود.
وی در تایید مشکلاتی که کتاب «دوازدهم» به قلم علی موذنی درباره مادر امام زمان(عج) ایجاد کرد، ادامه داد: شاید اگر حساسیت‌ها در این حوزه کاهش پیدا کند و یا به یک نقطه نظر مشترک برسیم، بتوان مشکلات این حوزه را مرتفع کرد و نویسندگان بیشتری به آن ورود پیدا کنند. به این دلیل که موضوع ائمه معصومین(ع) و قرآن کریم مطرح می‌شود، بسیاری از افراد برای دور ماندن از مشکلات بعدی مانند مسائلی که برای «دوازدهم» پیش آمد، از آن پرهیز می‌کنند تا از انتقاداتی که درباره بیان برخی از مطالب می‌شود فارغ باشند.
مصیب‌زاده از نبود سندیت لازم و کافی برای نگارش این دست کتاب‌ها به عنوان مشکل دیگری یاد کرد که نویسندگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و گفت: در این طور موارد که مستندات دچار ضعف است، انتقادات بسیاری به نویسنده می‌شود که چرا برخی از مطالب را بیان کرده است.
وی با اظهار تاسف از اینکه در این حوزه عقب هستیم و کارهای بسیاری می‌توان انجام داد که باید روی دهد، افزود: کاهش حساسیت‌ها از این حوزه به آن معنی نیست که نگاه کارشناسی را از موضوع برداریم، بلکه این رویکرد باید باقی بماند، ولی در مواردی که حساسیت‌های غیرضروری مطرح می‌شود، باید نگاه بهتری داشت و به گونه‌ای دیگر برخورد کرد.
