به گزارش ایکنا؛ چهل و چهارمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «روانشناسی و دین» به صاحبامتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و مدیرمسئولی محمدناصر سقای بیریا منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «مدل مفهومی «سلامت روان» بر اساس ارتباطشناسی مفاهیم «سلامت» و «مرض» در منابع اسلامی»، «اثربخشی آموزش مثبتنگری با تاکید بر آیات قرآن بر شادکامی و اضطراب اجتماعی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهواز»، «نسخه کوتاه مقیاس سنجش دینداری برای جامعه دانشجویی ایران: ساخت و بررسی ویژگیهای روانسنجی»، «مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر معنویت؛ بر میزان شادکامی، بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال وسواسی- جبری»، «رابطه توکل به خدا و تحمل پریشانی با کیفیت زندگی»، «پیشبینی سلامت عمومی بر اساس عمل به اعتقادات دینی و بخشودگی»، «رابطه سرسختی روانشناختی و نگرش مذهبی با امیدواری در بیماران قلبی عروقی».
ارتباطشناسی مفاهیم «سلامت» و «مرض» در منابع اسلامی
در چکیده مقاله «مدل مفهومی «سلامت روان» بر اساس ارتباطشناسی مفاهیم «سلامت» و «مرض» در منابع اسلامی» میخوانیم: ««سلامت روان»، مفهومی روانشناختی است که مورد توجه پژوهشهای دینی قرار گرفته است. هدف این پژوهش، ارائه یک مدل مفهومی در سلامت روان از طریق شناسایی و بررسی مفاهیم مرتبط به حوزه سلامت و مرض در منابع اسلامی بود که با روش تحلیل مفهومی محتوایی انجام شد. ده مفهوم مرتبط شناسایی شد. برای مقایسه بین مفاهیم، ابتدا هر یک از آنها در هفت شاخص تحلیل شد، سپس ارتباط آنها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، با شناسایی عناصر کلیدی، مدل پیشنهادی سلامت روان ارائه شد. یافتهها نشان داد که از تحلیل و ارتباطشناسی پنج مفهوم حوزه سلامت و شش مفهوم حوزه بیماری، سه عنصر کلیدی «توانمندی»، «معیارپذیری توحیدی»، و «سازشپذیری توحیدی» به دست میآید که از ترکیب دو عنصر اخیر، با محوریت توانایی؛ به چهار سنخ در سلامت میتوان دست یافت که عبارتند از: «عدم سلامت»، «سلامت ناکامل»، «سلامت»، و «سلامت کامل». هر یک از سنخها با بخشی از مفاهیم اسلامی حوزه سلامت و بیماری قابل تبیین خواهند بود.»
مقیاس سنجش دینداری برای جامعه دانشجویی ایران
در آغاز مقاله «نسخه کوتاه مقیاس سنجش دینداری برای جامعه دانشجویی ایران: ساخت و بررسی ویژگیهای روانسنجی» آمده است: «این پژوهش، با هدف تهیه نسخه کوتاه مقیاس دینداری بر اساس فرم بلند مقیاس دینداری صورت گرفت. نمونه پژوهش، ۴۰۰۰ نفر از دانشجویان شهر تهران بود که با بهرهگیری از نمونهگیری طبقهای نسبتی انتخاب شدند. نتایج تحلیل آیتم و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی نشان داد مقیاسی با ۳۶ آیتم، دارای بهترین ساختار به لحاظ روانسنجی است که بیشترین برازش و مناسبت را با الگوی نظری سه مولفهای آن دارد. ضرایب اعتبار آیتمها، خرده مقیاسها و کل مقیاس مدل سه مولفهای نسخه کوتاهشده نشان داد که کلیه زیرمقیاسها از ضرایب مناسب همگونی برخوردارند. مقدار آنها ۹۲/۰ برای باور دینی، ۸۱/۰ برای عواطف دینی و ۹۱/۰ برای رفتار دینی است. بررسی ضرایب همبستگی نمره آیتمها، با نمره کل زیرمقیاس مربوطه نشان میدهد که این ضرایب بین ۴۱/۰ (آیتم ۳۷) و ۷۷/۰ (آیتم ۲۵) متغیر است. به این نسخه از ابزار، پنج آیتم وانمود اجتماعی نیز اضافه شد. ابزار نهایی با ۴۰ آیتم از ویژگیهای روانسنجی و ساختار عاملی مناسب برخوردار است و میتوان از آن به عنوان ابزاری روا و معتبر در پژوهشها استفاده کرد.»
مقایسه درمان مبتنی بر تعهد و معنویت
در چکیده مقاله «مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر معنویت؛ بر میزان شادکامی، بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال وسواسی- جبری» میخوانیم: «هدف این پژوهش، مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، با درمان مبتنی بر معنویت، بر میزان شادکامی، بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال وسواسی جبری بوده است. طرح پژوهش، از نوع نیمهآزمایشی به صورت پیشآزمون پسآزمون و پیگیری است. جامعه آماری، کلیه زنان دارای اختلال وسواسی جبری، اصفهان بودهاند که با روش نمونهگیری در دسترس، ۴۵ آزمودنی انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل، تقسیم شدند. دو گروه آزمایش، در هشت جلسه دو ساعته، گروه درمانی دریافت کردهاند. آزمودنیها در سه مرحله پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری، پس از یک ماه با پرسش نامههای شادکامی آکسفورد، بهزیستی روان شناختی ریف و کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافتههای حاصل از دادههای آماری نشان داد که هر دو مداخله موثر، اما اثربخشی درمان مبتنی بر معنویت، در مقایسه با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روانشناختی، شادکامی و کیفیت زندگی بالاتر بوده است.»
رابطه توکل به خدا و تحمل پریشانی با کیفیت زندگی